روی ؛ عنصری مهم در بدن

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: روی ؛ عنصری مهم در بدن (1)

در بدن انسان حدود 4-1 گرم روی ( به طور متوسط 2/2 گرم ) وجود دارد که معادل نیمی از آهن بدن است. مقدار این عنصر در بعضی از اعضای بدن بیشتر است که نشان دهنده ی نقش آن در این عضوهاست. بیشترین مقدار روی (20 درصد کل روی موجود در بدن ) در چشم ها ، لوزالمعده و پوست ذخیره شده است . به همین دلیل این عنصر از ضایعات پوستی ، اگزما و سایر عوارض پوستی جلوگیری می کند و بسیاری از بیمارانی که چنین ضایعاتی دارند، با استعمال پمادهای جلدی به نام ZINC OXID و خوردن کپسول سولفات روی درمان می شوند. همچنین در مشیمیه چشم، پروستات و مایع منی صد برابر غلظت پلاسما، روی وجود دارد.
اعمال فیزیولوژی روی در بدن بسیار زیاد و پر اهمیت است. دانشمندان و محققان علم تغذیه در بررسی های خود در طی بیش از 20 سال به این نتیجه رسیده اند که روی در بسیاری از فعل و انفعالات شیمیایی بدن شرکت داشته و برای حفظ سلامتی و طول عمر بدون امراض وجود آن لازم و ضروری است.
فلز روی آنتی اکسیدانی است که در واکنش های استرس اکسیداتیو نقش مهمی را بازی می کند. همان طور که می دانید در اطراف ما عوامل رادیکال زا و اکسیدانی فراوان است و متاسفانه امروزه رابطه ای اکثر بیماری ها با این عوامل اکسیدانی ثابت شده است. به طور مثال با مصرف هر عدد سیگار 15000 رادیکال آزاد وارد بدن شخص مصرف کننده می شود که در صورت نداشتن مواد آنتی اکسیدان ، بیماری های مختلفی در بدن او ایجاد می شود.
ویتامین C ، ویتامین E ، بتاکاروتن ( پیش ساز ویتامین A )، روی و سلنیوم، پنج آنتی اکسیدان بسیار قوی در بدن هستند که عامل حفظ سلامتی و مبارزه با بیماری ها به شمار می روند.

فلز روی ، در افزایش سطح سیستم ایمنی بدن و کارکرد صحیح دستگاه ایمنی نقش مهمی را به عهده دارد. روی عوامل و فلزات سمی وارد شده به بدن را جذب و خنثی می کند. به طور مثال در شهرهای آلوده ای مانند تهران که مرتباً سرب و یا سایر فلزات سنگین به بدن وارد می شوند، وجود روی کافی در بدن، مانع از اثرات سمی و مخرب آنها خواهد شد.این فلز در ساختمان بیش از 200 آنزیم در بدن شرکت دارد. روی، علاوه بر شرکت در ساخت آنزیم ها، به عنوان یک کاتالیزور یا تسریع کننده ی واکنش های بدن عمل می کند.
یکی دیگر از اعمال روی ، فعالیت در تکثیر سلولی است. در ساختن دزاکسی ریبونوکلوئیک اسید یا DNA، نیاز به روی می باشد و همانطور که می دانید DNA رشته ی ژنتیکی اصلی تشکیل دهنده ی هسته ی سلولی است که بدون آن ادامه ی حیات سلولی ممکن نیست. البته در این جا بایستی اشاره کرد که گلبول های قرمز خون استثنا هستند؛ زیرا سلول های گلبول قرمز خون بدون هسته بوده و فاقد DNA می باشند.
همان گونه که در بالا اشاره شد ، در ساختمان بسیاری از آنزیم های بدن، فلز روی شرکت دارد؛ به طور مثال در آنزیم سوپر اکسید دِسموتاز که جزء آنزیم های مهم اکسیداتیو است، وجود دارد که رادیکال های آزاد را خنثی می کند.

آنزیم کربورات هیدراز، آنزیم دیگری است که روی در ساختمان آن، به کار رفته است. این آنزیم در تعادل الکترولیت ها و اسید و باز در بدن نقش دارد و در اثر کمبود آن ، تعادل آب داخل و خارج سلولی به هم می خورد.
آنزیم الکل دهیدروژناز نیز از آنزیم های مهمی است که با حضور روی، در بدن ساخته می شود. کمبود این آنزیم باعث می شود ، الکل موجود در خون تجزیه نشده و در آن باقی بماند. این مسئله به ویژه در کشورهای غربی که زیاد از مشروبات الکلی استفاده می کنند، اهمیت دارد.
آنزیم کربوکسی پپتیداز نیز در ساختمان خود، دارای فلز روی است. این آنزیم تجزیه ی پروتئین ها را در بدن به عهده دارد و در اثر کمبود آن، پروتئین های مصرفی به خوبی تجزیه نشده و به مصرف سلولی نمی رسند.

