1 دبير علمي همايش سنايي:سنايي از ناتواني انسان‌ها در شناخت قرآن شكايت مي‌كند

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: در آستانه «همايش بين‌المللي حكيم سنايي» در ايران/ 1 دبير علمي همايش سنايي:سنايي از ناتواني انسان‌ها در شناخت قرآن شكايت مي‌كند
گروه ادب: سنايي از ناتواني انسان‌ها در شناخت قرآن شكايت مي‌كند و معتقد است كه مسلمانان هنوز طعم حقيقي قرآن را نچشيده‌اند.
«مريم حسيني» استاد دانشگاه الزهرا(س) و دبير علمي همايش سنايي در تهران در گفت‌وگو با خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، با اشاره به جايگاه بزرگ قرآن در شعر سنايي در آستانه برگزاري «همايش بين‌المللي سنايي» گفت: پس از فصل دعا و مناجات در حديقه، سنايي آغازگر بحثي در ستايش و تعظيم قرآن است. سنايي، باتوجه به آشنايي عميقي كه با قرآن دارد، بديهي است كه بخشي از كتاب خود را به كلام الهي اختصاص دهد. در حديقه ستايش قرآن در ذيل چند عنوان ذكر «جلال قرآن»، «سر قرآن»، «اعجاز قرآن»، «ذكر هدايت قرآن»، «ذكر حجت قرآن»، «ذكر تلاوت قرآن» و «ذكر سماع قرآن» مي‌آيد.

اين مدرس دانشگاه تصريح كرد: در اين فصل‌ها او سخن خداوند را قديم مي‌داند كه در ظرف حروف گنجايي ندارد. او در تمامي اين بخش‌ها از ناتواني انسان‌ها در شناخت قرآن شكايت مي‌كند و معتقد است كه مسلمانان هنوز طعم حقيقي قرآن را نچشيده‌اند. آنها از مغز و جان قرآن تنها به ديدن و چشيدن پوست اكتفا كرده‌اند.

حسيني كه در كارنامه علمي خود تصحيح «حديقة‌الحقيقة و شريعةالطريقة» را دارد، افزود: سنايي قرآن را به مهمان‌سراي بهشت تشبيه مي‌كند كه هركس بنا بر اندازه استعداد و ظرفيت خود از آن خوان بهره برمي‌دارد.

او با بيان اينكه سنايي در آثار خود توجه خاصي به قرآن دارد، اظهار كرد: او در جايي ديگر لطف و عزّت قرآن را به درياي عالم جان تشبيه مي‌كند. دريايي كه در قعر آن درّ و گوهر است و ساحلش پر از عود و عنبر. سنايي بر اين باور است كه تا انسان از آلودگي پاك نشود، قرآن هم سر ضمير خود را به او نمي‌نماياند.

دبير علمي همايش بين‌المللي سنايي، گفت: حكيم سنايي قرآن را رسني مي‌داند كه گمراهان طريق را از چاه ضلالت نجات مي‌بخشد.

مؤلف كتاب «نخستين زنان صوفي» در ادامه به انتقاد سنايي از كساني كه بدون توجه به محتواي قرآن تنها به قرائت آن بسنده مي‌كنند، اشاره كرد و افزود: سنايي تاليان قرآن را كه تنها به قرائت قرآن بسنده كرده‌اند و معني حروف آن را نمي‌دانند، استهزاء و ريشخند مي‌كند. آن‌ها را كودكاني مي‌داند كه با حروف قرآن بازي مي‌كنند.

حسيني با تأكيد دوباره بر جايگاه قرآن در آثار سنايي، تصريح كرد: آثار سنايي مملو از كاربرد آيات و احاديث است. او جاي‌جاي در ابيات ديوان و حديقه آيات را به‌كار مي‌گيرد و با تلميح به نشانه‌هاي قرآني سخن را قوت و قدرت مي‌بخشد. تسلط بي‌چون‌ و چراي او بر مفاهيم قرآني و حافظه ‌بي‌مانندي كه تمامي آيات را همواره در خاطر حاضر دارد، باعث آن مي‌شود كه آثار وي درياي وسيعي از حكمت‌هاي قرآني شود.

نويسنده كتاب «شوريده‌اي در غزنه» مجموعه مقالاتي جايگاه عقل در نظام فكري سنايي، در ادامه به ذكر برخي شواهد شعري كه بر جايگاه قرآن در انديشه و آثار سنايي دلالت داشت، پرداخت و گفت: ابيات زير نمونه‌هايي از استشهادات سنايي به قرآن در حديقه است كه در بعضي موارد مي‌بينيد سنايي چند آيه را در يك بيت خلاصه كرده است:

«يد او قدرت است، وجه بقاش / آمدن حكمش و نزول عطاش (حديقه،4)»

كه اشاره دارد به آيات: يدالله فوق ايديهم (فتح،10) و آيه: وَيَبْقَي‏ وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلاَلِ وَالْإِكْرَامِ (الرحمن،27) و آيه: وَجَاءَ رَبُّكَ وَالْمَلَكُ صَفّاً صَفّاً (فجر،22).يا بيت:

