10 شاهكار فراموش شده تاریخ سینما

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: 10 شاهكار فراموش شده تاریخ سینما!!

نگاهی خیره از قعر تاریخ
موج نویی چهل سال زودتر از موج نویی كه ما می.شناسیم. وجهه عاطفی ژان- پی.یر ملویل. نیكول كیدمن به دست نیافتنی دست می.یابد. اینها عبارتی است در معرفی فیلم.هایی كه فراموش شده.اند. جایی آن بیرون، تاریخ سینمایی متفاوت از آن تاریخ سینمای رسمی كه در كتاب.ها آمده، وجود دارد. دیوید تامسون كاویده و جست.وجو كرده و ده شاهكار فراموش شده را فهرست كرده است.

در سوئد (1920)
1920 را فراموش كنید. این فیلم یك كمدی مطلقا مدرن است درباره رومانس و روابط زنان و مردان كه توسط موریتس استیلر در سوئد كارگردانی شده است. باید به یاد داشته باشیم كه وقتی كمپانی مترو گولدوین مایر در اواسط دهه بیست میلادی گرتا گاربو را از سوئد به هالیوود آورد، گاربو به نوعی همراه استیلر آمده بود، گاربو جزئی از قرارداد استخدامی بود كه هالیوود با استیلر امضا كرده بود، كسی كه یكی از تیزهوش.ترین و پیچیده.ترین كارگردانان سینمای صامت بود و هالیوود تمام امیدها و آرزوهایش را به باد داد. استیلر باید دوباره شناخته شود (مثل باقی هم.عصرانش، ویكتور شوستروم). اروتیكن چنان طبیعی به نمایش شور و بی.وفائی پرداخته بود كه در آن دوره در فیلم.های آمریكایی پذیرفته نبود. این فیلم از جهت دیگری نیز شگفت.انگیز است، این كه می.بینیم نزدیك به صد سال پیش، سینمای سوئد چگونه عاشق نور كم.رمق این كشور و هنرپیشگان پیچیده.اش نظیر «تورا تِیه» بوده، كسی كه نمادی است از داشته.های سینمای سوئد پیش از گاربو، اینگرید برگمن و تمام آن زنانی كه اینگمار برگمن درباره آنها فیلم می.ساخت.

دوشیزه مند (1926)
یك ماجراجویی روسی تحسین برانگیزِ چهار ساعته (كه توسط فیودور اوزپ و بوریس بارنِت ساخته شده) به تازگی دوباره از زیر خروارها خاك بیرون كشیده و زنده شده است. مشخص است كه فیلم صامت است اما تجربه.ای.است هیجان انگیز و پر انرژی و ساختاری سریالی دارد. «دوشیزه مند» داستان سه خبرنگار است و این كه چگونه آن.ها از انقلاب روسیه در برابر یك توطئه بین.المللی دفاع می.كنند. در نتیجه بیشتر شبیه یكی از فیلم.های مابوزه فریتس لانگ است، سرشار از اتفاق و تصادف، تعقیب و گریز و نجات دادن. اما این فیلم شبیه فیلم.های موج نوی فرانسه فیلمبرداری شده و نتیجه آن این است كه می.توانیم روسیه سال.های 1920 را مانند دنیایی جدید می.بینیم. همه آن ایده.هایی را كه راجع به مونتاژ جماهیر شوروی دارید
(بر اساس فیلم.های آیزنشتاین) كنار بگذارید و خودتان را برای ماجرایی بی.وقفه آماده كنید كه در آن مدام از ما خواسته می.شود تا به دنبال چیزهای تازه و تئوری.ها طرح و توطئه باشیم. به ندرت فیلم.های صامت چنین مفرح و پرانرژی هستند.

قلعه بشریت (1933)
نخستین اسكار كارگردانی به فرانك بورزیج داده شد (برای فیلم آسمان هفتم) و او چند سال بعد باز هم برای فیلم «دختر بد» این جایزه را از آن خود كرد. در نتیجه بورزیج به.طور قطع در دهه سی میلادی بهترین كارگردان رومانس محض در فیلم.ها به شمار می.رفته است. قلعه بشریت تنها 70 دقیقه است و درباره یك بچه لاغر و رنگ پریده و بی.خانمان (لورتا یانگ) است كه جهان.گردی خانه به دوش و دائم در سفر (اسپنسر تریسی) به او علاقه.مند شده و محبت می.كند.
داستان به شكل احمقانه.ای ساده است، اما اعتقاد به عشق به گونه.ای كه در این فیلم به تصویر كشیده شده، در تمنای شدید نقش.آفرینی.های بازیگرانش، بی.نظیر است. این شكل از سینما از مد افتاده است- زمانی كه سانسور از میان برداشته شد، عشق در فیلم.ها جای خود را به سطوح نازل.تر جنسی داد- اما بورزیج یك چیز عمیق را فهمیده بود، این كه شخصیت.هایی كه در فیلم.ها عاشق هم هستند باید به شكلی به هم نگاه كنند كه ما به پرده سینما نگاه می.كنیم. عشق ایده.ای بود كه در تصویر و در توجهی كه مردم به یكدیگر می.كردند، معنا و مفهوم می.یافت. آیا این یك اسطوره بود یا یك حقیقت كه ما گمش كردیم؟

