(تاسیسات گلكاری)_گلخانه Green house

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مطالب عنوان شده خیلی ساده وبه صورت کلی و فقط برای اطلاع رسانی بیان شده است
هر کدام از اعضاء محترم کلوب که به صورت اختصاصی نیاز به مطلب داشته باشند.......... می توانند با مدیر یا معاون کلوب در میان بگذارند

تعریف گلخانه:

گلخانه یاGreen house به فضای محدودی اطلاق می¬شود كه قابلیت كنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در طی فصول مختلف یك سال داشته باشد. طبق این تعریف از جمله عملكرد گل¬خانه، فراهم كردن شرایط محیطی لازم و مورد نیاز محصولی معین است.
گلخانه ها بر حسب اینكه چه نوع مصالح ساختمانی در آن.ها بكار برده شده است به نوع ثابت و متحرك تقسیم.بندی می¬شوند. گل¬خانه¬های ثابت و متحرك بنا ¬بر نیاز در موقعیت معین، در جایی كه مدنظر ما است احداث می¬شوند.
گل¬خانه¬های ثابت، به گل¬خانه¬هایی گفته می.شود كه مصالح ساختمانی بكار رفته در آن.ها از جنس پایدار و با دوام باشد. پس باید سالیان سال از آن.ها استفاده كرد. بنابراین نكاتی در ساخت گلخانه.های ثابت باید در نظر گرفته شود.

نكات مهم در احداث گلخانه¬های ثابت

انواع گلخانه های ثابت

گلخانه یكطرفه: از یك جهت از نور كامل آفتاب بر ¬خوردار است و از جهت دیگر از مصالح ساختمانی پوشیده شده است. این نحوه ساخت و ساز گل¬خانه برای مناطقی با شرایط محیطی نسبتاً دشوار بسیار مطلوب است. در مناطقی كه سرمای شدید یا یخبندان.های طولانی وجود دارد، ساخت این گلخانه.ها به صرفه می.باشد.

گلخانه دو طرفه: از دو جهت بطور كامل از نور آفتاب بهره¬مند است. این گلخانه برای كشت و پرورش بسیاری از محصولات، ایده¬آل و مناسب است. زیرا از جهت نور و درجه.ی حرارت بطور كامل از نور خورشید بهره می.برد.
گلخانه نیمه دو طرفه: از یك جهت بطور كامل از نور آفتاب برخوردار است و از جهت مقابل تا نیمه از مصالح ساختمانی پر شده و نیمه دیگر از جنس شفاف (شیشه) است.

گلخانه های سه گانه هر كدام برای یك اقلیم معین مناسب می.باشند. اما بطور كلی برای مناطق مختلف ایران گلخانه¬های دو طرفه بسیار مناسب و مطلوب هستند. چرا كه در كشور ما، به علت برخورداری از نور فراوان مخصوصاً در زمستان می.توان در مصرف سوخت صرفه جویی بسیار خوب و با ¬ارزشی داشت.

عوامل قابل كنترل در گلخانه¬ها

هر كدام از عوامل قابل كنترل در گل¬خانه¬ها جداگانه توضیح داده می.شوند.

درجه حرارت در گل خانه ها :

تنظیم درجه حرارت در گل¬خانه¬ها شرط اولیه برای رشد و نمو بسیاری از گیاهان است. نیاز گیاهان به درجه حرارت دامنه¬های مختلفی دارد. بعضی از گیاهان درجه حرارت¬های بالاتری نیاز دارند مثل گیاهان مناطق گرمسیری. بعضی دیگر در درجه حرارت¬های كمتر از 20 درجه سانتیگراد هم بخوبی رشد و نمو می¬كنند، مانند گیاهانی كه از مناطق سردسیری منقل شده.اند نظیر پامچال كه در جنگل.های شمال دیده می.شود.
اما چگونگی تنظیم درجه حرارت در گلخانه¬ها بستگی به سیستم گرمایی دارد. انواع بخاری.ها یا سیستم.های گازی و ... می.توانند مورد استفاده قرار بگیرند. اما دو شرط اولیه موجود در عامل گرم .كننده عبارتند از:

نیاز نوری گیاهان :

