برترين اسوه حجاب و عفاف

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: اين بحث را با رعايت اختصار بيان مي کنيم بدان خاطر که بحث در باره پوشش و عفاف فاطمه - سلام الله عليها - که اسطوره عفت و تقواست بسيار بي مورد به نظر مي رسد. مگر ممکن است که در اين زمينه غفلت و جهلي باشد که براي بيان و اثبات آن تلاشي لازم باشد؟ آيات متعدد قرآن در خانه پدر حضرت فاطمه - سلام الله عليها - نازل شده و امر به حجابش کرده - مگر ممکن است در اين مورد غفلتي پديد آيد - آن هم براي زني که ملکه اسلام والگوي مجسم يک بانوي اسلامي است؟ اينکه در عين حال راجع به آن سخني به ميان مي آيد بدان خاطر است که: اولاً سري مباحث مربوط به مکتب حضرت فاطمه - سلام الله عليها - کامل باشد و ثانياً مرز پوشش و عفاف و حد روابط آزاد مرد و زن ازطريق آن تا حدودي روشن گردد و ثالثاً زن مسلمان بداند بانوي او که حضرت فاطمه - سلام الله عليها - است چگونه زندگي مي کرد و چگونه عمل مي کرد و اين درسي باشد براي آنها
رمز حجاب و پوشش
بر طبق آيات قرآن و روايات، سخن از ستر و پوشش زن است و بر اساس آنچه که در سنت است اصل بر اين است زن به گونه اي مشي و حرکت داشته باشد که در عرصه اجتماعي جز به ضرورت، حضور چشمگير نداشته باشد و از پوششي برخوردار باشد که حجم بدن و زيبايي او پيدا نشود و اين همان مسئله اي است که در جامعه تحت عنوان حجاب مطرح است.
حجاب براي زنان بر خلاف تصور عده اي، عامل مصونيت زن از نگاههاي ناروا و پيشگيري از تبديل شخصيت و ارزش وجودي او به کالاي قابل مبادله است، ممکن است آن را از ديدي محدوديت به حساب آورند ولي اين محدوديت براي حفظ مصالح عاليتري است که در سايه آن شرافت و شخصيت زن محفوظ مي ماند.
ساختمان وجودي مرد و زن بويژه در بعد طلب و تسليم و در جنبه پذيرش و رد و يا در تصرف و انعطاف به گونه اي است که اين ستر و پوشش مصلحتا ً بايد توسط زنان اعمال گردد و شوق طلب و دعوت مرد را به همراه داشته باشد. در غير اين صورت حيات عاطفي و اجتماعي و به دنبال آن حيات اقتصادي و شخصيتي زن در معرض خطر است و اين مسئله اي است که بايد در مقاله ديگري مورد بررسي قرار گيرد. في الجمله اين نکته کفايت کننده را بايد در نظر داشت که صدور حکم حجاب از سوي پروردگار بدان خاطر نيست که خدا خواسته باشد محدوديتي را براي زن و آزادي و بي بند و باري را براي مرد پديد آورد و يا بي جهت موجب مزيت و فضيلتي از فردي براي ديگران شود. اعتماد به امر و نهي حکيمانه خدا ريشه بسياري از افکار و انديشه هاي انحرافي را در اين زمينه مي زدايد.

الگوي عفاف
در مسئله پوشش و روابط مرد و زن در اسلام، کيست که از نظر الگويي، برتر از حضرت فاطمه - سلام الله عليها - باشد؟ آنچه که او عمل کرد و موضع گرفت حجتي است براي همه زنان در جامعه اسلامي. بايد سعي بر اين باشد از حضرت فاطمه - سلام الله عليها - عقب نمانند و هم در مواردي از او جلو نزنند. حضرت فاطمه - سلام الله عليها - يک ميزان و محک است، يک معيار و وسيله سنجش است.
اگر در گوشه و کنار جامعه انحرافي به چشم مي خورد و اگر خداي نخواسته در جاهايي در کوچه و خياباني از جامعه اسلامي، زنان و دختران بي بند و باري حضور دارند بدان خاطر است که يا دين را نمي فهمند و يا اطلاعات ديني درست به گوشش شان نخورده است و البته جمع کساني که اين چنينند و جدا ً از حيات الگويي حضرت فاطمه - سلام الله عليها - بي خبرند اندک نيست. اين نکته مهمي است که بايد پيام حضرت فاطمه - سلام الله عليها - را به گوشها رساند. افراد از منابع مطمئني بايد خبر به دست آورند که او چگونه مي زيسته و چه راه و روشي را در ارتباط با مردم اتخاذ مي کرده است يا حضور اجتماعي اش چگونه بوده و به چه صورتي با ديگران آمد و شد و سخن داشته است.

