خواص فيزيكي آب اقيانوسها (اقيانوس شناسي فيزيكي)

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: خواص فيزيكي آب اقيانوسها (اقيانوس شناسي فيزيكي)
درجه حرارت آب اقيانوسها، پراكندگي و تغييرات آن
درجه حرارت، همراه با مقدار شوري، از مهمترين اختصاصات آب درياها و اقيانوسها ميباشند. از يك طرف درجه حرارت، مانند شوري يكي از خواص تقريبا ثابت آب درياهاست (غير از آبهاي سطحي اقيانوس ها كه تبادلات حرارتي بين آنها و جو، تاثير زيادي بر روي دو عامل درجه حرارت و مقدار شوري ميگذارد) و از طرف ديگر در اقيانوس شناسي پويا، شناخت پراكندگي وزن مخصوص آب كه در حقيقت عامل اصلي تغيير مكان و تحرك توده آبهاي درياها و اقيانوس ها ميباشد، اهميت بسيار زيادي دارد. با وجود اين وزن مخصوص آب اقيانوس ها بستگي به درجه حرارت، مقدار شوري و نيز مقدار فشار و يا به عبارت ديگر، مقدار عمق دارد. بدين ترتيب درجه حرارت و مقدار شوري، دو ركن اساسي اقيانوس شناسي مي باشند. معمولاً هيچ عاملي غير از پديده اختلاط آبها نميتواند به طور محسوس درجه حرارت و مقدار شوري آبهاي عمقي را تغيير دهد. پديده اختلاط آبها را ميتوان با تعقيب تكامل و تغييرات درجه حرارت و مقدارشوري مطالعه نمود و شناخت.
درجه حرارت آبهاي سطحي اقيانوسها
درجه حرارت سطحي اقيانوسها بستگي به تابش نور خورشيد دارد كه در حقيقت، منبع انرژي لازم براي تبادلات بين هيدروسفر و اتمسفر ميباشد و باعث تقسيم اين انرژي بين هوا و آب اقيانوس ها ميشود و بالاخره علت وجود اختلاط آبهاي سطحي با آبهاي عميق ميباشد و بدين ترتيب باعث انتشار و پراكندگي بخشي از انرژي خورشيد در اعماق كم و بيش قابل ملاحظه ميگردد كه در اقيانوس ها ذخيره ميشود. در مورد آنچه كه مربوط به تابش اشعه خورشيد و جذب انوار آن به وسيله آب دريا ميشود بايد گفت كه به طور كلي مقدار تابش اشعه خورشيد به سطح آبها، با افزايش عرض جغرافيايي كاهش مييابد، همچنين هنگام تابستان بيشتر ميشود و در زمستان كمتر ميشود. به طور متوسط تقريبا 10 درصد از اشعه خورشيد به وسيله سطح آب منعكس ميشوند و به دليل آنكه آبها امواج طويل نوراني را به شدت جذب ميكنند قسمت اعظم اشعه نوراني كه داخل آب ميشوند در همان 2 يا 3 متر اوليه جذب ميشوند.
در مورد تبادلات حرارتي بين اقيانوسها و جو بايد گفت كه اين تبادلات به سه نوع انجام ميگيرند:
1- تبادلاتي كه به وسيله اشعه مادون قرمز انجام ميگيرد و آنها را تبادلات حرارتي مينامند.
2- تبادلات حرارتي از طريق تبخير كه در حقيقت اتلاف حرارتي عظيمي براي اقيانوسها به شمار ميرود و به خصوص در عرض هاي جغرافيايي كمتر از 40 درجه. البته پراكندگي جغرافيايي مقدار تبخير منطقهاي نيست و در بعضي از نقاط كاملا مشخص كره زمين شدت زيادي دارد.
3- تبادلات از طريق جريان همرفتي يا جابجايي كه آن هم به طور متوسط اتلاف حرارتي براي اقيانوسها به شمار ميرود، زيرا درجه حرارت سطحي آبهاي جابجا شده كمي بيش از درجه حرارت هوا ميباشد.اين اتلاف حرارتي جز در نواحي قطبي، 5 تا 10 بار كمتر از اتلاف حرارتي از طريق تبخير است.