مهران مدیری: تقریبا همهچیز در سینما، تلویزیون و تئاتر در حال از بین رفتن است

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مهران مدیری در نشست بررسی ویژگیهای طنز آثار خود که دهم خرداد ماه در حوزهی هنری تهران برگزار شد گفت: طنز من متفاوت نیست؛ چون تعریف درستی از کمدی و طنز در ایران وجود ندارد، طنز گروه ما به نظر شاخص میرسد.
***در شهر کورها، یک چشمی پادشاهی است
به گزارش(ایسنا) در این نشست که خشایار الوند نویسنده طنز و حمیدرضا ابک روزنامهنگار نیز حضور داشتند، مدیری دربارهی نوع طنز آثار خود افزود: طنز من و گروهم متفاوت نیست، چون همانگونه که گفته میشود در شهر کورها، یک چشمی پادشاهی است؛ در ایران چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب چون تعریف درستی از طنز و کمدی وجود نداشته است طنز ما شاخص به نظر میرسد. این درحالی است که ما در آثار خود تلاش میکنیم که با تعریف کمدی و طنز عمل کنیم.
او دربارهی میزان تاثیرگذاریاش در کارهایی که ساخته است گفت: من و گروهم سه دورهی کاری را پشت سر گذاشتهایم از سال ۷۲ تا ۷۷ ساختههای ما متشکل از آیتمهای کوتاهی بود که چندان نویسندهی مهمی نداشت و کار گروهی انجام میشد. از سال ۷۷ به شکل نیمه حرفهیی و کمی جدیتر موضوع نویسندگی در کارهای ما وارد شد که این روند با ساخت «پاورچین» ادامه یافت. دوره سوم از سریال «پاورچین» شروع شد و در این دوره کاملا براساس متن برنامه را ساختهایم و گروه نویسندگان داشتهایم که این مرحله تا به امروز ادامه پیدا کرده است.
***سرپرست نویسندگان نقش مهمی دارد
مدیری در زمینهی میزان تاثیرگذاری سرپرست نویسندگان بر کیفیت متنهای سریالهای خود اظهار کرد: سرپرست نویسندگان نقش مهمی دارد. البته او امکان دارد اصلاح اندکی روی متن انجام دهد و در واقع بر کیفیت آنها نظارت میکند.
خشایار الوند نیز در این باره گفت: نمیتوان درصدی برای نقش سرپرست نویسندگان و از جمله پیمان قاسمخانی را تعیین کرد. درواقع پیمان با ویژگیهای فردی خود لحنی خاص که کار میدهد که این لحن تعریفکردنی نیست و خاص خود اوست که این لحن از آغاز شکلگیری طرح اولیه در متن جاری میشود. لحن پیمان قابل تقلید نیست، در غیر این صورت من از آن تقلید میکردم.
او ادامه داد: گروه ما از تهیهکنندگان و کارگردان تا آبدارچی حدود ۷ ـ ۸ سال است که با یکدیگر همکاری میکنند و مهران مدیری با مشقت آنها را در طول این سالها کنار هم حفظ کردند و تمام این مجموعه چیزی را به وجود آوردند که میتوان آن را سبک مهران مدیری دانست.
***نویسندگان ما در پیشبرد داستان و ایجاد موقعیتهای طنز خطا نمیکنند
مدیری با اشاره به میزان اعمال نظر خود در نوشتههای نویسندگان برنامههای خود اظهار کرد: تا پیش از دورهی سوم تغییرات اساسی در متن میدادم، اما از این دوره تلاش کردم که متنها وفادارتر باشند که این روند به ویژه در سریالهای «شبهای برره»، «مرد هزار چهره» و «مرد دوهزار چهره» وجود داشت.
او تاکید کرد: نویسندگان ما در پیشبرد داستان و ایجاد موقعیتهای طنز خطا نمیکنند و تغییراتی که من در متن میدهم براساس سلیقهی شخصی من است. البته این تغییرات اساسی نیست و گاهی اوقات نویسندگان را از این تغییرات مطلع میکنم.
