واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: وبلاگ هاي دانشجويي بيم ها وآسيب ها
معصومه شيخ مرادي
در اين نوشتار سعي شده با توجه به جوان- وبالخصوص دانشجو- بودن درصدبالايي از كاربران اينترنت در حوزه وبلاگ نويسي و وبلاگ خواني، گوشه اي از اهميت و كاركردهاي منفي اجتماعي و فرهنگي اين پديده را در حوزه دانشجويي ارائه دهيم.
آخرين وسيله اي كه امروزه براي رشد و توسعه ارتباطات انساني ساخته شده اينترنت است؛ وسيله اي كه توانسته فراتر از ارتباطات شخصي و ميان فردي، با شكستن محدوده زمان و مكان از حوزه خصوصي خارج شود و پا در عرصه عمومي بگذارد. يكي از مجاري ارتباطي در دنياي اينترنت، وبلاگ است. پديده اي كه توانسته عالي ترين تعامل را بين افراد فراهم آورد.
1- وبلاگ چيست؟
وبلاگ، وب نامه، وب نوشت، تار نگار يا بلاگ؛ رسانه اي ساده و انعطاف پذير است كه حال ارتقاء ارتباطات در عالم اينترنت و بازتاب تعامل انسان با اين فضاي باز مجازي است. رسانه اي كه با رشد چشمگير خود، جوانان ايراني را در رتبه دهم رده بندي جهاني قرار داده است. (با توجه به درصد كم كاربران اينترنت به نسبت جمعيت كل جمعيت در ايران اين رتبه بسيار قابل توجه است.)
وبلاگ توانسته پتانسيل بالايي را براي استفاده هاي شخصي و حرفه اي ايجاد كند، به طوري كه امروزه اشخاص، گروه ها، احزاب، تشكل ها و... زيادي از آن براي ارائه عقايد و نظرات خود استفاده مي كنند. به گفته دكتر يونس شكرخواه، استاد دانشگاه علامه طباطبايي: «وبلاگ ها عبارتند از روزنامه هاي شخصي روي شبكه اينترنت كه با برنامه اي ساده اداره مي شوند. بلاگ ها عامدانه اطلاعات عيني و عقايد شخصي را با هم آميخته و اغلب با يك لينك به منبع اصلي، يك بلاگر ديگر و يا مقاله اي كه وبلاگ نويس مزبور مورد تحليل قرار داده و يا مايل است آن ها را به مخاطبين خود معرفي كند، همراه هستند.»1
2- لزوم توجه به وبلاگ ها
اهميت، رسايي و رسمي شدن حوزه وبلاگ ها را از آنجا مي توان دريافت كه بسياري از دولتمردان، احزاب رسمي و مسئولين جمهوري اسلامي از وبلاگ ها براي تعامل با اقشار اجتماعي بهره گيري مي كنند، از اين رو، ديگر نمي توان وبلاگ ها را وب سايت هاي غيررسمي دانست كه وبلاگ نويسان از آن به عنوان دفترچه خاطرات خود استفاده مي كردند.
توجه به محتواي وبلاگ ها، كه امروزه قسمت اعظم آن به اخبار و نوشته هاي تحليلي و انتقادي اختصاص داده شده، لزوم توجه به اين حوزه را از چند زاويه مهم جلوه مي دهد:
اول: غالب مخاطبين و خوانندگان وبلاگ ها را اقشار خاص جامعه، روشنفكران، دانشجويان و زنان تشكيل مي دهند. افرادي كه با رسانه هاي رسمي اغناء نمي شوند و با روحيه نوجو و افكار راديكال خود به دنبال دست يافتن به مطالب و تحليل هاي جديد هستند.
دوم: رشد حيرت انگيز و بلاگ هاي فارسي و حساسيت هاي ناظران داخلي و خارجي نسبت به وقايع كشور و علل اقبال جوانان از اين پديده نوظهور مي باشد. مجامعي كه با پرداختن هزينه هاي هنگفت، سعي در تخطئه نظام اسلامي دارند مطمئناً از رويكرد و بلاگ ها آنچه را كه بخواهند برداشت مي كنند و در سطح بين الملل بازتاب مي دهند. مانند خبرگزاري رويترز و سايت CNN كه عمده اشتياق و علاقه كاربران ايراني را مسائل جنسي و فرهنگ غرب عنوان مي كنند و مدعي اند كاربران ايراني به دليل محدويت هاي اجتماعي در اين زمينه ها به وبلاگ وبلاگ نويسي گرايش پيدا كرده اند.
سوم؛ و آخرين نكته اينكه فارغ از تمام وجوهات مثبت وبلاگ وبلاگ نويسي كه شامل گسترش زبان فارسي، تعامل سازنده كاربران با يكديگر، رونق و گسترش مباحث علمي، تخصصي و... مي باشد؛ هستند وبلاگ هايي كه امروزه نقش نشريات زردي را بازي مي كنند كه هدفشان تنها ارضاء حس كنجكاوي و هيجاني مخاطبين و تحريك آن هاست. اطلاعاتي كه اين وبلاگ ها به مخاطبين خود مي دهند غالباً شامل تحليل ها و اخباري با سوگيري هاي خاص است كه بدون رعايت اصول خبرنگاري، اطلاعات غيرواقعي، كذب و مخربي را به مخاطب القاء مي كنند.