طرز فکر حضرت فاطمه (س)
براي اينکه طرز فکر حضرت فاطمه - سلام الله عليها - در رابطه اش با مردان روشن گردد به سخن زير توجه شود که راويان آن متعدد و از جمله انس بن مالک از اميرالمؤمنين و ديگران است. علي - عليه السلام - فرمود نزد پيامبر بوديم و او در منبر بود. پرسيد: - اخبروني اي شئ خير للنساء؟ به من خبر دهيد و بگوييد چه چيز براي زن از همه چيز بهتر است؟ هر کس سخني گفت و به نتيجه اي منجر نشد. مردم، درمانده و متفرق شدند. من به نزد حضرت فاطمه - سلام الله عليها - آمدم و سؤال پيامبر را تکرار کردم. حضرت فاطمه - سلام الله عليها - فرمود: خير للنساء ان لا يرين الرجال ولا يراهن الرجال - بهترين چيز براي زن اين است که آنها مردي را نبينند و مردي هم آنها را نبيند. (1) خبر را به پيامبر برديم. تحسين و تأکيد کرد و حضرت فاطمه - سلام الله عليها - را در کنار گرفت و فرمود ذريه بعضها من بعض. (2)
و يا در شب ازدواج حضرت فاطمه - سلام الله عليها - به هنگامي که او به خانه شوهر رفت از پدرش پرسيد تکليف و وظيفه من وعلي در اين خانه چيست؟ پيامبر کارهاي داخل خانه را به حضرت فاطمه - سلام الله عليها - سپرد و کارهاي بيرون را به علي - عليه السلام -. حضرت فاطمه - سلام الله عليها - پس از تقسيم کار گفت جز خدا کسي نمي داند که چه قدر خوشحال شدم که رسول خدا - صلي الله عليه و آله - مرا از مواجهه با مردان معاف نمود. (3)
در ديدار مردم، او ضوابط پوشش را در رابطه با نامحرم کاملا ً رعايت مي کرد و سعي داشت از غير محارم کناره گيري داشته باشد. (4) داستان ذيل اين سخن را نشان مي دهد. روزي پيامبر به عمران بن حصين فرمود: با من به ديدن فاطمه نمي آيي؟ عمران گفت چرا يا رسول الله، مايل به ديدار او هستم. با هم به سراغ فاطمه - سلام الله عليها - رفتيم. در زديم و پيامبر از فاطمه - سلام الله عليها - رخصت خواست و فاطمه - سلام الله عليها - اجازه ورود داد. رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمود کسي همراه من است، آيا با او داخل شوم؟ فاطمه - سلام الله عليها - گفت جز پارچه اي پشمين وسيله اي براي پوشش و ستر خود ندارم. رسول خدا - صلي الله عليه و آله - دستور پوشش داد که چنين و چنان خود را بپوشان تا وارد شويم. فاطمه - سلام الله عليها - عرض کرد چيزي که سرم را بپوشاند ندارم. پيامبر پارچه اي کهنه به همراه داشت، گفت با اين پارچه سرت را بپوشان و فاطمه - سلام الله عليها - خود را پوشاند و آنان وارد شدند. (5)

دامنه عفاف
دامنه عفاف او به ميزاني است که حتي از فردي کور و نابينا حجاب مي کند. ابن مکتوم به همراه پيامبر بر حضرت فاطمه - سلام الله عليها - وارد شد. حضرت فاطمه - سلام الله عليها - خود را مستور کرد و کنار آنان آمد. پيامبر فرمود دخترم! او کور است و تو را نمي بيند، چرا حجاب کردي؟ عرض کرد او مرا نمي بيند ولي من اورا مي بينم. اگر در پرده نباشم او بوي مرا استشمام مي کند. (کنايه از اينکه آن هم روا نيست) پيامبر فرمود گواهي مي دهم که تو پاره تن مني، اشهد انک بضعة منّي (6). همان گونه که مي بينيد حضرت فاطمه - سلام الله عليها - از جهت عفاف در کمال اوج است و زن مسلمان اگر بانويي چون حضرت فاطمه - سلام الله عليها - دارد بايد از او تبعيت کند نه از ديگران.
آري، اينکه حدي کمتر از آن را مراجع تقليد و فقها اجازه دادند، بدان خاطر است که عسر و حرجي در ميان نباشد و کسي به خاطر احساس در بند بودن، خويشتن را گرفتار نبيند وگرنه براي آن کس که خواستار حفظ عفت است و مي خواهد همگام حضرت فاطمه - سلام الله عليها - باشد چاره ندارد جز آنکه اين چنين بينديشد و عمل کند. حضرت فاطمه - سلام الله عليها - در امر ستر و عفاف حتي براي پس از مرگ خود در انديشه بود. به اسماء که محرم رازش بود فرمود خوش ندارم بر جسد زن پس از مرگ جامه اي افکنند و حجم بدن او وراي جامه نمايان باشد. در اين باره چه مي انديشي؟ اسماء گفت در حبشه چيزي در مورد تابوت ديدم که اينک صورت آن را نشان مي دهم. چند شاخه تر گرفت و آنها را خم کرد و به صورت عماري درآورد و متذکر شد که جسد مرده را در دورن آن قرار مي دهند و حجم بدن نمايان نمي شود. حضرت فاطمه - سلام الله عليها - آن را ديد و پسنديد و فرمود چيز خوبي است، نقش زن و مرد در آن از هم متمايز نيست و چون وفات يافتم تو مرا بشوي و نگذار کسي بر کنار جنازه ام بيايد و مرا در اين گونه از تابوت بگذار. در دنباله آن در برخي از روايات آمده است که فاطمه - سلام الله عليها - فرمود: سترتني سترک الله، مرا پوشانده اي، خداوند تو را بپوشاند (و مي گويند تابوت محمل گونه، از آن زمان پديد آمد).