همه گیاهان به یك اندازه به نور نیازمند نیستند. بعضی از گیاهان نیاز به نور فراوانی دارند و بعضی دیگر به نور كمتری نیاز دارند. بنابراین گیاهان را از نظر نیاز نوری به سه گروه بزرگ تقسیم می¬كنیم:
گیاهان روز بلندLDP : Long Day Plants برای به گل رفتن بین 10 تا 14 ساعت به نور نیاز دارند، مانند گیاهان فصلی تابستانه نظیر آحار، اطلسی، ناز و میمون.
گیاهان روز كوتاه SDP: Short Day Plants برای به گل رفتن نیاز نوری كمتر از 12 ساعت دارند. كه در نقطه مقابل گیاهان روز بلند قرار می.گیرند، مثل گل داودی.
گیاهان بی تفاوت به طول روز NDP: Neutral Day Plants برای نگهداری در منزل بسیار مناسب و مطلوب هستند. مثل گل حنا یا بگونیا كه حساسیتی نسبت به طول روز ندارند و در تمام طول سال گل دارند.
به گل بردن گیاهان روز كوتاه در طی ساعات روشنایی، طولانی به موضوع كنترل نور بر می¬گردد. در كشور ما با توجه به اینكه روزهای آفتابی خیلی زیاد است باید نیاز نوری گیاه شناخته شود تا گیاه در طی روزهای بلند بخوبی از رشد رویشی برخوردار باشد. لذا گیاهان روز كوتاه را به وسیله.ی پایین آوردن ساعات روشنایی، بوسیله یك پرده تیره رنگ، و اصطلاحاً ایجاد شب¬های طولانی به گل می¬بریم.
نور در گلخانه ها
در گلخانه¬ها مقدار نور را به وسیله.ی پوشاندن شیشه¬ها با حصیر، پاشیدن گِل و یا رنگ.های قابل شست و شو و یا با استفاده از چادر¬های الكترونیكی، كنترل می.كنیم.

كنترل رطوبت در گلخانه¬ها :

تأ¬مین رطوبت یكی از پارامترهای مهم در گلخانه¬ها است. برای رشد و نمو گیاهان، البته باید نیازهای رطوبتی گیاهان را بشناسیم. بعضی از گیاهان به رطوبت.های خیلی بالا نیاز دارند و بعضی دیگر به رطوبت كمتری نیاز دارند، مثل گل كاغذی. بعد از شناخت نیاز رطوبتی گیاهان، آن.ها را در گلخانه¬های خاص خود جایگزین می¬كنیم یعنی همه گیاهان در یك نوع گلخانه نگهداری نمی.شوند. در سطوح تخصصی و بزرگ، هر گلخانه برای یك محصول و یا تعدادی محصول مشابه با نیاز¬های یكسان در نظر گرفته می.شود.
راه.ها و روش.های مختلفی برای تأمین رطوبت گل.خانه.ها وجود دارد كه عبارتست از:

گاز كربنیك در گلخانه¬ها:

كاربرد Co2 تقریباً معادل استفاده از مواد غذایی، كاربرد پیدا كرده است. در كشور ما كه گیاهان از لحاظ نوری در وضعیت مناسبی قرار دارند می.توان با بالا بردن مصرف Co2 راندمان محصول را نیز بالاتر برد.
وجود Co2برای انجام عمل فتوسنتز ضروری است. این واكنش شیمیایی منجر به تولید محصول سبز یا عملكرد گیاه می¬شود . در این واكنشCo2 عامل بسیار مهمی تلقی می¬شود.
فرمول فتوسنتز

گلخانه¬های ایزوله و با شرایط استاندارد دارای Co2هستند. لذا گلخانه¬هایی كه ارتباط كمتری با فضای خارج دارند و یا گلخانه¬هایی كه تبادل گازی كمی دارند و در معرض رفت و آمد.های مكرر و متوالی نیستند برای مصرفCo2 مناسب¬تر هستند.
عوامل مؤثر در میزان مصرف Co2
1. فصل و موقعیت زمانی: در فصل.های گرم و پر نور سال مقدار مصرف Co2 بیشتر است؛

سن گیاه: گیاهان مختلف در سنین مختلف نیازهای متفاوتی به Co23.دارند.
بسترهای کشت، تکثیر و پرورش گیاهان زینتی :

انواع محیط.های كشت برای ریشه.زایی

- ماسه؛
- پرلایت؛
- ورمیکولایت؛
- مخلوط ماسه و پرلایت.

