محمدحسن پزشك مديرعامل موزه سينما موزه سينما، پژوهشگاه سينماى ايران است

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: محمدحسن پزشك مديرعامل موزه سينما موزه سينما، پژوهشگاه سينماى ايران است
اميرحسين دهقان* آقاى پزشك چطور شد كه مديريت موزه سينما را برعهده گرفتيد؟** بنده در يك دوره اى كه مرحوم سليمى فوت كرده بودند و مديرعامل بنياد فارابى بودم دعوت شدم. در آن زمان موزه بدون مدير بود و بنده هم به كار در موزه علاقه داشتم. فكر كردم مى توانم موثر باشم و با توجه به اين كه مشكلات داشتم، اما موقعيت مناسبى است.* ارزيابى شما از وضعيت موزه چگونه است؟** مى توان گفت بحث از چيزهايى كه در جامعه است و به وجود آمده حاصل انديشه نباشد. يعنى در ۲۰ سال گذشته انديشه اى براى داشتن موزه سينما نبوده است. در واقع در يك دوره اى جمعى از مديران، از جمله من هم جزو آنها بودم. در شبكه توسعه شهردارى تهران به تاسيس يك سرى مراكز فرهنگى در تهران فكر كرديم. از جمله موزه، كتابخانه تخصصى فرهنگسراها، موزه سينما، موزه موسيقى، موزه تئاتر و از سه موزه ذكر شده به رغم اين كه براى موسيقى بيشتر هزينه شده و امكانات خوبى فراهم آمده است. هنوز متولد نشده است و تحقق موزه سينما دلايل متعددى داشت اما براى نيازهاى موزه تدبير خاصى انجام نشده بود و در آن مقطع زمانى فقط تصميم گرفته شد يك موزه سينما راه اندازى شود. به اعتقاد من اين كودك شيرخشك، دوا و درمان، واكسن، آموزش و تربيت نياز دارد و همه اينها در تمام اين سال ها يك به يك و به سختى فراهم شده است. * تفاوت موزه سينما با ديگر موزه ها در چيست؟ وجه تمايز آن با ديگر موزه ها چيست؟** در واقع از جهت اينكه همه آنها موزه هستند و نام موزه دارند، شبيه اند و ارتباط دارند و عمده موزه هاى كشور موزه هاى دولتى هستند و زير نظر ميراث فرهنگى هستند و بودجه كلانى در اختيار ميراث فرهنگى است و هزينه ها و مديريت و همه مسائل اين موزه ها را تامين و اداره مى كنند.اما موزه سينما خارج از اين قاعده و قواعد است. به عنوان مثال مانند پزشكى كه زير نظر وزارت بهداشت قرار دارد اين موزه هم زير نظر وزارت ميراث فرهنگى قرار دارد و در صورت بروز خلاف بايد پاسخگو باشيم، اما علت بودن و نبودن ما و كارهايى كه مى كنيم خيلى مورد توجه ميراث فرهنگى نيست كه البته در يك سال و اندى كه گذشته است تلاش كرده ايم ارتباط برقرار كنيم به دليل اين كه با وجود اين كه اين موزه براى ۲۵۰۰ سال پيش نيست، اما نسبت به خيلى از موزه هاى ديگر داراى مخاطب و حركت و حيات است و زندگى و نشاط دارد. توجه مديران سازمان ميراث را جلب كرده ايم و اميدواريم كه به نتيجه هم برسيم.* موزه سينما چگونه شكل گرفت؟