آمار مار گزيدگي در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: سم مارهاي دريايي به مراتب قويتر و كشنده تر از سموم افعيها و كبراها مي باشد . جدول شماره 5 قدرت كشندگي (ld50) و حد متوسط سم هر يك از مارهاي ايران را نشان مي دهد . اين ارقام با توجه به بررسيهاي نويسنده در طي بيش از سي سال اخير روي بيش از يكصد و سي هزار مار سمي ايران استخراج شده است . متاسفانه آمار مدون و دقيقي از تلفات يا بطور كلي از حوادث مار گزيدگي در ايران وجود ندارد ، آنچه را كه از مراكز مختلف درماني و متفرقه جمع آوري كردهام غالباً از نظر فني ناقص و غير قابل بررسي است . در بسياري موارد مار گزنده ناشناخته بوده و يا مريض پس از درمان سر پايي و تزريق سرم مرخص شده است . بنابراين آماري كه داراي پايه و اساس علمي باشد فعلا در اختيار نيست يا از آن اطلاعي ندارم . جدول شماره 10 آماري كه از مارهاي شناخته شده ايران بين سالهاي 1339 تا 1370 و جدول شماره 11 تركيب و تنوع مارهاي ايران و جدول شماره 12 مقايسه جمع آوري جانوران را در يك دهه از مناطق مختلف كشور به وسيله انستيتو رازي نشان مي دهد .
بيان دو نكته زير تا حدي مي تواند مورد توجه باشد . طي سالهاي 1340 تا 1370 تحويل سرم ضد مار گزيدگي از طرف انستيتو رازي به سازمانهاي بهداشتي كشور گاهي متجاوز از بيست و سه هزار آمپول در سال بوده است . بدون شك اين رقم تماماً به مصرف درمان مار گزيدگي نرسيده است بلكه در اثر گسترش شبكه درماني كشور و به خصوص اعزام كارشناس به نقاط دور افتاده مقداري از اين سرمها به عنوان پيشگيري و احتياط مورد استفاده بوده است . با توجه به جدولهاي 10 تا 12 كه تعداد مارهاي سمي و نسبت آن را در سطح كشور و بخصوص جدول شماره 5 و 13 كه در آن مقدار سم هر مار و قدرت كشندگي (ld50) سم را نشان مي دهد احتمالاً به ترتيب موارد گزش مار جعفري ، افعي يا گرزه مار ، مار شاخدار و كفچه مار بيش از انواع ديگر است . اغلب معتقدند كه گزش مار سمي باعث مرگ مي شود در حالي كه عملاً چنين نيست ،زيرا اصولاً مارها به دو منظور حمله مي كنند : اول اينكه حمله و گزش را براي شكار تغذيه انجام مي دهند كه در اين صورت قسمت بيشتر سم خود را به شكار تزريق مي كنند ، تا پس از كشتن آن عمل بلع آسان گردد .
دوم اينكه از ترس و براي دفاع از خود عمل گزش را انجام مي دهند كه در اين حالت فقط قسمتي از سم خود را تزريق مي كند و ممكن است مصدوم از مرگ نجات پيدا كند . در نوع اول (كه تقريبا 4/1 از مار گزيدگيها از اين نوع است) بيمار حالت سخت مسموميت را نشان مي دهد و در اين مورد تاخير در درمان غالباً موجب مرگ مي شود . گاهي مرگ در اثر ترس است كه حالت نامطلوبي دارد . ترس درجات مختلفي دارد و اغلب موجب مي شود كه حتي يك دقيقه بعد از گزش ، علائم مسموميت ظاهر شود . در صورتي كه در مسموميت كلاسيك معمولاً ظهور نشانيهاي مسموميت نيم ساعت تا يك ساعت بعد از گزش طول مي كشد . افرادي كه بيش از حد ترسيده باشند دچار سردي پوست و بعد سستي نبض و سرعت تنفس مي شوند و در آنان درد در محل گزش خيلي زود ظاهر مي شود كه گاهي يك تزريق بي اثر مثلاً سرم فيزيولوژي تا حدي آلام مريض تسكين مي يابد . بطور كلي ترس اثر مهمي در تلفات ناشي از مار گزيدگي دارد . آن دسته از افراد علاقمند و محقق و مسئول كه مي خواهند در آتيه با مطالعات ارزنده خود مسئله مار گزيدگي را در ايران دقيقا از نظر آماري مطالعه كنند توجه خواهند داشت كه علاوه بر ثبت سوابق درماني بيمار و مشاهدات باليني و آزمايشگاهي كه بايستي متكي بر تشخيص نوع مار و عوارض مسموميت باشد ،موضوع واكنشهاي سرمي را مد نظر بگيرند . به عنوان مثال واكنشهاي سرم ضد مارگزيدگي در سنين مختلف بررسي شود و عوارض ناشي از تزريق سرمها در بيماران در مناطق مختلف جغرافيايي مشخص گردد . متاسفانه از اين قبيل آمار هنوز در مورد گزش مارهاي ايران تهيه نشده است .

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 472]