این کارگردان سریالهای طنز در پاسخ به این پرسش که آیا خودتان کاراکترهایی که قرار است بازی کنید انتخاب میکنید اظهار کرد: در این زمینه به صورت گروهی تصمیمگیری میشود و دربارهی نقشهایی که بازی میکنم امکان دارد بهگونههای مختلفی تصمیمگیری شود. برای ساخت یک کار جدید گاهی اوقات من طرح کلی را به نویسندگان میدهم و آنان به متن شکل میدهند.
او تاکید کرد: در نگارش و بازی متنها وابسته به هم هستیم گاهی اوقات نویسندگان براساس جنس بازی من مینویسند و برخی مواقع من مواردی را به نقش اضافه میکنم. در واقع ما کار یکدیگر را تکمیل میکنیم.
***طنز مدیری، شهری است و به تعبیر عامه شیک
ابک در ادامهی این نشست دربارهی ویژگیهای طنز مهران مدیری تصریح کرد: طنز مهران مدیری متفاوت است و حتما خودخواسته شکل گرفته است. طنز مدیری، شهری است و به تعبیر عامه شیک است. به قول میرفتاح طنزپرداز، بعضی طنزها بوی جوراب میدهند، اما من معتقدم که طنز مدیری بوی جوراب نمیدهد.
او با بیان اینکه طنز مدیری به مخاطب باج نمیدهد اما مردم به ساختههای او میخندند،گفت: استفاده از المانهای آشنا که مردم به آنها میخندند راحتترین کار برای کارگردان طنز است. چرا که در چنین کارهایی به موضوعاتی اشاره میشود که همه از آن اطلاع دارند، اما طنز مدیری اینگونه نیست و اگر مخاطب اطلاعات مقدماتی را نداشته باشد به طنز مدیری نمیخندد با عنوان نمونه یکی از قسمتهای «مرد هزار چهره» به رفتار روشنفکران در محافل خصوصی اختصاص داشت. اگر مخاطب افرادی مانند لیلی گلستان را نمیشناخت نمیتوانست به طنز این قسمت بخندد.
***یکی از مهمترین ویژگیهای مدیری آشنازدایی در کارهای اوست
این روزنامهنگار اضافه کرد: از این قسمت سریال «مرد هزار چهره» بسیار انتقاد شد، اما اقتصاددانان نیز مانند دکتر نیلی و دکتر طبیبیان بسیار این قسمتها را پسندیدهاند. این درحالی است که کمتر دیدهایم که اقتصاددانانی دربارهی یک سریال واکنش نشان دهند.
او ادامه داد: یکی از مهمترین ویژگیهای مدیری آشنازدایی در کارهای اوست. به عنوان نمونه در یکی از قسمتهای سریال «شبهای برره» که به سربازی اختصاص داشت شخصیت شیرفرهاد با بازی مهران مدیری تفنگ را هنگام سرهم کردن به شکل سماور درآورد و زمانی که یاور طغرل با بازی محمدرضا هدایتی قصد بازکردن شیر سماور را داشت شیرفرهاد به او گفت که سماور پر است و پس از بازشدن شیر سماور صدای شلیک آمد و سماور تیر شلیک شد.
ابک تاکید کرد: این گونه آشناییزدایی ریشه در سنت طنز ایران دارد که ما نمونههای آن را در اشعار عبید ذاکانی میبینیم. به همین دلیل طنز مدیری برخلاف بسیاری از طنزهای رایج به افزایش سطح سلیقهی مخاطب میاندیشد تا افزایش میزان مخاطبان خود. در واقع عنصر آشنازدایی در آثار مدیری باعث شده است که او در طنز تاریخ معاصر ایران در قله قرار گیرد.