خاموشی دریا (1949)
ژان- پی.یر ملویل به حق شهرت عظیمی برای ساخت فیلم.هایی نظیر «باب قمارباز»، «سامورایی» و «ارتش سایه.ها» دارد، اما افراد زیادی این را نمی.دانند كه نخستین فیلم او درست پس از جنگ ساخته شد. این فیلم بر اساس یك كتاب ساخته شد، كتابی نوشته وركور (با نام واقعی ژان برولر) در سال 1942.
داستان راجع به عشق توصیف.ناشدنی یك افسر آلمانی (هاوارد ورون) و یك زن فرانسوی (نیكول استفان) است. مرد در طول جنگ مدتی را در خانه زن كه محل اسكان موقت سربازان است می.گذراند. این فیلمِ كم هزینه در مدت زمانی طولانی توسط آنری دكایی فیلمبرداری شد. «سكوت دریا» مدلی بود برای روبر برسون و كارگردانان موج نو و وجهه.ای لطیف و نرم خو از ملویل نشان می.داد، چیزی كه او بعدتر سعی كرد با نمایش داستان.های خشن و آشنا درباره جنایت.كاران و مبارزان جنبش مقاومت پنهان كند.

اروپا 51 (1951)
در اواخر دهه چهل میلادی، اینگرید برگمن شوهر و دختر و جذابیت.های هالیوود را گذاشت و رفت به ایتالیا تا با روبرتو روسلینی كار كند، اتفاقی كه یك رسوایی بزرگ بود. نخستین فیلم آن.ها، «استرومبولی»، یك شكست محض بود و پس از آن هیاهو و جنجال پیرامون آن.ها رسانه.ها را اشغال كرد و دیگر كسی كاری به فیلم.هایی كه آن.ها با هم كار می.كردند نداشت. یكی از آن فیلم.ها «اروپا 51» بود. فیلمی كه در آن اینگرید نقش یكی از زنان طبقات بالای اجتماع را بازی می.كند، زنی لوس كه پسرش را از دست داده است (پسر خودكشی كرده است). این اتفاق سراسر زندگی او را تغییر می.دهد و او را از یك زن كت خزپوش بدل می.كند به كسی كه نیازی جنون.آمیز به كمك به فقرا و نیازمندان احساس می.كند. همسرش (الكساندر ناكس) در واكنش به رفتارهای زن او را راهی بیمارستان روانی می.كند. در آن زمان تقریبا هیچ كس از فیلم خوشش نیامد، اما حالا می.توان آن را طنزی به شدت انتقادی دید، فیلمی در تحلیل جذابیت.های هالیوود و واقعیت خشن.تر. داستانی كه به شدت برای بازسازی مناسب است، چرا كه محتوایش (نادیده.انگاری دردهای معمول در جهان) در طول این سالیان تنها بیشتر و بیشتر شده است.

مردان در جنگ (1957)
آقای آنتونی مانِ كارگردان به خاطر وسترن.هایش با جیمی استوارت معروف است (از «وینچستر 73» گرفته تا «مردی از لارامی»)، اما تا همین چند سال پیش معلوم نبود كه نسخه.ای از «مردان در جنگ.»اش سالم مانده یا نه. فیلم نجات داده شده بود، اما هیچ كس از وجود شاهكار سیاه و سفید مان درباره جنگ كره خبر نداشت. تمام لحظات فیلم در فضای باز می.گذرد و ما می.توانیم دسته.ای از سربازان گمشده را ببینیم كه در تلاش.اند تا به گروهان خود بازگردند. افسر مسئول (رابرت راین) آزدی.خواهی سرد و بی.احساس است كه از هر چه از دستش می.آید دریغ نمی.كند. داستان به درگیری بین این افسر و یك سرهنگ (آلدو ری) كه بدون هیچ قانون، قاعده و حدی می.جنگد می.پردازد. تمام داستان از میان نگاه خیره مان روایت می.شود و با آن كه بیشتر ما این فیلم را ندیده.ایم، «مردان در جنگ» یكی از بهترین فیلم.های جنگی تمام دوران است.

سمت عمیق استخر (1970)
برای سال.ها، مردم متعجب از هم می.پرسیدند كه جرزی اسكولیمووسكی كجا رفت؟ این كارگردان آواره لهستانی در نقش.های اندكی ظاهر شده بود و در لس.آنجلس زندگی می.كرد و به كار ساختن مجسمه مشغول بود. تماشاگران بسیار محدودی هستند كه فیلم.هایی نظیر «پایان عمیق» را به یاد بیاورند. فیلمی درباره یك پسربچه اهل لندن (جان مولدر- بروان).
در حقیقت این فیلم در آلمان فیلمبرداری شده، اما به شكل قانع.كننده.ای این احساس را به بیننده می.دهد كه در لندن می.گذرد. اما آن چه این فیلم را متمایز می.كند، رویای عشقی جوان و نا.امیدانه و بدل شدنش به خشونت است. اثر اسكولیمووسكی پر شور است، اما طناز، خشن و پرانرژی و به یاد ما می.آورد كه چگونه در اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 میلادی در انگلستان هم موج نویی وجود داشت و اینكه اسكولیمووسكی امسال با فیلم جدیدی برگشته بسیار مایه خوشحالی است. (نام فیلم جدید اسكولیمووسكی «كشتن اساسی» است).

