ديپلماسي جديد منطقه اي روسيه

واضح آرشیو وب فارسی:عصر ایران: ديپلماسي جديد منطقه اي روسيه
مقامات كرملين كه 5 سال پيش و همزمان با قدرت گرفتن يوشچنكو در اوكراين تاب تحمل چهره به غايت زيباي او را نداشتند در گام نخست با مسموم كردن وي در اتريش ،چهره زيباي اين سياست مدار جوان را تبديل به پيرمردي 70 ساله كردند.
عصرايران ؛ گروه تحليل اخبار - به نظر مي رسد مقامات روسيه پس از بحران گرجستان و جدا كردن دو منطقه استقلال طلب اين كشور (اوستياي جنوبي و آبخازيا) روي به دنبال كردن يك بازي ديپلماتيك جديد دراين منطقه آورده اند.

در ديپلماسي جديد مسكو در قفقاز تلاش مي شود تا فرمول 1-3( آذربايجان و ارمنستان منهاي گرجستان) دنبال شود.
اين بدان مفهوم است كه سياست مداران كرملين تلاش دارند تا با جلب و جذب آذربايجان به مسكو ،دولت باكو را به خود نزديك كنند.براي تحقق اين هدف تلاش براي ايفاي يك" نقش ميانجيگرانه" بين دو طرف منازعه و زدودن سياست قبلي "جانبدارانه به نفع ايروان"يكي از اين راه كارهاست.

از اين رو در سفر اخير(17 و 18 اكتبر) دميتري مدودف رييس جمهور روسيه به ايروان،رهبر كرملين از سرژ سركيسيان همتاي ارمني خود به همراه الهام علي اف رييس جمهور آذربايجان دعوت به عمل آورد تا در 2 نوامبر به طور همزمان در مسكو حضور به هم رسانند تا بحران 16 ساله" ناگورنو-قره باغ"را با ميانجيگري مسكو به بحث و گفت و گو بگذارند.

اين سياست مسكو در گام اول نتيجه داد و رهبران ارمنستان و آذربايجان با صدور اعلاميه اي مشترك در مسكو بر ضرورت حل وفصل بحران قره باغ تاكيد كردند.

مسكو در سه ماه گذشته و در پي حمله به گرجستان از سوي غرب متهم به زورگويي در قفقاز و نقض ثبات و امنيت اين منطقه شده است پر واضح است كه در صورت حل و فصل اختلافات آذري-ارمني ،مسكو از زير بار اين اتهام سنگين تا حدود زيادي شانه خالي خواهد كرد.

از سوي ديگر جذب آذربايجان ،به جهت اينكه اين كشور صاحب يكي از بزرگترين ذخاير نفتي در منطقه است ،حايز اهميت مي باشد.
در صورت موفقيت اين سياست جديد و كاهش رويكردهاي غرب گرايانه حاكمان باكو ،اين امر مي تواند يك دستاورد مهم براي روسيه باشد چرا كه در صورت نزديكي باكو به مسكو خطر چرخش و يا لغزش باكو به دامان غرب (اتحاديه اروپا،ايالات متحده و ناتو) كاهش خواهد يافت.

پيشبرد اين سياست مي تواند حلقه محاصره حاكمان گرجستان را نيزتنگ تر سازد و مقامات تفليس كه در دو ماه گذشته دو منطقه جدايي طلب خود را در شمال غربي و شمال شرقي كشورشان از دست داده اند از ناحيه همسايه هاي جنوبي خود نيز احساس خطر كنند.
اين امر به ويژه در صورتي كه روابط آذربايجان و گرجستان را تحت تاثير قرار دهد و رخنه اي در آن پديد آورد اهميت به مراتب افزون تري براي مسكو خواهد داشت.

حلقه ديگر سياست جديد مسكو پس از بحران گرجستان نحوه تعامل با حاكمان اوكراين و رييس جمهور غرب گراي اين كشور "ويكتور يوشچنكو"است.

كرملين به نحو زيركانه اي با ابزارهاي متعدد تشويقي و تنبيهي خود در مقابله با اوكراين تلاش دارد به مرور و بدون اينكه متهم به حمايت از متحدان خود در اوكراين شود "زير پاي "يوشچنكوي غربگرا را خالي كند.