ماسه
- محیط کشت معروف؛
- فاقد هر گونه عناصر؛
- ارزش آن به واسطه وجود تخلخل كافی، وجود اكسیژن و حفظ رطوبت.
اولین محیط كشت ماسه است كه برای ریشه.دار کردن گیاهان ارزشی خاص دارد، زیرا قلمه.های جدا شده از پایه.های مادری ذخیره غذایی به اندازه کافی دارند. اندازه ذرات ماسه و تخلخل بین این ذرات بسته به نوع قلمه.ها متفاوت است پس بهتر است که برای قلمه.های مختلف اندازه معینی از محیط کشت را استفاده کنیم.
پرلایت
- منشا آتشفشانی؛
- سفید رنگ؛
- فاقد هرگونه ذخیره غذایی؛
- ارزش آن به واسطه ذخیره آب تا 4 برابر وزن خود.
دومین محیط کشت که برای تکثیر قلمه.ها استفاده می.کنیم پرلایت است. و به دلیل خصوصیات ذكر شده، در ریشه.دار شدن قلمه.ها یا گیاهانی که در غیر محیط خاک پرورش می.یابند بسیار مفید و مناسب است. اندازه ذرات پرلایت بین 4- 2/1 میلی.متر است و بسته به نوع مصرف و نوع قلمه برای تکثیر از پرلایت.های نرم و نسبتاً درشت استفاده می.کنیم. معمولاً مخلوطی از پرلایت.های خیلی نرم و نسبتاً درشت به نسبت مساوی ترکیب می.کنیم و بعنوان یک بستر ریشه.زایی از آن استفاده می.شود.
ورمیكولایت
- ماده معدنی از نوع میكا؛
- حاوی سیلیکات منیزیم، آلومینیم و آهن است.
در حقیقت یک رس حرارت دیده است که می.تواند مقدار زیادی آب را جذب کند. ورمیکولایت بدلیل قیمت نسبتاً بالایی که دارد مصرف چندانی ندارد. بعلاوه بعلت جذب آب حجمش زیاد می.شود و نباید تحت فشار قرار گیرد، زیرا تخلخلش را از دست می.دهد. فقط در موارد خاص برای سازگاری دادن یک گیاه حاصل از کشت بافت در محیط جدید از این ماده استفاده می.شود. بنابر این برای تکثیر معمول و متداول گیاهان عمدتاً ماده مورد مصرف پرلایت یا ماسه است.
مخلوط ماسه و پرلایت
- به نسبت مساوی مخلوط می.شوند؛
- در سطح كاربردی مصرف زیادی دارد.
چهارمین محیط كشت، مخلوط ماسه و پرلایت است. به نسبت مساوی یک حجمی از پرلایت و ماسه نرم (همان چیزی که در اصطلاح باغبانی ماسه بادی می.گویند) را با هم مخلوط می.کنند و قلمه.ها را در آن قرار می.دهند. بعد از ریشه.دار شدن قلمه.ها و اطمینان از حجم ریشه، قلمه.ها به محل مناسب دیگر انتقال می.یابند.
محیط.های کشت قلمه.ها فاقد هر گونه ذخیره غذایی بوده و بدلیل آنکه فوق.العاده سبک هستند تخلخل زیادی دارند و نمی.توانند مواد غذایی را به مدت زیادی در خود نگه دارند. بعد از ریشه.دار شدن گیاهان چون نیاز به عناصر معدنی در گیاه خیلی بالا می.رود، در یک خاک مناسب که ذخیره کافی این مواد را دارند کشت می.شوند.
محیط.های پرورشی گیاهان – كشت خاكی
- متداولترین محیط کشت شناخته شده خاک یا Soilاست. تعریف خاک و انتظاری که از خاک برای نگهداری طولانی یک گیاه می.رود، بسته به نوع گیاه و نیاز خاص غذایی آن گیاه متفاوت است. گیاهان علفی و آپارتمانی نیاز به یک بافت بسیار سبک دارند، بافتی که تخلخل کافی دارد و آب را به اندازه مناسب در خود نگهداری می.کند و ریشه.ها در آن بخوبی تنفس می.کنند.
- ترکیبی با نسبت مساوی از خاک برگ، ماسه بادی و خاک زارعی و دارای یک بافت خوب و مناسب برای پرورش گیاهان آپارتمانی اصطلاحاً خاک سبک نامیده می.شود.
- خاک سنگین در باغبانی کاربرد خیلی زیادی ندارد، فقط گیاهانی که ساختمان ریشه.ای بسیار قطور و قوی دارند مثل گل كاغذی و هم.چنین شاه.پسند درختی و درختچه ختمی چینی در خاک.های سنگین بهتر رشد و نمو می.کنند.
- غیر از خاك تركیبات مصنوعی دیگر مثل پیت هم استفاده می.شود. Peatخاكی است كه از بقایای در حال تخمیر اندام.های مختلف گیاهی بوجود آمده است. پیت.های طبیعی حاصل تخمیر خزه.ها هستند. دو خزه معروف بنام.های Sphagnum و Hyponum در اروپای شمالی به وفور یافت می.شوند و معادنی که از این خزه.ها در اروپای شمالی بدست آمده تحت عنوان تورب یا پیت خالص به بازار عرضه می.شوند. پیتPH بسیار پایینی دارد و برای گیاهان اسید پسند و آن.هایی که نیاز به PH پایین دارند بسیار مناسب و ایده.آل است.
هیدروپونیك – كشت بدون خاك گیاهان
- پرلایت؛
- ورمیكولایت؛
- پشم سنگ؛
- پوكه معدنی.
البته این مواد فاقد هر گونه ذخیره غذایی هستند و مواد غذایی بطور مصنوعی به این سیستم.ها باید اضافه شوند. پرلایتی كه مواد غذایی لازم به آن اضافه شده باشد بحث محیط كشت هیدروپونیک Hydroponic را به میان می.آورد. معادن خاك پیت در چند ناحیه (عمدتاً در شمال ایران) شناسایی شده.اند ولی این معادن دقیقاً حاصل تخمیر دو خزه معروف هاپونوم Hyponum و اسفاگنوم Sphagnum نیستند. پیت یا تورب ایران رنگ روشن.تری دارد در حالیکه پیت اروپا دارای رنگ قهوه.ای بسیار تیره است. PH پیت در معادن ایران خیلی زیاد و گاهی بیش از 7 می.باشد (یعنی از حد خنثی کمی بالاتر است) ولی PH پیت.های اروپایی حدود 5/4 است. هم.چنین معادن كشف شده در ایران قابل توسعه در سطح وسیع نمی.باشند.