سلین و ژولی به قایق سواری می.روند (1974)
تعدادی از منتقدان در میان ما هستند كه به این فیلم رویایی 193 دقیقه.ای ژك ریوت به عنوان یكی از بهترین ساخته.های تاریخ سینما رای داده.اند. اما این فیلم، فیلمی است كه نادیده انگاشته شده است. داستان در پاریس می.گذرد. زنان قهرمان داستان، یك شعبده.باز و یك كتابدار كتاب.خانه هستند. به.رغم دنیاهای متفاوت با یكدیگر دوست می.شوند و به خانه.ای عجیب و ماتم.زده در گوشه.ای خلوت و آرام از شهر كشیده می.شوند. این خانه محملی برای تكرار یك ملودرام است، گویی سینمایی است كه فیلمی را بارها و بارها پشت سر هم پخش می.كند- زنان به مرور در می.یابند كه می.توانند در جریان امور و اتفاقات این ملودرام دخالت كنند و آن را تغییر دهند. این گونه است كه سلین و ژولی شرحی غریب و جذاب است درباره كل امر سینما رفتن. اما گذشته از این مطالعه است درباب دوستی، پاریس، تابستان، داستان.های طنز طولانی كه بد و مسخره تمام می.شوند و یك مهمانی برای بازیگری. مهمانی.ای كه زوج ژولیت برتو و دومینیك لابوریه در كنار بول اوژیه، ماری- فرانس پی.سیه و باربت شروئدر به عنوان ارواح داخل خانه در آن مشاركت دارند.

عروج (1977)
یكی از مهم.ترین كشفیات در بخش «بازیابی گذشته» امسال جشنواره فیلم برلین شاهكار روسی لاریسا شپیتكو بود: «بالا رفتن». داستان طولانی پارتیزان.ها در بخشی از روسیه كه در طول جنگ جهانی دوم در اشغال آلمان.ها بود. تمام ماجرا در تابستانی سرد شكل می.گیرد و این سرما در چهره.های درهم كشیده بازیگرها به خوبی دیده می.شود؛ آن.ها بازیگرند اما به راحتی نمی.توان این كلمه را درباره.شان به كار برد. داستان به نظر آشناست، در نهایت پارتیزان.ها را می.گیرند و برای اعدام آماده.شان می.كنند، اما جدیت و خشونتی كه فیلم در پرداختن به این سوژه در پیش گرفته تمامی كلیشه.های تثبیت شده در این جور داستان.ها را پس می.زند و اجازه می.دهد تا احساس كنیم كه شاهد داستانی واقعی هستیم. شپیتكو اندكی بعد از ساختن «بالا رفتن» مرد و این فیلم به خوبی نشان می.دهد كه استعداد فراوانی داشته است. آن چه در این فیلم به شكل چشم.گیری قابل توجه است، این است كه نشان می.دهد چگونه رئالیسم مستاصل و اندوه بشری خیلی طبیعی راه را به سوی فرجامی مذهبی می.گشایند، فرجامی غیر.تحمیلی كه ما را قانع می.كند كه چگونه ایام و روزگار بد وابسته به روح بشری است (چه خوب و چه بد).

تولد (2004)
چگونه ممكن است فیلمی كه در همین اواخر ساخته شده فراموش یا گم شود؟ شاید به این خاطر كه تنها تعداد محدودی از منتقدان وقتی این فیلم اكران شد، آن را درك كردند (من افراد زیادی را دیده.ام كه این فیلم را ندیده.اند و اصلا اسمش را هم نشنیده.اند!) این فیلم داستان آنا است، زنی كه شوهرش می.میرد و در سنترال پارك در میان برف پیاده.روی می.كند. برای 10 سال عزا می.گیرد و سپس می.پذیرد تا دوباره ازدواج كند. اما در روز نامزدی سر و كله پسری پیدا می.شود و به او می.گوید كه همسرش است. آنا می.خندد، اما پسر جدی است و به تدریج این ماجرای عجیب و غیرمعمول امنیت و سلامت روان آنا را برهم می.ریزد. دیگر بیشتر از این از داستان نمی.گویم یا این كه فیلم چه معنایی دارد، اما این فیلم كه به كارگردانی جاناتان گلیزر ساخته شده، مطالعه.ای جذاب و درگیركننده درباب ناامنی عاطفی است. نیكول كیدمن آناست و اگر شما به اجراهای او شك دارید، باید این فیلم را ببینید. در این چند سال اخیر من هر چه در توانم بوده كرده.ام تا «تولد» دیده شود. امتحانش كنید، خواهید دید و باورتان نخواهد شد كه كسی بتواند چنین فیلمی بسازد و بعد فیلمش دیده نشود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 426]