*** از برخی واژگان عصبانی شدم
مدیری در پاسخ به این پرسش که در سریالهای خود چه میزان به تکیه کلام اهمیت میدهید اظهار کرد: در برخی از کارهای روتینی که ساختهام در جریان بازی و ساخت کار از واژگانی استفاده شده است که با استقبال مخاطبان مواجه شده و رواج یافته است. این درحالی است که ما اصلا با چنین قصدی از آن واژگان و اصطلاحات استفاده نکرده بودیم. حتی در برخی از کارهای خود یکی دو نفر از بازیگران قصد داشتند با نیت رایجشدن تکیه کلامی از برخی واژگان استفاده کنند که من از این کار آنها عصبانی شدم.
او دربارهی چگونگی انتخاب بازیگران سریالهای خود گفت: بیشتر بازیگرانی که اکنون سالهاست با ما بازی میکنند از طریق تستدادن وارد شدند، درحال حاضر تقریبا با گروه ثابت خود کار میکنیم مگر اینکه در سریال نقشهایی باشد که نیاز به استفاده از بازیگرانی جدید داشته باشیم. دراین شرایط به آرشیو موسسات بازیگری مانند موسسه امین تارخ مراجعه میکنیم و از افراد مورد نیاز تست میگیریم، بنابراین فرآیند چندان پیچیدهای برای انتخاب بازیگران خود طی نمیکنیم.
***تمام بازیگرانی مدیری سقف بازی خود را ارائه کردهاند
خشایارالوند در این زمینه گفت: تمام بازیگرانی که با مدیری همکاری کردند در کارهای خود سقف بازی خود را ارائه کردهاند و این نکته مشهود است. این بازیگران زمانی که از گروه مدیری جدا شدند در برنامههای دیگر بازی در حد کارهای قبلی خود ارائه ندادند یا عملکرد آنها در سطح پایینتری بوده است یا خود را تکرار کردند.
او اضافه کرد: استعداد مدیری در انتخاب درست بازیگران مانند شم گلزنی فوتبالیستها است. او تشخیص میدهد که فلان بازیگر میتواند در فلان نقش عملکرد مثبتی داشته باشد و در عمل این اتفاق میافتد. شاید این مساله از بازیگربودن مدیری نشات میگیرد.
***من هم در انتخاب بازیگر اشتباه میکنم
مدیری در ادامهی این نشست در پاسخ به این پرسش که آیا در برخی از کارهای خود در انتخاب بازیگر اشتباه کرده است گفت: نه تنها در این مورد بلکه در موارد دیگر قطعا تاکنون اشتباه کردهام. موفقنبودن یک کاراکتر میتواند به دو دلیل باشد، نخست آن که شخصیت طراحیشده در اجرا جواب نمیدهد، به گونهای که اگر از داستان حذف شود اتفاقی نمیافتد، دوم آن که من در انتخاب بازیگر اشتباه میکنم؛ البته امکان دارد مطلوبنبودن عملکرد بازیگر تنها تقصیر من نباشد، چون ممکن است بازیگر در شرایط قبلی خود نباشد. امکان دارد معتاد شده باشد از نظر روحی وضعیت مساعدی نداشته باشد یا به علت مشکلات شخصی بیان و بدن خود را نابود کرده و آنها را پرورش نداده باشد.
کارگردان سریال «پاورچین» در پاسخ به این پرسش که در انتخاب بازیگران چقدر توصیهپذیر است اظهار کرد: قطعا این اتفاق برای همه کارگردانان ممکن است بیفتد، چون با شروع ساخت هر پروژه تماسهایی گرفته میشود یا افراد مراجعه میکنند. در انتخاب بازیگر در ابتدا به ویژگیهای اخلاقی فرد اهمیت میدهم و به میزان توانمندیهای او در ارائهی یک نقش اهمیت میدهم و در این راه کسی موفق است که واقعا بازیگر است و آن چه از او میخواهیم به درستی انجام دهد. البته ممکن است با چنین فردی من از قبل آشنا نباشم.