رشد و نمو:

مهم.ترین عامل بعد از بستر رشد، عوامل موثر در رشد و نمو گیاه می.باشند. ابتدا تفاوت بین رشد و نمو را یادآور می.شویم (البته این تفاوت در فرهنگ نامه انگلیسی بیشتر نمایان است).
رشد یا Growthبزرگ شدن سلول.ها و افزایش تعداد سلول.ها را گویند. به عبارت دیگر منظور از رشد افزایش تعداد و حجم سلول.هاست.
نمو یا Developmentبه مفهوم اختصاصی شدن و تمایز سلول.هاست. ممكن است سلولی رشد زیادی داشته باشد ولی نمو نكرده باشد. هر وقت گیاه از مرحله.ای وارد مرحله.ی دیگر شود نمو یافته است. مثلاً گیاه گلخانه.ای را در نظر بگیرید كه چند سالی رشد رویشی داشته ولی تا زمانی كه وارد فاز گل.دهی نشده باشد نمو نداشته است. به معنای دیگر نمو پدیده.ی تخصصی شدن سلول.هاست.
عوامل موثر بر رشد و نمو
داخلی:
الف) عوامل ژنتیكی،
ب) هورمون.های نباتی.
خارجی:
الف) حرارت،
ب) رطوبت،
ج) نور،
د) گازها.
خصوصیاتی را كه عوامل خارجی بر آن بی.تاثیرند را عوامل ژنتیكی می.گویند. وقتی خصوصیات، صفر ذاتی هستند طوری كه عوامل خارجی بر آن.ها بی.تاثیرند، برای مثال اگر گیاهی گل.های صورتی دارد عوامل خارجی نمی.توانند رنگ گل.های آن را تغییر بدهند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 317]