دانش - آخرين بازنمانده

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: دانش - آخرين بازنمانده
دانش - آخرين بازنمانده

طاهره رنجبر:يافته‌هاي يك پژوهش جديد خبر از آن مي‌دهد كه اوتزي (Otzi) يا همان مرد يخي معروف 5300 ساله كه در 1991 در شرق كوه‌هاي آلپ در نزديكي مرز اتريش و ايتاليا پيدا شده بود، به احتمال بسيار زياد در بين زندگان امروزي خويشاوندي ندارد. تيمي از دانشمندان ايتاليايي و انگليسي كل ژنوم DNA ميتوكندريايي مرد يخي را تعيين توالي كرده‌اند و متوجه شده‌اند كه او متعلق به دودمان ژنتيكي است كه ديگر بسيار كمياب است يا به كلي از بين رفته است. DNA ميتوكندريايي تنها از طريق تبار مادري به ارث مي‌رسد و به علت داشتن تغييرات كند در بين نسل‌ها قابل رديابي است.

در اين پژوهش كه مقاله آن در شماره همين ماه ژورنال «كارنت بيولوژي» منتشر شده، قديمي‌ترين ژنوم كامل DNA ميتوكندريايي‌ گونه انسان (Homo sapiens) تهيه شده و نتايج به‌دست آمده، پژوهش قبلي را كه در 1994 روي تكه كوچكي از DNA ميتوكندريايي مرد يخي انجام شده بود، از اعتبار انداخت. در آن پژوهش به اين نتيجه رسيده بودند كه خويشاوندان مرد يخي احتمالا هنوز در اروپا حضور دارند. پروفسور مارتين ريچاردز از دانشكده علوم زيست‌شناختي دانشگاه ليدز و از نويسندگان اين مقاله، مي‌گويد: «DNA ميتوكندريايي در گذر بين نسل‌ها به‌تدريج دچار تغييرات مي‌شود و بدين ترتيب تعيين توالي آن، راه بسيار موثري براي رديابي يك دودمان از طريق تبار مادري طي هزاران سال است و با استفاده از آن مي‌توان خويشاوندي تكاملي جمعيت‌هاي انساني را مورد بررسي قرار داد.»
اين تيم پژوهشي به رهبري پروفسور فرانكو رولو (F.Rollo) از دانشگاه كامرينو و دكتر لوكا ارميني (L.Ermini)، با همكاري دو دانشگاه كامرينو و ليدز، از تكنولوژي‌هاي جديد قدرتمندي براي تعيين توالي DNA ميتوكندريايي مرد يخي و مقابله آن با هاپلو گروپ مدرن امروزي (Haplogroup: در ژنتيك به معني گروهي است كه اعضاي آن توالي DNA نياكاني مشتركي دارند.) استفاده كردند.
در نتيجه اين پژوهش معلوم شد كه مرد يخي به شاخه‌اي از هاپلو گروپ K1 تعلق دارد كه هنوز در سرتاسر اروپا فراوان است اما تقريبا تمامي اعضاي K1 كه از اروپائيان امروزي نمونه‌برداري شده‌اند، تنها متعلق به يكي از سه زيرشاخه دودماني K1 اند در حالي‌كه دودمان مرد مريخي به كلي از آنها جداست.

DNA، پس از مرگ موجود به سرعت دچار فروپاشي مي‌شود از اين‌رو DNAهاي باستاني به‌شدت قطعه‌قطعه شده و بررسي آنها بسيار دشوار است. در اين پژوهش هر يك از 250 قطعه، جداگانه و هر كدام چندين‌بار تعيين توالي شدند تا نتايج به‌دست آمده بدون كم و كاست باشند. پروفسور ريچاردز مي‌گويد: «تحليل‌هاي ما تاييد مي‌كند كه مرد يخي متعلق به دودمان قبلا ناشناخته‌اي از هاپلوگروپ K1 است كه تا به امروز در جمعيت‌هاي اروپايي كنوني مشاهده نشده بود. فراواني دودمان‌هاي ژنتيكي براساس بروز تغييرات تصادفي در برخي از زادگان طي زمان تغيير مي‌كند كه به آن «رانش ژنتيكي» مي‌گويند و در نتيجه برخي از اشكال از بين مي‌روند. پژوهش‌هاي ما نيز حاكي از آن است كه دودمان مرد يخي احتمالا منقرض شده است.»

بقاياي موميايي مرد يخي در سپتامبر 1991 در كوه‌هاي شرق آلپ در نزديكي مرز ايتاليا با اتريش پيدا شد. او تقريبا در زمان مرگ 46 ساله بوده و بررسي‌ها نشان داده كه به شدت توسط سرنيزه يا تير زخمي شده و در پايان در اثر گرز يا ضربه‌اي كه به زير صورتش اصابت كرده، جانش را از دست داده است. پيكر او تقريبا به تمامي در پشم پوشيده شده بود و مجموعه لباس‌ها و ادوات نظامي همراه وي اطلاعات بسيار ارزشمندي درباره دوران نوسنگي يا عصر حجر جديد در اروپا در اختيار پژوهشگران قرار داده است. موميايي مرد يخي از 1998 در موزه باستان‌شناسي South Tyrol در بولزانوي ايتاليا در معرض ديد عموم قرار گرفته است.
Science Daily, Oct.3,2008
يکشنبه 19 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 171]