***سیما قصد توجه بیشتر به طنزهایی مسعود دهنمکی و کمتوجهی به سبک مدیری را دارد؟
او در پاسخ به این پرسش که آیا اعتقاد دارید که سیما قصد توجه بیشتر به طنزهایی به سبک مسعود دهنمکی و کمتوجهی به سبک مدیری را دارد گفت: این گونه مسائل در جامعه دو لبه است که یکی فرهنگی و یکی سیاسی است. دربارهی بخش سیاسی یک روز مفصل صحبت خواهیم کرد، اما دربارهی بخش فرهنگی میتوان گفت که امکان دارد سیما به عمد چنین رویهای را پیش گرفته است که در این شرایط نیز بحث سیاسی میشود، اما اگر این رویکرد سیما عمدی نباشد میتوان اینگونه نتیجه گرفت که این رسانه در حال از دستدادن تعدادی آدم درجه یک به جز من است.
مدیری اضافه کرد: این روند از نبود کار کارشناسی نشات میگیرد. همه ما در تلویزیون و سینما می خواهیم پول درآوریم، آپارتمان بخریم، ویلا در شمال بخریم، در این شرایط اصلا بحث فرهنگی و هنری نداریم تا جایی که من میدانم ساخته برنامه به نوعی شوق تبدیل شده است من مشکلات و فجایع موجود در تلویزیون را میگویم.
او در ادامه گفت: فردی را میشناسم که ۱۱ تله فیلم را با هم میسازد. او به من زنگ زد و مرا برای بازی دعوت کرد و گفت، ۱۱ تله فیلم را کار میکنم که عوامل صحنه و بازیگران آن مشترک هستند و همه آنها را رج میزنم. این درحالی است که در طول تاریخ و در هیچ جای جهان چنین عملکردی سابقه ندارد.
***گاهی احساس بیانگیزگی میکنم
مدیری اضافه کرد: گاهی اوقات احساس بیانگیزگی میکنم اکنون هم که این جا هستم چنین حسی دارم، چون به این میاندیشم که این بحثهای ما چه نتیجهای میتواند داشته باشد.
او با بیان اینکه تقریبا همهچیز در سینما، تلویزیون و تئاتر درحال از بین رفتن است گفت: نگاه کارشناسانه و مسؤولانه در تصمیمگیران وجود ندارد نه چنین آدمهایی وجود ندارند و نه محفلی که در آن وقت بگذارند و دربارهی ما صحبت کنند، البته در تمام این سالها این روند حاکم بوده است و محدود به سالهای اخیر نمیشود.
***مدیری شبیه کارگردان ارباب حلقهها
ابک دراین زمینه تاکید کرد: در این سالها وضعیت فرهنگ چندان تغییر نکرده است با این حال عدهای در این فضا به اصلاح گل میکنند، اما عدهای دیگر به این موقعیت نمیرسند. مدیری نیز با ادامهدادن سبک خود تلاش کرده است که جایگاهش را حفظ کند.
او با بیان اینکه کار مدیری شبیه عملکرد تالکین کارگردان (ارباب حلقهها) است گفت: مدیری برای ساخت مجموعهای ۹۰ قسمتی مانند «شبهای برره» یک جهان خلق میکند. او برره را در گوشهای از دنیا که ناکجا آباد است میسازد. تالکین نیز برای شخصیتهای فیلمهای «ارباب حلقهها» یک فرهنگ لغت نوشت که این کار نوعی جنون است.
***هیچ مقایسهای در جهان وجود ندارد
خشایار الوند در این زمینه اظهار کرد: طرح اولیه سریال «دارا و ندار» مال من بود و اگر اشکالی در این سریال بوده است تاحدودی به من بر میگردد. زمانی که فردی مانند دهنمکی برای ساخت سریال انتخاب میشود اشکال از او نیست بلکه اشکال از مسؤولی است که فکر میکند چون فیلم دهنمکی به فروش خوبی رسیده پس او میتواند در تلویزیون نیز مخاطب جذب کند، اما او به علل و چگونگی جذب مخاطب به فیلم دهنمکی نمیاندیشد.