** زمانى كه آقاى مهندس جعفرى جلوه از من دعوت كردن براى عضويت در هيئت مديره و مديرعامل موزه سينما، از جمله چيزهايى كه از من خواسته بودند كه به هويت اسلامى و ايرانى سينما توجه داشته باشيم و اين موضوع مغفولى بود كه ما د راين عرصه كار را آغاز كرديم. از جمله ديرينه شناسى سينما در ايران كه البته بايد گفت با وجود اين كه سينما در يك تاريخ پس از مدرنيته در فرانسه متولد شد در آلمان تكامل پيدا كرد و در ايتاليا به اوج رسيد و به سينماى امروز رسيد. مثل هاليوود و غيره اما سينما در كشور ما مستقل است و اين طور نيست كه سينما بدون گذشته متولد شده باشد و البته از نظر تجهيزات متكى به كلاسى بوده و به هر صورت سينما داراى گذشته اى بوده است. در حال حاضر ما در ايران اسلامى اين گذشته را تحت عنوان زيرگذر تاريخ ( تونل تاريخ ) رصد كرديم كه در واقع آرزوى بشر و ثبت ذهنيات او و خاطراتش و مجسم كردن آنها مى باشد و در واقع سعى كرديم نقاط برجسته و مرتفع را شناسايى كنيم براى اين كار از عزيزى كه در آلمان دوره دكتراى خود را طى كرده بود دعوت كرديم تا مطالعه كنيم و حاصل آن جزوه اى به نام ديرينه شناسى سينما در ايران شد و به تعبير من سينماى قبل از سينما و بر اين مبنا ما قرار است عينيت ببخشيم از اتاق تاريك و ابن حشم و معقولاتى درباره زيباشناسى شيخ اشراق و بعد پرده خوانى بازى سايه ها و … در واقع آنچه را كه مقدمه چينى و مراحل قبلى براى سينماى امروزه بوده را در تاريخ اسلام شناسايى كرديم و در واقع هم مطالعه كرديم و همچنين نمايش هايى كه خواهيم داشت و به مقدار زياد هم پيشرفت كرده و قرارداد اتاق تاريك بسته شده همچنين قرارداد مجسمه ابن حشم بسته شده است. نگرانى ديگرى كه ما در كنار اين داشتيم كه ما جزيى از اين گذشته را در اختيار داريم و همين گذشته صد ساله كه در ايران داشته ايم تقريبا با ۵ سال فاصله در ايران عيار پيدا كرده است و اما در بسيارى از موارد با وجود اين كه سينما و اساس سينما از خارج وارد شده است تجهيزات و قصه گويى در ايران زندگى مستقلى را دارا بوده است و اين طور نبوده كه به آنجا وصل باشد چه از لحاظ تجهيزات و چه از لحاظ تعداد نفرات.از آنجايى كه عزيزان زيادى در حيات سينماى ايران نقش آفرين بودند و ما شاهد از دست رفتن اينها بوديم كه البته شايد در سازمان هاى ديگر كار كرده باشند و يا ثبت گفتگو و خاطراتى داشته اند اما چيزى تحت عنوان پروژه ثبت خاطرات تاريخ شفاهى سينما ندارند و اين از ابداعات مديريت اخير موزه سينماست و حتى خود اين عنوان و ما كار را آغاز كرديم و از جمعى از عزيزان مثل آقاى جواد طوسى، حيدر غلامى، غلام حيدر حاج بمانى و بعد از آن آقاى ضامن را نيز اضافه كرديم كه آن هم گروه ديگرى باشد تا اين عزيزانى كه در حيات سينما نقش آفرين بودند، خاطرات و حرف ها و نقطه نظرات و حتى آرزوهاى آنها در موزه سينما گفته و ضبط شود. عزيزانى بودند كه با شرايط جمعى و روحى و علاقه مندى خود به موزه دو ساعت يا سه ساعت صحبت مى كردند و عزيزانى را هم داشتيم كه شايد ۱۶ ساعت صحبت كرده اند و خاطرات خود را گفته اند. بحمدالله مدتى پيش صدمين مصاحبه را انجام داديم و الان هم كه در خدمت شما هستيم تيم دومى را تنظيم كرده ايم و نزديك به ۱۲۰ مصاحبه تنظيم شده است. البته اين دو كارهايى است كه در رديف پژوهشى قرار دارد و سنتى نيست و مشكل اصلى ما فقدان بودجه مستمر و رسمى است كه البته كمك هايى از ارشاد دريافت مى كنيم و ميراث فرهنگى و شهردارى و شوراى شهر هم كمك هايى را مى كنند ولى اين در صورتى مى تواند باشد كه با افراد قرارداد محكمى بسته شود و كارهاى پژوهشى انجام شود كه اين مقدار كار را سخت مى كند.