همانطور كه اشاره شد وبلاگ، فرم خاصي از وب سايت است كه به طور متناوب به روز مي شود و مطالب به ترتيب تاريخ در آن مرتب مي شوند. رسانه اي با پتانسيل بسيار بالا كه زمينه را براي فعاليت هاي شخصي و حرفه اي فراهم آورده است. كارشناسان، وبلاگ را به عنوان جايگزين روزنامه نگاري مي دانند چنانچه آندرو گرومت مي گويد: «وبلاگ ها با تكنولوژي ساده و قابل دسترس، جايگزيني براي جريان هاي خبري سنتي شده اند و اكنون هر شهروندي مي تواند يك خبر نويس باشد و از آنجا كه پوشش خبر تأثير فراواني بر مسائل سياسي دارد، وبلاگ ها به عنوان رسانه هاي جديد مي توانند در انتشار خبرها تأثير زيادي در پوشش خبري و در نتيجه بر سياست بگذارند.»2
شاهد اين مدعي كه نشان از قدرت بالاي وبلاگ ها دارد موضوع تحريف نام خليج فارس به خليج عربي توسط «نشنال جئوگرافيك» در سال گذشته بود كه وبلاگ نويسان ايراني با پيام ها و طومارهاي اينترنتي خود آن ها را وادار به اصلاح اشتباه خود كردند.
واقعيت اين است كه وبلاگ ها علاوه بر كاركردهاي خبري و تحليلي مثبت خود در مينه سياسي، اجتماعي، فرهنگي و ... مي توانند به مثابه ابزاري جهت تخريب و جريان سازي نيز مورد استفاده قرار گيرد. به عبارت ديگر وبلاگ تيغ دو لبه اي است كه هم فرصت است و هم تهديد. طبيعتاً بسياري از وبلاگ نويسان در حوزه هاي فعاليت و تخصصي خود مي نگارند، اما هستند افرادي كه در حوزه هاي سياسي و اجتماعي وراي نقدهاي منصفانه با گرايشات يكسويه - و غالباً مغرضانه - خود به تخريب اشخاص، گروه ها، احزاب و حتي نظام جمهوري اسلامي مي پردازند؛ كه اين مي تواند به صورت خطري جدي خودنمايي كند.
متأسفانه مهم ترين قشري كه امروزه در معرض مخاطرات و آسيب هاي محيط هاي وبلاگ نويسي قرار دارند دانشجويان هستند؛ افرادي كه از يك سو به دليل داشتن شور و هيجانات جواني و حضور درمهم ترين پايگاه سياسي اجتماعي كشور مورد توجه نيروهاي معاند و اپوزيسيون قرار دارند، و از سوي ديگر قشري هستند كه اطلاعات خود را منحصر در هزاران هزار پست درون وبلا گ هايي كرده اند كه بدون آنكه بدانند چه شخص يا گروهي پشت آن قرار دارد و يا حتي وبلاگ نويس مخبر، مقاله نويس و... صلاحيت ارائه مطالب را دارد يا خير، خود را در معرض سوء استفاده سياست بازان مطرود قرار مي دهند. چنانكه با مطالعه وبلا گ هاي دانشجويي در مي يابيم كه بسياري از نگاه هاي حاكم بر وبلاگ هاي دانشجويي و اقدامات سياسي و اجتماعي تشكل هاي دانشجويي در واقع برگرفته از مطالب منتشر شده در وبلاگ هاي رهبران و نخبگان فكري دانشجويي - داخل و خارج از دانشگاه - مي باشد.
از آنجا كه وبلاگ هاي دانشجويي باهدف هاي خاص به وجود مي آيند طبيعتاً نسبت به ساير وبلاگ ها چه از لحاظ محتوا، چه از لحاظ جذب مخاطب و البته اهداف مشخص آن اهميت پيدا مي كند. به عنوان نمونه وبلا گ هاي دانشجويي غالباً حاوي اطلاعاتي دست اول از رويدادهايي هستند كه مورد استفاده - و البته شايسته تر آن است كه بگوئيم سوء استفاده - بسياي از رسانه هاي داخلي و خارجي قرار مي گيرند؛ مانند بازتاب گسترده تجمع غيرقانوني معدودي از دانشجويان پلي تكنيك در 30 مهر سال 1386 در خبرگزاري ها، روزنامه ها و سايت هاي نيويورك تايمز، راديو آزاد اروپا، اخبار سايت ياهو، خليج تايمز، ميدل ايست تايمز و نيويورك سان فرانسه. يا بازتاب نشست 11 مرداد 87 برخي فعالين سياسي درمنزل يكي از اعضاي طيف غيرقانوني دفتر تحكيم وحدت در راديو زمانه، راديو فردا و راديو فرانسه. متأسفانه معدودي از وبلا گ هاي دانشجويي، روزنامه هاي جايگزيني هستند كه در كنار اطلاع رساني، نقش مهمي را در تهييج و تحريك كاذب مخاطبين ايفا مي كنند؛ به طوري كه گاهي اوقات به تريبون تمام عياري براي ارائه ديدگاه ها، نظرات، اطلاعيه ها و بيانيه هاي نيروهاي مخالف و جريان هاي سياسي ساختار شكن تبديل مي شوند. (و اغراق نيست اگر بگوييم تبديل شده اند). وبلاگ هايي كه عمده محتواي آن ها شامل بزرگ نمايي از رخدادهاي منفي و گسترش تنش هاي موجود در محيط هاي دانشجويي است و در جايگاه ارائه افكار و اخبار دروغين و مسموم براي دانشجويان قرار گرفته است.
پي نوشت ها:
.1وبلاگ شخصي
.2 وبلاگ شخصي دكتر يونس شكرخواه
جمعه 10 آبان 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: کيهان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 92]