در ادامهی این نشست مدیری گفت: به قول احمد شاملو هیچ مقایسهای در جهان وجود ندارد و هرکس در حد او خود و در حد ابتذال خود در جایگاه خود قرار دارد. بنابراین هر کدام از ما در جای خود قرار داریم و با نوع نگاه، تکنیک و ایدئولوژی خود زندگی و عمل میکنیم بنابراین هیچکس با هیچکس قابل مقایسه نیست چون مقایسه خود با دیگری مقداری دردسرساز است و باعث میشود قدری عقب بمانیم.
***چرا در انتخاب بازیگران خود ریسک نمیکنید؟
مدیری در پاسخ به این پرسش که چرا در انتخاب بازیگران خود ریسک نمیکند و به طور مداوم از بازیگرانی مانند سیامک انصاری در سریالهای خود استفاده میکند، اظهار کرد: سیامک سرجهازی من است. در واقع کار ما نوعی فرمول و لحن دارد که بازیگرانی که سالها با آنها همکاری کردهایم بسیار خوب آن را میشناسند.البته باید در انتخاب بازیگر ریسک کرد و من در سریالهای «مرد هزار چهره» و «مرد دوهزار چهره» این کار را انجام دادم.
او اضافه کرد: گاهی اوقات افراد حرفهیی سینما را برای بازی در مجموعههای خود انتخاب کردم ولی آنها نتوانستند به خوبی از عهدهی این کار برآیند و بعد از دو سه جلسه به من گفتهاند که ما را معاف کنید چون نمیتوانستند به ریتم گروه ما برسند.
***ریتم سریالهای ما کشدار نیست
این کارگردان در ادامه گفت: ریتم سریالهای ما کشدار نیست و سکانس طولانی در سریالهای ما ۱ و نیم دقیقه است در برخی سریالهای خود نیز با علیرضا خمسه، پژمان بازغی و پرستو گلستانی بسیار تمرین کردیم تا آنها توانستند به ریتم مناسب برسند حتی عوامل فنی مجموعههای ما از این ویژگی برخوردارند و عوامل صدا و تصویر کاملا کماندو هستند. به گونهای که به سرعت کار خود را انجام میدهند در این شرایط عوامل فنی گروههای دیگر نمیتوانند با ما همکاری کنند.
او اضافه کرد: شاید کمتر ریسککردن من در زمینهی بازیگر به نوعی از تنبلی من نشات بگیرد چون سروکله زدن با بازیگر سخت است. البته باید ریسک کرد و قول میدهم در کارهای سینمایی که قرار است بسازم از سیامک انصاری استفاده نکنم!
ابک در ادامهی این نشست گفت: مدیری هنرمندی است که کار خود را از میانپردههای نمایشی آغاز کرده است و به تدریج به آن داستان اضافه کرده و سپس به سمت رمان پیش رفته است، چرا که «شبهای برره» یک رمان است.او در ادامه در «مرد هزار چهره» به نوعی سینما را تجربه کرد، بنابراین او در ساخت آثار خود بسیار ریسک کرده و کارهای متفاوتی را عرضه کرده است.
***سینمای ما از دور بسیار حرفهیی و دهنپرکن
مدیری دربارهی تفاوت سینما و تلویزیون از دیدگاه او و اولویت او برای بازی در این رسانهها اظهار کرد: ما در جامعهای زندگی میکنیم که این گونه کار از بیرون بسیار حرفهیی و از داخل به شدت غیرحرفهیی است.کار در تلویزیون در سینما حرفهییتر است. زمانی که برای بازی در یک فیلم به سر صحنه رفتم دیدم هرکس ساز خود را میزند. این درحالی است که سینما به شدت مبتنی بر جزییات است، اما زمانی که به سه چهار فیلم سینمایی که در آن بازی کردهام میاندیشم به این نتیجه میرسم برخی سریالهای تلویزیون حرفهییتر است. این درحالی است که سینمای ما از دور بسیار حرفهیی و دهنپرکن است.
