كلاردشت را دريابيد

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: كلاردشت را دريابيد
منابع‌طبيعي- عباس محمدي*:
در ايران، به لطف الگوي توسعه ناپايدار كه حاكم بر كشور است، كمتر نقطه‌اي را مي‌توان يافت كه از تخريب‌ها و مصائب زيست‌محيطي درامان مانده باشد.

ريخت و پاش زباله، فرسايش خاك، تجاوز به مراتع و جنگل‌ها و حتي منطقه‌هاي حفاظت شده، جاده كشي و سد‌سازي‌‌هاي غيراصولي و آلودگي هوا و آب در هر نقطه‌اي به چشم مي‌خورد. اما مناطقي هستند كه ديدن مشكلات بزرگ زيست‌محيطي در آنها بسيار دردناك است؛ مناطقي چون كلاردشت كه كمتر نظير دارد؛ منطقه‌اي كه قرباني مطامع بسازو بفروش‌ها و سوداگران زمين شد. چرا بايد چنين شود؟

از دهه 1310 كلاردشت براي گردشگري نوين مورد توجه قرار گرفت كه ساختمان نيمه‌تمام هتل سبك آلماني در حسن كيف و كاخ رضا شاهي در اجابيت، نشانه‌هاي به جامانده از آن روزگار است. در مطالعات طرح جامع كلاردشت كه سال 1345 تدوين شد، اين منطقه به‌عنوان يك منطقه گردشگري تعريف شده است. اما در دو سه دهه اخير بسياري از جاذبه‌هاي طبيعي، فرهنگي و تاريخي اين منطقه تخريب شد.

تخريب بخش قابل توجهي از جنگل‌هاي طبيعي و‌ دست‌كاشت، تبديل اراضي كشاورزي به ساخت‌وساز، ديواركشي‌هاي زشت و بي‌شمار بر فراز دشت و تپه ماهورها، تخريب و دگرگون‌سازي‌ خانه‌هاي زيباي سنتي و بافت اصيل روستاها، ساختمان‌سازي‌ در هر نقطه‌اي با نماهاي بي‌هويت و به تبع آن جاده‌سازي‌ در گوشه و كنار اين منطقه به قصد زمين خواري و زمين فروشي، معدن كاوي و تخريب بي‌رحمانه كوه، زباله‌پراكني در سراسر پهنه دشت، بستر رودخانه سردابرود و نيز در دو سوي جاده جنگلي عباس‌آباد (جاده‌اي كه روزگاري نه چندان دور يكي از زيباترين جاده‌ها بود) و نابود‌سازي‌ تپه تاريخي اكد در جريان معدن‌كاوي براي سنگ گرانيت؛ اين تخريب‌ها بسياري از جلوه‌هاي ممتاز گردشگري كلاردشت را از ميان برده يا به آن آسيب جدي وارد كرده است.

گذشته از كليات روشني (مانند اصل پنجاهم قانون اساسي ) كه حفظ محيط‌زيست و ميراث فرهنگي كلاردشت (و هر جاي ديگر كشور) را الزامي مي‌كند، الزام‌هاي قانوني ويژه‌اي هم وجود دارد كه اگر تمكين به قانون در ميان مديران و تصميم سازان منطقه نهادينه بود، نمي‌بايست امروزه وضع كلاردشت را چنين فاجعه بار ببينيم. از جمله اينكه رودخانه سردابرود كه شاهرگ زندگاني بخش كلاردشت است، از چند دهه پيش با عنوان «حفاظت‌شده» در مديريت سازمان حفاظت محيط‌زيست قرار گرفته است.

همچنان‌كه توده كوهستاني علم كوه و تخت‌سليمان با عنوان «اثر طبيعي ملي» از سال 1381 جزو مناطق چهارگانه حفاظت شده محسوب مي‌شود. اما متأسفانه حفاظت از اين مناطق فقط در حد عنوان است و اين عناوين فقط نام‌هايي هستند كه نشاني از مديريت همخوان با مضمون خود ندارند. براي كسي كه بخواهد گزارشي از تخلف‌هاي زيست‌محيطي در كلاردشت بنويسد، نيازي به سوژه يابي ندارد به هرنقطه‌اي كه نگاه كند سوژه‌اي مي‌يابد.

نمونه‌هايي از تخريب‌ها

اخيرا تخريب‌هايي در منطقه رودبارك صورت گرفته كه مشكلات قبلي كلاردشت را مضاعف كرده است؛ تخريب‌هايي كه در مراجع قضائي قابل پيگيري است. با اين حال انتظار مي‌رود مسئولان محيـط‌زيسـت، شهرداري، شوراي شهر و منابع طبيعي كلاردشت (حسب مورد و متناسب با وظيفه خود) به آنها رسيدگي كنند.

1 - در منطقه « لرگ » (رودبارك، نرسيده به قرارگاه كوهنوردي)، جنگل كاري مصنوعي را كه در آن درختان نراد حدودا 40ساله وجود داشت، ديوار كشي كرده و درختان آن را ريشه‌كن كرده‌اند. مطابق ماده 2 آيين‌نامه اجرايي قانون واگذاري و احياي اراضي مصوب 25/6/58 واگذاري جنگل‌ها و بيشه‌هاي طبيعي، مراتع و نهالستان‌هاي عمومي، پارك‌هاي جنگلي و جنگل‌هاي دست كاشت مطلقا ممنوع است.

2 - در منطقه «كاسرخيل» رودبارك نيز قطعه بزرگي از زمين‌هاي جنگل‌كاري شده منابع طبيعي را تصرف كرده و درختان 40 ساله نراد آن را از ريشه درآورده و سوزانده‌اند. در اين منطقه، سيم‌هاي خارداري را كه براي مشخص كردن منابع طبيعي نصب شده بود، كنده و ده‌ها متر بالاتر برده‌اند!