زينتهاي آن حضرت
توصيه و دستور اسلامي اين است که زن، خود را زينت کند ولي براي شوهر. متجمل باشد ولي در خانواده و براي همسر. اسلام آن را يک وظيفه براي زن مي داند و لذات پديد آمده از آن را لذاتي مشروع و حلال. در آنچه که مربوط به بيرون است اسلام اصرار دارد که زن متجمل نباشد، خود را به بويي خوش نيارايد، لباس شهرت نپوشد، در وسط خيابان راه نرود، از کفش و پاي او صدايي برنخيزد و... حضرت فاطمه - سلام الله عليها - اين چنين بود و در تمام مدت عمر چنان عمل
مي کرد. روايات ما سخن از اين دارند که حضرت فاطمه - سلام الله عليها - خود را براي همسر خويش آراست و حتي در يکي از جنگهاي صدر اسلام که علي به سلامت از جنگ بازمي گشت حضرت فاطمه - سلام الله عليها - خود را آرايش کرد و به استقبال علي رفت و اين لذت حلالي است که اسلام بر آن صحه گذارده و بانوي اسلام بدان عامل است. در عين حال اين سخن پيامبر - صلي الله عليه و آله - هم براي بيرون محيط خانه مطرح است که فرموده بود: «يا فاطمه ما من امرأة تزينت حسنه»، اي فاطمه زني نيست که خود را بيارايد، «و خرجت من بيتها باحسن ملبوس»، از خانه خود با زيباترين پوشش خارج شود، «حتي ينظر اليها الناس» و در پي آن در ديد و منظر مردم قرار گيرد، «الا لعنها ملائکه السموات السبع و الارضين» جز آنکه فرشتگان آسمان هفت گانه و زمينها بر او لعنت فرستند، «و کانت في غضب الله حتي تموت»، او همچنان در خشم وغضب خداست تا بميرد، «و يمور بها الي النار» و فرمان مي دهد او را در دوزخ اندازند.
در عين حال در عين چنان پوشش و عفافي، زن مي تواند به ضرورت نياز جامعه و خودش، حضور اجتماعي داشته باشد، از حق خود و خانواده و از حق شرافت جامعه و اسلام دفاع کند. پوشش و ستر، مانع حق گويي و حق طلبي و حتي مانع کار و تلاش نيست. حضرت فاطمه - سلام الله عليها - در عين چنان پوشش و ستر و در عين خانه داري و فرزند داري، معين و همکار همسر است، داراي حضور اجتماعي به موقع است، در مسير هدايت زنان و بانوان است، خط سياسي روشني را تعقيب مي کند، حق طلب است، مبارز است و در برابر نارواييها و نامراديها با تمام وجود مي ايستد و حتي خليفه زمان را به محاکمه مي کشاند.
تاريخ فريقين پر است از اين گونه تلاشها و اقدامات و اين از يکسو پاسخي است به آنها که حجاب را عامل محدوديت و قيد و بند براي کار و تلاش اجتماعي معرفي مي کنند و از سوي ديگر درسي است براي همه آنها که مي خواهند در صراط مستقيم و وادي حق در سير و سعي باشند.

پي نوشتها:
1- منتهي الامال، ج 1 ص 133
2- سوره آل عمران، آيه 34
3- وسايل الشيعه، ج 14، ص 122
4- رياحين الشريعه، ج 1 ص 216
5- حلية الاولياء، ج 2، ص 42
6- منتهي الآمال، ج 1، ص 134

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 202]