مقامات كرملين كه 5 سال پيش و همزمان با قدرت گرفتن يوشچنكو در اوكراين تاب تحمل چهره به غايت زيباي او را نداشتند در گام نخست با مسموم كردن وي با سم (توسط افسران مجرب سرويس اطلاعاتي خود) در وين اتريش ،چهره زيباي اين سياست مدار جوان را تبديل به پيرمردي 70 ساله كردند. از سوي ديگر مقامات كرملين در چند سال گذشته و به ويژه پس از بحران گرجستان تلاش كردند تا سياست هاي زير را در قبال اوكراين به طور همزمان پيش ببرند:

1-ايجاد اختلاف بين هيات حاكمه اوكراين:در چارچوب اين سياست مقامات مسكو از يوليا تيموشنكو نخست وزير اوكراين و متحد سابق يوشچنكو در برابر يوشچنكو حمايت كردند و سعي كردند تا با جذب خانم تيموشنكو ،در هيات حاكمه اوكراين و ميان متحدان سابق "انقلاب نارنجي"اختلاف افكني كنند.

اين سياست روسيه تا حدود زيادي موفق بود و توانست اختلاف بين دو رهبر را تعميق كرده و ائتلاف حاكم بر اوكراين را به فروپاشي كشاند.

در جريان بحران گرجستان در حالي كه ويكتور يوشچنكو براي حمايت از مقامات و ملت گرجستان و ابراز همدردي با آنها به تفليس رفت و در ميدان اصلي اين شهر" نطق قرايي"را در حمايت از گرجستان و محكوم كردن تجاوز روسيه به خاك اين كشور ايراد كرد؛اما يوليا تيموشنكو در كنار وي قرار نگرفت و به جاي گرجستان به مسكو رفت و با ولاديمير پوتين همتاي روس خود پاي يك ميز نشست.

استنباط تيموشنكو در مخالفت با سياست يوشچنكو در تقابل با روسيه اين بود كه جامعه اوكراين يك جامعه دو پارچه است كه حدود نيمي از مردم آن روس تبار هستند بنابراين براي حفظ انسجام اجتماعي اوكراين و نيز حفظ روابط دوستانه با همسايه قدرتمند(يعني روسيه)نبايد سياست اتحاد با غرب را از راه تقابل با روسيه پيش برد.

2-حمايت از روس تباران ساكن اوكراين:در اين چارچوب مسكو تلاش دارد تا با دميدن بر تنور مخالفت افكار عمومي اوكراين با عضويت اين كشور در ناتو و بزرگ نمايي اين امر در رسانه هاي خود در برابر اميال غربگرايانه حاكمان اوكراين مانع ايجاد كند.

3-استفاده از اهرم انرژي:اوكراين به طور قابل ملاحظه اي وابسته به منابع انرژي روسيه است از اين رو كرملين از اين اهرم موثر همچون يك ابزار مهم در برابر حاكمان اوكراين استفاده مي كند.

بنابراين با مرور تغييرات صورت گرفته در سياست مسكو پس از بحران گرجستان در منطقه قفقاز و "خارج نزديك"اين كشور مي توان رويكرد جديد مقامات مسكو را كه تفاوت معناداري با رويكرد اين كشور قبل از بحران گرجستان دارد مورد ارزيابي قرار داد.

در سياست جديد قفقازي روسيه تلاش براي انزواي بيشتر گرجستان،جلب و جذب آذربايجان به روسيه،تلاش براي ايفاي نقش ميانجيگرانه در حل بحران ناگورنو-قره باغ بين آذربايجان و ارمنستان و خارج شدن از سياست جانبداري از ارمنستان(لا اقل در ظاهر)،اختلاف افكني در هيات حاكمه اوكراين و بدين سان تضعيف ائتلاف غربگراي حاكم بر اين كشور،موافقت با ايفاي نقش كشورهاي منطقه از جمله تركيه و ايران در قفقاز و خارج كردن اين منطقه از زير سايه نفوذ تك جانبه روسيه براي خارج كردن اين منطقه از سايه يك رقابت دو طرفه بين غرب و روسيه با بازي با "حاصل جمع صفر" مورد توجه مسكو است.

در صورت اعمال اين سياست هر نوع نفوذ غرب در اين منطقه به مفهوم باخت روسيه نخواهد بود و به عبارت بهتر بازي از حالت "حاصل جمع صفر"خارج مي شود،چرا كه بازيگران افزايش مي يابند و پرواضح است كه در چنين حالتي روسيه به عنوان ماهرترين بازيگر نتايج بهتري به دست خواهد آورد.
دوشنبه 13 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: عصر ایران]

[مشاهده در: www.asriran.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]