چه عواملی باعث کمبود روی در بدن می شوند؟

یکی از مهم ترین علل کمبود روی در بدن، دریافت کم آن از طریق مواد غذایی است . این حالت به ویژه در کودکان ، جوانان و کسانی که برای مدت طولانی رژیم غذایی دارند، دیده می شود. مواد غذایی غنی از روی و آب نوشیدنی ، مهم ترین منابع روی در طبیعت می باشند.
اختلال در جذب روده ای هم می تواند سبب کاهش این عنصر مهم در بدن شود. خوردن سبوس گندم یا سبوس سایر غلات که حاوی فیتات فراوان هستند، همچنین مصرف اسفناج و یا سایر مواد حاوی اگزالات به همراه غذا، می تواند مانع از جذب روی در بدن شود. البته باید بگویم که خود غلات سبوس دار یکی از منابع غنی از روی هستند.
تجربیات نشان می دهد که چهار گروه از داروها، مانع از جذب روی در بدن می شوند. این چهار گروه عبارتند از : آنتی بیوتیک ها، دیورتیک ها ( مدرها )، گلوکوکورتیکوئیدها ( کورتون ها ) و داروهای ضد بارداری. در میان آنتی بیوتیک ها، مصرف تتراسایکلین و خانواده ی آن بیشتر از بقیه، مانع از جذب روی در بدن می شود.

چه کسانی نیاز به روی بیشتری دارند ؟

- خانم های شیرده و باردار
- افرادی که دارای فعالیت ورزشی مرتب و منظم هستند.
- افرادی که در طی روز زیاد سیگار می کشند.
- کسانی که مشروبات الکلی می خورند.
- بیمارانی که دارای مشکلات کبدی و کلیوی هستند.
- بیماران دیابتی
- کسانی که دچار عفونت هستند.
- کسانی که دچار سوختگی شده اند یا عمل جراحی انجام داده اند یا سکته های قلبی داشته اند.
- افرادی که دچار آرتروز هستند.
- افراد کم خون و افراد سرطانی
- تحقیقات و بررسی های بالینی نشان داده است کسانی که مبتلا به جوش های صورت ( آکنه ) هستند، دارای مقدار کمی روی در خون خود می باشند و مصرف روزانه 200 میلی گرم گلوکونات روی که دارای 30 میلی گرم روی است می تواند باعث بهبود عفونت جوش های آنها شود.
- کسانی که مبتلا به نورودرماتیت و پسوریازیس هستند، اغلب مبتلا به کمبود روی هستند.
- کسانی که مبتلا به زخم های پوستی اند، جهت ترمیم و بازسازی سریع تر، نیاز به روی بیشتری دارند.
- افراد مبتلا به آلرژی ( حساسیت ) و التهابات پوستی
- بررسی های انجام شده بر روی حیوانات نشان می دهد، طحال حیواناتی که دچار کمبود طولانی مدت روی بوده اند ، پس از مدتی دچار چروکیدگی شده است. همان طور که می دانید طحال از اندام های ایمنی در بدن به شمار می رود. بنابراین کاهش روی موجب اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن می شود و معمولاً افرادی که دچار نقص ایمنی و کمبود روی هستند، مبتلا به گریپ و سرماخوردگی های متعدد می شوند.

عوارض حاصل از کمبود روی در بدن چیست؟

1- باروری و بارداری ، تابع وجود روی در بدن است. فعال نبودن بیضه ها در آقایان و تخمدان ها در خانم ها و کم بودن اسپرم ها، همگی می تواند به علت کمبود روی در بدن باشد، که در نهایت منجر به ناباروری خواهد شد.
2- تشکیل لکه های سفید در روی ناخن ، می تواند به دنبال کمبود روی در بدن ایجاد شود.
3- در کنار سایر علل مثل؛ کم خونی، کمبود ویتامین ها ، استرس و ...، کمبود روی از علل بسیار مهم ریزش مو است.
4- درمان جوش های غرور در جوانی و زخم های پوستی در صورت کمبود روی، طولانی شده و مزمن خواهد شد.
5- کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن را در پی دارد.
6- کمبود رشد در کودکان ، می تواند به علت کمبود روی در بدن آنها باشد.
7- اختلال در رشد اندام های جنسی در زن و مرد، از کمبود روی نیز ناشی می شود.
8- کمبود روی بر رشد سیستم عصبی به ویژه در کودکان و نوزادان تاثیر منفی دارد.
9- اختلالات رفتاری مثل افسردگی ، اسکیزوفرنی و پرخاشگری می توانند در اثر کمبود روی در بدن به وجود آیند.
10- دیده شده است که اختلالات حافظه ، می تواند حاصل از کمبود روی در بدن باشد.
11- کمبود روی ، خود را با پوکی استخوان ، ریختن دندان ها، بیماری تیروئید، بی اشتهایی و تغییر شکل ناخن ها نیز نشان می دهد.
منبع : ماهنامه دنیای تغذیه- پروفسور منوچهر جعفریان

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 221]