* شما بودجه مستقل از وزارت فرهنگ و ارشاد دريافت نمى كنيد؟** خير هيچ كجا، ارشاد در چهارچوب توافقنامه اى كه مرا مكلف به انجام فعاليت هايى مى كند كه ارشاد بابت اين فعاليت ها به ما كمك مى كند.* يعنى شما به خود كفايى خواهيد رسيد. مى توانيد خودكفا شويد؟** اميدواريم كه اين اتفاق بيفتد، البته خودكفايى با فعاليت هاى اقتصادى فرهنگى انجام مى شود. كل سينما هنوز نتوانسته است خودكفا شود و موزه كه هيچ درآمدى براى آن متصور نيست. به عنوان مثال ما روزهايى را داريم كه ،۲۰۰ ۴۰۰ نفر بازديدكننده داشته ايم، اما در مجموع دريافتى ما از اين عزيزان هزينه آب و برق و آب را تامين نمى كند و لازم به ذكر است كه اينجا نياز به حراست دارد، نياز به حفاظت دارد، نياز به كارشناس دارد، نياز به معرف دارد كه باشند افرادى كه توضيح دهند.* كار پژوهشى در موزه انجام مى شود؟ دانشجويان و علاقه مندان جهت پژوهش تاريخ سينما مى توانند مراجعه كنند؟** خدمت شما عرض كنم كه هر پژوهشى كه فرض كنيد بنده خودم انجام داده ام و طبيعى است كه اين پژوهش ها در روز اول خام است و نمى توان آن را در اختيار عموم قرار داد و حتى به صورت خاص به مردم نمى توان اعلام كرد در اختيار پژوهشگران است. زيرا به دلايلى ممكن است مسئله خاصى در خصوص مرام افراد صحبت شده باشد و ديگر مسئله عديده كه در واقع اگر اينها به يك حداقلى برسند قرار به اين است كه شوراى تحريريه اى انتخاب شود و همه اينها ديده و شنيده شود و مطالب موضوع بندى و به صورت مدارك و آرشيو حفظ شود و بعد از تلقيح و مرتب شدن در مرحله بعد موضوع بندى شود تا براى انتشار آماده شود كه انتشار يا به صورت موضوعى است و يا به صورت گروهى. يا بر حسب افراد كه بايد اين مطالب توسط شوراى عالى تحريريه ديده و شنيده شود.* شما در اين چند سال گذشته با بازيگران دست اندركاران كه خارج از كشور بودند چگونه ارتباط برقرار كرديد؟ ** آنها كه در خارج از كشور هستند متاسفانه عده اى هم خارج از اين دنيا هستند .تا جايى كه دسترسى داشته باشيم انجام مى دهيم.* در مورد خط قرمزهاى سياسى و سينمايى صحبت مى كنيد؟** ببينيد خط قرمز در انتشار است نه در ضبط اما بحث و مسئله اصلى بحث دسترسى به امكانات است. بنده براى همين مقدار اقدامى كه انجام داده ايم با زحمت فراوان بودجه فراهم كرده ايم. اينكه بخواهيم گروه محققين به خارج بفرستيم واقعا چيز دور از ذهنى است. همين اندازه كه بتوانيم عزيزانى را كه در دسترس هستند و به آنها دسترسى داريم پيدا كنيم تا فرصت هاى موجود را از دست ندهيم هنر كرده ايم.*همه كشورهاى دنيا موزه سينما دارند. ما اگر بخواهيم موزه ملى سينما را راه اندازى كنيم چقدر طول مى كشد؟