3 - در «زورنماسنگ» (نرسيده به دروازه مترو) عرصه منابع طبيعي با پوشش درختان جنگلي و بيشه‌اي را كه 5هزار مترمربع مستثنيات (گويا متعلق به يكي از اعضاي خاندان پهلوي ) داشته، به گستره 60هزار متر‌مربع تصرف كرده و ديواركشي كرده‌اند. اين منطقه كاملا كوهستاني است و ساخت‌و‌ساز در آن از جنبه ايمني كاملا نادرست است. به علاوه، آنگونه كه از مضمون ماده 37 قانون حفاظت و بهره‌برداري از جنگل‌ها برمي‌آيد، واگذاري عرصه‌هاي جنگلي حتي براي مصارف دولتي و عام‌المنفعه، فقط در اراضي جنگلي جلگه‌اي مجاز است. حال، چگونه مي‌شود كه اشخاصي روي شيب‌هاي جنگل پوش كوهستاني براي مصارف شخصي ساختمان مي‌سازند. اين پرسشي است كه بايد مقام‌هاي مجوز‌دهنده و ناظر به آن پاسخ دهند!

4 - يك نهاد، زميني را در نزديكي دروازه مترو، در حريم رودخانه سردابرود، تصرف و با از بين بردن پوشش گياهي اين زمين، آن را براي چادر زدن اجاره مي‌دهد. شكي نيست كه اين كار، مقدمه ساخت و ساز در آن زمين است. قطعه زمين ديگري در نزديكي همين زمين را سازماني دولتي تصرف و تا لبه رودخانه فنس كشي كرده است. اين در حالي است كه ساخت و ساز در حريم رودخانه‌ها، مغاير ماده 2 قانون توزيع عادلانه آب مصوب 16/12/1361 است.

5 - شخص يا اشخاصي، در يكي دو سال گذشته اقدام به بريدن درختان توسكاي كهنسال در يك توده جنگلي مجاور رودخانه (در نزديكي هتل سمن) كرده و در آن ساختمان‌سازي‌ كرده‌اند. بقاياي اين توده جنگلي موجود است اما خطر قطع شدن آن را تهديد مي‌كند.

6 - در دره «راشك» (شمال قرارگاه كوهنوردي) ساخت و سازهايي با تجاوز آشكار به رودخانه و حريم مسيل انجام شده و بيم آن مي‌رود كه اين ساخت و سازها گسترش يابد. در ضمن، اين دره به محل تخليه نخاله‌هاي ساختماني بدل شده است.

7 - شركتي كه مرتبا در روزنامه‌ها آگهي فروش زمين مي‌دهد، حدود 60 هكتار از دامنه‌هاي پرشيب را در منطقه « ماشكوه » تا راشك، جنگل تراشي و جاده‌كشي كرده و قصد ساخت و ساز در آن جا را دارد.

8 - يك سازمان دولتي، در نزديكي قرارگاه كوهنوردي زمين بزرگي را تا لبه رودخانه ديواركشي كرده است.

9 - در نزديكي چشمه و منبع آب كلاردشت ساختمان‌هايي بنا شده و بيم آن مي‌رود كه اين ساخت و سازها ادامه يابد و سبب آلودگي آب آشاميدني منطقه شود.

10 - در نزديكي تپه باستاني «اكد» (تپه‌اي كه متأسفانه در سال‌هاي گذشته در جريان عمليات معدن سنگ كلاردشت، زير و رو شده) خانه‌هايي ساخته شده كه لوله پساب آنها مستقيم وارد رودخانه سردابرود مي‌شود. همين وضع، در چندين ساختمان كه در «ونداربن» بنا شده نيز به چشم مي‌خورد. گذشته از اين، پساب تمامي ساختمان‌هاي كلاردشت حتي آنهايي كه در نزديكي رودخانه ساخته شده‌اند، وارد چاه‌هاي جذبي مي‌شود كه با توجه به درشت دانه بودن خاك منطقه، نفوذ آلودگي‌ها به رودخانه محرز است. در واقع در كلاردشت، ساختمان‌ها پياپي ساخته مي‌شوند بي ‌آنكه هيچ فكري براي دفع پساب آنها شده باشد. آلوده‌سازي‌ آب‌ها، طبق ماده 688 قانون مجازات اسلامي و ماده 2 آيين‌نامه جلوگيري از آلودگي آب، مصوب 16/3/73 ممنوع است.

11 - در حوالي «چشمه امير» فردي كه مدعي است وارث يك مالك است، از چند سال گذشته تا‌كنون، آهسته آهسته بيشه و حريم رودخانه را به ملك مورد ادعاي خود اضافه كرده و هيچ مقامي هم جلوي او را نمي‌گيرد.

12 - به تازگي يكي از نهادها، كانكس‌هايي را در نزديكي تونل نيمه‌كاره ونداربن قرار داده گويا قصد دارد آنها را به مناطق دست نخورده خرم دشت يا حصارچال ببرد و در آنجا قرارگاه برپا كند. اين كار قطعا موجب تخريب و آلودگي زيست‌محيطي و آلودگي صوتي در بخش‌هاي بالايي كلاردشت خواهد شد؛ بخش‌هايي كه تا‌كنون كمتر آسيب ديده‌اند. اين كار زمينه‌اي خواهد شد براي ادامه ساخت و سازها كه تا به امروز هم تمامي دره‌هاي اصلي كلاردشت را دربرگرفته است.

* مدير گروه ديده‌بان كوهستان
شنبه 11 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 63]