اشكانیان، نخستین شورای حكومتی ایران را تشكیل دادند

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: اشكانیان نخستین مجلس ایران را با تاثیر از فرهنگ یونانی بنا نهادند. هرچند این تاثیر یك.سویه نبود و ایرانیان نیز در مقابل، روش حكومت خودكامه پادشاهی شرقی خود را به سلوكیان(سلسله پادشاهی قبل از اشكانیان)و از آن طریق به یونانیان و سپس رومی.ها منتقل كردند. .حكومت اشكانیان به نوعی حكومت فدرالی بود. برخی از شهرهای سلوكی دارای حكومت خودمختاری بودند و در نهایت به حكومت مركزی باج می.دادند.

در مركز نیز یك مجلس مشورتی داشتند كه امور مهم در آنجا حل.وفصل می.شد و این مجلس نخستین مجلس ایرانیان بود. این مجلس از شاهزادگان اشكانی و از روسای خانواده.های درجه اول تشكیل می.شد كه مهستان نام داشت. مورخان رومی از این مجلس با نام <سنا> یاد كرده.اند.

اشكانیان مجلس دیگری نیز داشتند كه مركب از اعضای مجلس مهستان و روحانیون درجه اول بود كه مجلس مغستان نام داشت. این مجلس اختیار چندانی نداشت. در مقابل، قدرت در دست مجلس مهستان بود.

گرچه در ابتدا سلطنت اشكانیان حكومت مطلقه و نوعی دیكتاتوری محض بود ولی بعدها به واسطه نفوذی كه مجلس مهستان در امور دولتی یافت تا حدودی جلوی دیكتاتوری اشكانیان گرفته شد.

رویكرد اشكانیان به حكومت شورایی در میان ایرانیان سابقه نداشته است و پس از حكومت اشكانیان نیز این شیوه از میان حكومتگران ایرانی رخت بربست تا در زمان ناصر.الدین شاه قاجار كه مجلس تنظیمات پایه.گذاری شد و بار دیگر در حكومت ایران شورایی به وجود آمد تا آنكه عاقبت در دوره مشروطه كار حكومت در ایران به عهده شورای ملی گذاشته شد.

شاهان اشكانی كه به حكومت شورایی تن دادند نیز به خاطر تاثیری بود كه از شیوه حكومت رومیان و یونانیان كه توسط پادشاهان سلوكی به اشكانیان منتقل شده بود، گرفتند.

حكومت مبتنی بر نظر شورا، سوغات مقدونیان برای ایرانیان بود و در مقابل پادشاهان سلوكی نیز در حكومت از ایرانیان اثر پذیرفتند. حكومت سلطنتی سلوكی.ها كه از مشرق.زمین سرچشمه می.گرفت، استبداد مطلق بود و هیچ مجلس یا شورایی اختیارات آن را محدود نمی.ساخت. دربار بر مبنای دربارهای شرقی ساخته شده بود. این ساخت حكومت سلطنتی از هخامنشی.ها به سلوكیان و ساسانیان و از آنها به روم زمان دیوكلسی و بیزانس زمان قسطنطین رسید. در دوران سلوكی به تدریج قدرت شاهان سلوكی افزایش یافت و شاهان به مقام الهی دست یافتند و پرستش پادشاه به صورت رسمی درآمد. نوع حكومت اشكانیان نیز ملوك.الطوایفی بود و هرچند آنها نیز در ابتدا مانند دولت سلوكی، حكومت مطلقه داشتند ولی بعدها بر اثر نفوذ فرهنگ و تمدن هلنی(آداب و رسوم یونانی)، مقداری از این استبداد كاسته شد و پادشاهان این دوره نیز ناگزیر باید در امور مهم مجلس مشورت می.كردند.

در دوره اشكانیان، افكار آزادیخواهانه.ای در اثر هلینسم در روم و ایران توسعه یافته بود. در روم غلا.مان آزادشده بهترین مصنوعات فلزی را می.ساختند و آنهایی كه ثروتی داشتند در خدمات دولتی به درجات عالی حتی اشغال تخت و تاج قیصرها می.رسیدند. در ایران نیز مشاهده می.شود كنیزی كه دولت روم به فرهاد چهارم پادشاه اشكانی اهدا كرده بود ملكه ایران شد.(این كنیز موزا زن فرهاد چهارم و در واقع مادر و زن فرهادك یعنی فرهاد پنجم است. )

در مورد اندیشه.های اعتقادی و سیاسی نیز به اشكانیان نسبت داده.اند كه آنها به تقلید از یونانیان و سلوكیان خودشان را <خداوند، خداوندگار> خوانده.اند ولی سندی از قبیل سكه یا چیز دیگری كه این ادعا را ثابت كند به دست نیامده است. روایات و حتی سكه.هایی در دست است كه بر آن عنوان <پسر خدا> نقش شده نه <خدا> و این تقلیدی است از اسكندر زیرا اشكانیان خودشان را جانشین هخامنشیان و اسكندر می.دانستند. ساسانیان هم بر این اساس پا را از این فراتر نهاده و در میان <ایزدان> جا می.گرفتند.

ذكر این نكته ضروری است كه هلنیسم به معنای مجموع تمدن و فرهنگ یونان است كه در ایران توسط اسكندر مقدونی گسترش یافت و در جنبه.های مختلف تاثیر خود را گذاشت. از جمله تاثیرات هلنیسم در مذهب، سیاست، معماری، شهرسازی و... بود. البته فرهنگ و تمدن هلنی بیشتر در طبقات بالا.ی جامعه تاثیر خود را گذاشت و مردم عادی كمتر تحت تاثیر این فرهنگ قرار گرفتند. در این اصل كه این عنوان از اثرات سلطه سلوكیان بر ایران بود جای تردید نیست زیرا در دولت ماد و هخامنشی چنین عنوانی را نمی.یابیم و در مورد عناوین در آن زمان به <شاه شاهان> یا <شاه این كشور بزرگ> و... بسنده می.شد.

به طور كلی سلطنت استبدادی شرقی نشان داد كه از دموكراسی یونانی نیرومندتر است و بالا.خره شكل خود را به دنیای مغرب.زمین نیز تحمیل كرد. شاهان یونانی و امپراتوران رومی به روش سلا.طین شرقی تبدیل به خدایان روی زمین شدند و فرضیه حقوق آسمانی شاهان از طریق روم و قسطنطنیه به اروپای جدید منتقل شد

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 170]