°•♥ تاریخ پرفراز و فرود خورهه°•♥

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

استان مرکزی از جمله استان هایی است که از جاذبه های متعدد فرهنگی برخوردار است.
مجموعه بقایا و آثار به جا مانده در منطقه تاریخی خورهه محلات از جمله مهم ترین آثار تاریخی کشور است که ابهامات زیادی را درباره قدمت، معماری، کاربرد و نوع استفاده از بنا در بین مورخان و باستان شناسان داخلی و خارجی ایجاد کرده است.
مورخان از این مجموعه که تنها ۲ ستون از آن باقی مانده است، به نام آتشکده، معبد، کاخ و مرکز جشن ها و مراسم مذهبی، عمارت و منزل ییلاقی و قبرستان یاد کرده اند.
در کاوش های به عمل آمده از این منطقه تاریخی، آثار متعددی از دوره سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و دوره اسلامی به دست آمده که نشانگر کاربرد آن در دوره های مختلف بوده است.
روستای خورهه یکی از بخش های شمال محلات است که در شمال شرقی این شهرستان در بین روستاهای دودهک، ورین و آب گرم درکنار رودخانه خورهه واقع شده است. ستون های خورهه در این روستا و در منطقه پشت گدار واقع شده است.
خورهه در اوستا به معنی محل برآمدن خورشید بوده و کلمه خور هم به معنی خورشید و آفتاب و همچنین عمارت ییلاقی بکار رفته است.
ارتفاعات هفتاد قله خورزن، سنگتراش و طایقان دشت خورهه را احاطه کرده اند.
رودخانه خورهه که از طایقان سرچشمه می گیرد از کنار تپه باستانی خورهه عبور کرده و در روستای دوهک به رودخانه قمرود می پیوندد.
وجود چشمه های طبیعی در این منطقه سابقه بس طولانی دارد مانند چشمه آبگرم واقع در ۶ کیلومتری جنوب دشت خورهه. همچنین به فاصله ۲۰۰ متری شمال شرقی ستون های خورهه بقعه ایست متعلق به ۲ برادر و یک خواهر به نام شاهزاده ابوالقاسم و شاهزاده اسحاق و خواهر آنها به نام حکیمه خاتون.
ستون های خورهه از جنس سنگ تراورتن است که در گروه سنگ های آهکی و رسوبی طبقه بندی می شوند.
این سنگ ها که دارای فرورفتگی های متعدد هستند، از معدن سنگی که در شمال غرب خورهه و در فاصله ۵۰۰ متری قرار دارد به این مکان آورده شده اند.
بقایای ستون ها و سر ستون های موجود نشان می دهد که این ستون ها، فاقد شیار و نقش و نگارهایی به سبک آثار موجود در تخت جمشید بوده و از پایه ستون به طرف بالا به شکل پایه مخروط ناقص باریک می شده است.
قطر پایین ستون ها به طول ۷۵ سانتیمتر و قطر انتهایی آن حدود ۴۵ سانتیمتر است.
هر ستون از ۶ قطعه که بر روی یکدیگر قرار گرفته اند، تشکیل شده و در مرکز هر قطعه حفره ای مکعب شکل به ابعاد ۵‎/۵x۴x۳ سانتیمتر برای قرار دادن قطعه چوب در داخل آن برای نگهداری قطعه روی آن و جلوگیری از لغزش و جابه جایی ساخته می شده است.
۶ قطعه سنگ استوانه ای، ساقه هریک از ستون های خورهه را تشکیل می دهد که به ۷‎/۲۸ متر خواهد رسید.هر ستون از یک شال چهارگوش و سپس روی آن یک شال چهارگوش کوچکتر با یک طبله که این دو به طور یکپارچه و متصل به هم ساخته شده اند، تشکیل شده است.
ساقه ستون ساده و صاف بوده و بدون ملات و به طور خشکه روی یکدیگر سوار شده اند.
بدنه هر ستون شامل ۲ قسمت است:
۱) صفحات هموار مربع شکل در رأس
۲) در زیر صفحه های مذکور ۲ مخروط کمر باریک دیده می شود که به صورت حلقه های حلزونی و مدور تراشیده شده اند.
پایه این ستون ها مدور ساده است و سر ستون ها به سبک و شیوه ایونیک (Ionic) که نوعی دیگر از ستون سازی یونانی است و در هر طرف دارای ۲ مخروطه ناقص است، ساخته شده اما با افکار و اسلوب محلی تعدیل یافته است.طول این سرستون ها نسبت به قطرشان زیاد است و مطابق اصول صنعتی یونان از تناسب خارج است.
در محل اتصال دو سر مخروط ها، علامت ضربدری به صورت برجسته تزیین شده است. سطح بزرگتر مخروط ها که نقش حلزونی دارد، دو به دو در پشت یکدیگر قرار دارند.دو تای این مخروط ها در نمای بیرون بنا قرار داشته و ۲ تای دیگر آن به طرف داخل ساختمان است.
قطر حلزون ها حدود ۳۰ سانتیمتر و فاصله بین آنها حدود ۲۰ سانتیمتر است.
سرستون ها بخشی از ساقه ستون است که از سنگ ابزار شده و سقفی مسطح شکل روی آنها قرار داشته است.طبق اسناد موجود تا سال ۳۷۸ هجری ۴ ستون در خورهه پا برجا بوده که احتمالاً در سال های بعد ۲ ستون آن تخریب شده است.
ستون ها دارای پایه ستونی، محکم مکعب شکل به ابعاد ۸۴x۸۴x۲۰ سانتیمتر بوده که از سنگ یک تکه ابزار شده اند.
تاکنون ۲ عدد پایه ستون بر اثر کاوش های صورت گرفته در محل پیدا شده است.
اطلاعات ارائه شده از سوی مورخان اختلاف ها زیادی را درباره اصالت بنا ایجاد کرده که آیا واقعا مجموعه خورهه از سوی سلوکیان و یونانیان برای معبد ساخته شده یا از سوی ایرانیان سفر کرده به غرب و الهام گیری از معماری یونانی به منظوری دیگر بنا نهاده شده است.
درباره پلان معماری خورهه هیچگونه مطلبی در اسناد تاریخی وجود ندارد و تنها آقای مهندس علی حاکمی در سال ۱۳۵۵ توانست نقشه اولیه خورهه را با تحلیل معماری زیر تهیه کند.
بنای مجموعه تاریخی خورهه با مساحتی حدود ۳ هزار و ۵۵۰ متر ساخته شد که شامل ۳ بخش ایوان اصلی، مجموعه شمالی و مجموعه جنوبی بوده است.
ایوان اصلی دارای ۱۲ ستون در ۲ ردیف بوده و در ۴ طرف دارای دیواره جرز مانندی است. ابعاد ایوان۱۹‎/۲۸ در ۶‎/۴۸ متر است و در ضلع غربی و شرقی دارای درهای ورودی و خروجی بوده است. ضلع شرقی با ۱۰ پله به خارج از بنا ارتباط می یافته و همچنین در ضلع غربی دروازه ای برای ورود و خروج تعبیه شده بود. ۲ ستون سنگی باقیمانده بنا بر روی صفه سنگی این ایوان استوار است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]