*** طراحی صحنه و لباس متاسفانه در سیستم دیجیتال از بین میرود
او اضافه کرد: طراحی صحنه و لباس متاسفانه در سیستم دیجیتال از بین میرود و زمانی که سریال روی آنتن میرود ۸۰ درصد کیفیت نابود میشود.
***۶۰ میلیون بیننده بسیار لذتبخش است
مدیری با اشاره به تعداد مخاطبان تلویزیون و سینما گفت: در تلویزیون با مخاطب وسیع سروکار داریم و برای ما بسیار لذتبخش است که ۶۰ میلیون بیننده هر شب برنامهی ما را دنبال میکنند. این درحالی است که پرفروشترین فیلم سینما یک میلیون مخاطب دارد. البته هر کدام از این رسانهها مزایا و معایبی دارند و همه ما هم در تئاتر، هم سینما و هم تلویزیون کار میکنیم.
کارگردان سریال «نقطهچین» در پاسخ به این پرسش که آیا خود را به جای شخصیتهایی گذاشتهاید که بیرحمانه به سخره گرفتهاید اظهار کرد: هر انسان خصوصیات جغرافیایی، فیزیکی، شخصیتی و فرهنگی خاصی دارد و مشغول انجام حرفهیی است، موقعیت اجتماعی او در یک برنامهی تلویزیونی باید تعریف شود و در هر سریالی که تاکنون ساختهایم شخصیتهای ما جایگاه و موقعیتی داشته است، حتی زمانی که «شبهای برره» را ساختیم و داستان مجموعه در یک ناکجاآباد میگذشت تلفنهایی به ما شد که برخی از ویژگیهای شخصیتهای این داستان تداعیکننده مواردی مانند لهجه منطقهی خاصی است.
*** مدیری به شدت مراقب است
خشایار الوند نیز در این زمینه گفت: مدیری به شدت مراقب است که بیننده ناراحت نشود بنابراین در انتخاب موقعیت شخصیتها دقت زیادی میکند.
مدیری نیز تاکید کرد: از شخصیتهای پر از تضاد و ناهنجاریهای شخصیتی میتوان کمدی خلق کرد در نتیجه شخصیتهای اصلی ما این خصوصیت را دارد، چرا که شخصیتهای خوب و پاک آدمهای خندهداری نیستند.
خشایار الوند در این باره گفت: در یکی از سریالها، مدیری نقش خودش را بازی کرد اما عدهای شاکی شدند.
مدیری نیز تاکید کرد: ما باید بسیار مواظب باشیم که در سریال ما به کسی برنخورد چون هر بیننده شأنی دارد که باید به آن احترام گذاشته شود.
***علت قطع همکاری خود با پیمان قاسمخانی
این کارگردان در پایان دربارهی علت قطع همکاری خود با پیمان قاسمخانی و حس شدن جای خالی او در سریالهای اخیر مدیری گفت: پیمان مشغلههایی داشت و مشکل زمان با ما پیدا کرد، چون نمیتوانست همزمان با چند پروژه همکاری کند. او فردی بسیار دوستداشتنی و امیدواریم هرچه زودتر با او همکاری کنیم چون جای خالی او را حس میکنیم.
*****
به گزارش ایسنا، نشست بررسی ویژگیهای طنز در آثار مهران مدیری از سوی دفتر طنز حوزهی هنری در قالب برنامهی «نور، صدا، دوربین، خنده» ساعت ۱۶ و ۳۰ با نمایش آثار مدیری برگزار شد.
درحاشیه
ـ نمایش قسمتهایی از سریالهای «شبهای برره» و «مرد هزار چهره» حدود دو ساعت و نیم به طول انجامید و این نشست ساعت ۱۹ برگزار شد.
ـ در حالی که قرار بود پیمان قاسمخانی در این نشست حضور داشته باشد به این برنامه نیامد، الوند در توضیح علت غیبت قاسمخانی گفت خانم پیمان (بهاره رهنما) برای بازی در فیلمی به کیش رفته است. دختر او فردا امتحان دارند بنابراین پیمان خانه مانده است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 300]