بررسی اشراق از نگاه افلاطون و سهروردی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مقاله «اشراق از نگاه افلاطون و سهروردی»، نوشته «مهدی قوام.صفری» در آخرين شماره فصل.نامه تخصصی«ذهن» روانه بازار كتاب شد.

به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، مقاله حاضر بر آن است تا دو ديدگاه متفاوت افلاطون و سهروردی را درباره اشراق كه دومی از حيث شمول نسبت به اولی عام.تر است، با جزئيات در خور مطلوب توضيح داده دهد.

تحصيل معرفت حقيقی از ديدگاه افلاطون در حقيقت، به معنای مواجهه با واقعيت متعالی و ازلی است كه در واقع، همان اشراق حقيقت بر عقل انسان است كه البته پس از دو گونه مقدمات، ممكن است به حاصل آيد. اول، اين.كه از ادراك حسی شروع كنيم و به فهم عقلانی برسيم.

دوم، تحت تأثير تربيت و آموزش و پرورش، نيروی عقل خود را به گونه.ای به سمت عالم پايدار و ازلی متوجه سازيم كه بتواند در معرض اشراق حقيقت واقع شود. هر آن.چه غير از اين است يا هيچ ارتباطی به حقيقت ندارد يا اگر داشته باشد كم.ترين ارتباط ممكن است.

برای افلاطون ادراك حسی به عنوان نخستين مرحله ديالكتيك معرفت، اهميت بسيار دارد، اما توقف در اين مرحله، معرفت توليد نمی.كند. به عقيده او پس از گذر از اين مرحله و دو مرحله عقيده و استدلال، خود واقعيت برای عقل انسان اشراق می.كند و همين اشراق معرفت حقيقی را تشكيل می.دهد. بنابراين حقيقت در جريان مسير ديالكتيكی معرفت.شناختی و در لحظه خاصی از آن اشراق می.كند.

برای سهروردی چون نفس انسان، نور مجرد است، اگر بين او و هر چيز ديگر حجاب نباشد نسبت به آن چيز، معرفت حاصل می.كند، زيرا جهان و هر چه در آن است با اشراق نورالانوار، نورانی است و اگر نفس به چيزی توجه كند و در مورد ماديات، چشم از سلامت برخوردار باشد و در مورد حقايق متعالی، نفس تزكيه شده باشد، معرفت حاصل می.شود.

برخلاف رأی افلاطون، به عقيده سهروردی حتی ادراك حسی هم حاصل اشراق است و بنابراين معرفت محسوب می.شود. بنابراين برای راه بردن به حقيقت ، تعليم فلسفه اشراق اين است كه نفس بايد تزكيه شود؛ به اين ترتيب معرفت حقيقت، كه محصول نهايی فلسفه بايد باشد، حاصل دو واقعيت است: اول تزكيه نفس به همراه به كاربستن عقل.

دوم، اشراق نورالانوار در مراتب هستی. دومی همواره حاصل است و اولی تكليفی است كه حقيقت برعهده انسان از آن حيث كه انسان است و قابليت كسب معرفت را دارد، گذاشته است.

آخرين شماره فصل.نامه تخصصی «ذهن» در حوزه مباحث معرفت.شناسی و فلسفه علم، با صاحب امتيازی «پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی»، مدير مسئولی «علی.اكبر رشاد» و سردبيری «عليرضا قائمی.نيا» روانه بازار نشر شده است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 555]