** با تعداد كشورهايى كه توليد سينمايى دارند و شناخته شده اند و در سينما هستند لزوما موزه سينما ندارند تعداد كشورهايى كه موزه سينمايى دارند به بيش از ۵۰۰ كشور نمى رسد. در واقع يك از افتخارات سينماى ايران داشتن موزه سينماست و جالب اينجاست كه عزيزانى كه از خارج كشور از موزه بازديد مى كنند براى آنها جالب است ما را صاحب موزه مى بينند، اما اين موزه راهى زياد براى رسيدن به جايى كه بايد برسد در پيش دارد و بسيارى از سينماگران كارگردان ها و بازيگران ما هنوز در حوزه حضور ندارند نه عكس يادگارى نه اثرى و نه نشانه اى. در واقع در يك دوره به همت گروهى از مديران پايه گذارى شد و با همت بعضى از هنرمندان كه يادگارى ها و اشيا خود را به اينجا آورده اند و عده اى كه به دعوت من و مديران آمدند و زحمت كشيدند و پايه موزه را در لاله زار پايه گذارى كردند و در دوره مديران خاص در ارشاد اين ساختمان در اختيار موزه قرار گفت و در يك سال اخير نزديك به ۱۰ نفر از كارگردان هاى مطرح كارها و يادگارى ها و جوايز خود و اسناد و مداركشان را به موزه سپرده اند و كسان ديگرى كه به دلايل عديده هنوز نيامده اند و اشخاصى كه در مطبوعات بدون اين كه اسم ببرم و چشمداشتى داشته باشند و دينارى از ما بخواهند لوح ها و آگهى هاى ما را چاپ كردند و ما هم چيزى نداشتيم كه بدهيم واقعا بايد از آنها تشكر كرد و به اين ترتيب موزه زنده شد.* موزه سينماى ايران چگونه مردم را با پيشينه سينماى ايران آشنا مى كند؟** با مدارس تماس مى گيريم با دانشكده ها، مراكز دانشگاهى دانشكده هنر، دانشكده علوم انسانى و … آنها را دعوت مى كنيم براى بازديدهاى گروهى و ۱۵ درصد تخفيف در نظر مى گيريم تا تشويق شوند و بيايند و عزيزانى كه به صورت انفرادى مى آيند اگر سوالى داشته باشند راهنما ها به آنها جواب مى دهند و وقتى به صورت گروهى مى آيند يك راهنما به همراه خود دارند كه قدم به قدم در مورد اشيا و يادگارى ها و آثار و اسناد به بازديدكنندگان توضيح مى دهند.* براى تبليغ و معرفى از چه ابزارى استفاده مى كنيد. برنامه خاصى مى گذاريد؟** ما از همه امكاناتى كه بتوانيم به دست بياوريم استفاده مى كنيم. از نشريات ، نصب آگهى در دانشگاه ها و يا با گذاشتن برنامه هاى خاص خود در موزه و يا به طور مثال: در دوره اى كه اهالى سينما با پيش قدمى تهيه كنندگان به نشر سى دى غيرمجاز آثار سينما اعتراض كردند ما نيز پيش قدم شديم و عنوان كرديم كه لوكيشن مناسب در موزه است و اين خود ابزارى براى معرفى موزه بود. يا به فرض در مطبوعات مطرح مى كنيم كه سالن موزه سينما هم وجود دارد و يا به بهانه ديدن فيلم دعوت مى كنيم و بعد موزه را هم معرفى مى كنيم و مى گوييم كه موزه هم داريم. بنده در همين اواخر درخواستى را از رئيس زيباسازى شهردارى تهران كردم مبنى بر اين كه در سه نقطه نزديك به موزه، ميدان تجريش، باغ فردوس و چهارراه چمران پيام هايى را نصب كردند كه خود اينها دعوت كننده است و يا مطبوعاتى كه نسبت به موضوع حسن نيت داشته اند و يا نسبت به من حسن نظر داشتند، از آنها نيز خواهش كرديم لوح ها و دعوت نامه هاى موزه را چاپ كنند و ما از هر جايى كه بتوانيم از راديو و تلويزيون و يا هركسى كه براى مصاحبه اقدام مى كند و يا هر عوارضى هم كه داشته باشد را ما با استقبال مى پذيريم براى اين كه فعاليت هاى موزه سينما مطرح شود و جلب مخاطب كند.