«زاقتلواالمشركين كمر دربند/ زين لكم دينكم ولي دين چند» (حديقه،65) اشاره دارد به آيات

فَإِذَا انسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدتُّمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ (توبه،5). لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ (كافرون،6) و بيت «فخسفنا ز سرنشييبي آز / و رفعنا، به نردبان نياز» (حديقه،195 مصراع اول اشاره دارد به آيه: فَخَسَفْنَا بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ فَمَا كَانَ لَهُ مِن فِئَةٍ يَنصُرُونَهُ مِن دُونِ اللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُنتَصِرِينَ (قصص،81). مصراع دوم اشاره دارد به آيه: وَاذْكُرْ فِي‌الْكِتَابِ إِدْرِيسَ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقاً نَّبِيّاً) وَرَفَعْنَاهُ مَكَاناً عَلِيّاً (مريم، 56 و 57 )

به گزارش ايكنا همايش بين‌المللي سنايي روزهاي 10 و 11 دي ماه سال جاري مطابق با 30 و 31 دسامبر 2008 در دانشگاه الزهرا(س) برگزار خواهد شد. رئيس اين همايش «محبوبه مباشري» و دبير اجرايي آن «مهين پناهي» و «مريم حسيني» دبير علمي اين همايش است. اعضاي گروه علمي همايش هم عبارتند از: «منوچهر اكبري»، «مهين پناهي»، «حكيمه دبيران»، «ابوالقاسم رادفر»، «سهيلا صلاحي مقدم»، «غلامحسين غلامحسين‌زاده»، «مهبود فاضلي»، «نسرين فقيه»، «حسين فقيهي»، «محبوبه مباشري»، «ذوالفقار علامي مهماندوستي»، «ناصر نكوبخت»، «مهدي نيك‌منش»، «حسينعلي وفايي»‌.

چهار محور اساسي همايش «سنايي و نقد احوال و آثار»، «انديشه و عرفان سنايي»، «شيوه شاعري و سبك سنايي» و «سنايي، حكمت، فلسفه و دين» اعلام شده است.

نگاهي به زندگي سنايي

به گفته «ذبيح‌الله صفا» در كتاب «تاريخ ادبيات ايران»،« حكيم ابوالمجد مجدودبن آدم سنايي، شاعر عالي‌مقدار و عارف بلندمقام قرن ششم و از استادان مسلم شعر فارسي است... ولادت او را بايد در اواسط يا اوايل نيمه دوم قرن پنجم در غزنين اتفاق افتاده باشد و او بعد از رشد در شاعري و بلوغ و مهارت در اين فن به‌عادت زمان روي به دربار سلاطين نهاد و به دستگاه غزنويان راه جست... سنايي در آغاز كار به مداحي اشتغال داشت و همان زندگي طرب آميز شاعران درباري را مي‌گذراند... يكباره خرسندي پرده از روي زيباي خود برانداخت و او را از ظلمت طمع رهايي بخشيد و حق واله و شيدايش ساخت چنانكه دست از جهان و جهانيان بشست.... به نظم اشعار خود ادامه داد تا به سال 535 درگذشت و در غزنين به خاك سپرده شد.

ديوان سنايي از مدائح و زهديات و غزليات و قندريات و رباعيات و مقطعات در دست است... مقدمه‌يي كه سنايي خود بر ديوانش نوشته و چند نامه كه از او باقي مانده نشان از توانائيش در نثر مي‌دهند. ديوانش بيش از 13 هزار بيت دارد و غير از ديوان از او چند مثنوي مانده است: 1- حديقة‌الحقيقة (الهي‌نامه)؛ در ابواب مختلف از مسائل عرفاني و كلامي مشحون به معارف الهي 2- سيرالعباد؛ به طريق تمثيل از خلقت انسان و اقسام نفوس و عقل و مسايل اخلاقي سخن رفته است 3- طريق التحقيق 4- كارنامه بلخ 5- عشقنامه 6- عقلنامه 7- تجربةالعلم .

سنايي در مرحله نخست زندگي‌اش شاعر درباري و لهو پيشه بود و براي تحصيل دينار و درهم از مدح هيچكس امتناعي نداشت .... از شوخي و هزل و حتي گاه از آوردن كلمات ركيك در سخن خود امتناعي نداشت... در دوره دوم زندگاني شاعر كه دوره‌ي تغيير حال و تكامل معنوي اوست... ديرگاهي در تفكر و تامل بسر برده و مايه علمي خود را ... تكامل داد. با افكار نو انديشه‌هاي ديني و عرفاني همراه كرد و از اين ميان سنخ فكري جديد و شيوه شاعري تازه خود را پديد آورده و قصائد و غزليات و قلندريات و ترجيعات متعدد نشان داده و به همان سبك شناخته و معروف شده است.»
شنبه 11 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 774]