* كاخ سالن سينما كجاست؟ آيا مى توانيد در اين مورد هم توضيح دهيد؟** كاخ اين عمارت يك سالن داشت كه آن را تجهيز كرده ايم و در حال حاضر هم سقف آن منقش كارى مى باشد و از آن به عنوان سالن سينما استفاده مى كنيم. البته به دليل اين كه طراحى سالن براى سينما نبوده است و داراى مشكلات و مسائلى نيز هست و از مديريت اخير در شهردارى تهران درخواست كرديم براى ساخت يك سالن جديد در سمت غربى عمارت كه لطمه اى هم به عمارت وارد نكند و آنها نيز موافقت كردند و شركت توليد سينماى آزادى كه از سينماهاى پارك ملت مى باشد و وابسته به شهردارى هم هست با هزينه شهردارى براى ما احداث كردند. اين سالن ۲۵۰ نفره مراحل پايانى تجهيز خود را طى مى كند و فكر مى كنم بهترين نامى كه مى توان براى اين سينما با توجه به اين كه سينماى موزه هم هست و با نامى كه سالن سينما وارد ايران شد سينماتوگراف بناميم و آن بسيار مناسب است. در واقع سالن شماره ۲ مى باشد و در واقع سالن سينماى اول كه باغ فردوس نام دارد و نام آن به مناسبت لوكيشن موزه سينماست و سالن سينماى دوم سينماتوگراف به مناسبت ورود سالن سينماى ايران است.* آيا افراد خارجى هم از سينما بازديد كرده اند؟** بله عرض كردم در ايام جشنواره فجر و ايام جشنواره كودك مهمان هاى خارجى بازديد مى كنند كه اين بازديدها به صورت دوره اى است و كسانى كه به نحوه اى با سينما مرتبط هستند به موزه مى آيند و از آن بازديد مى كنند.* چندى پيش يكى از نشريات مطالبى درباره موزه سينما مطرح كرد. در اين رابطه توضيح مى فرماييد.** نوشته مقاله يك سوءتفاهم بود، واقعيت قضيه اين بود كه يك سرى از نشريات كه به موزه علاقه بيشترى داشتند در مورد مسئله اى كه ما يك هفته نمايش فيلم كوتاه گذاشته بوديم و مقدارى در تبليغ زياده روى كردند و اين مسئله براى عزيزانى كه از زاويه ديگرى به موزه علاقه مند هستند نگران كننده شده بود كه مبادا ما بخواهيم قانون شكنى كنيم، در واقع چيز خاصى نبود. چه از طرف كسانى كه ما را مورد لطف قرار داده بودند و چه از طرف كسانى كه ما را مورد سرزنش قرار داده بودند. در مورد موزه انصاف داشته باشيم به عنوان مثال انسان در خانه خود صدمتر است دو اتاق دارد اگر مورد بدى هم در گوشه اى داشته باشيم نبايد آن بيرون بياوريم و فرياد بزنيم و دعوا كنيم مثل زن و شوهر به جان يگديگر بيفتيم چون واقعا دور از انصاف است واقعيت قضيه اين است كه موزه ۵ سال پيش متولد شده است ممكن است و ممكن است در حوزه اى مسئله اى باشد. روزى دو بار من از موزه بازديد مى كنم ممكن است از چشم من بعضى از اتفاقات پنهان مانده كه مى توان اين مسئله را دوستانه تذكر داد و به حساب نديده گذاشت و اينكه از زير چشم جا مانده است و ما منهاى موارد اين چنين سعى مى كنيم وجوه مثبت سينماى ايران را در معرض ديد قرار دهيم و نشان دهيم و همت كنيم كه وجه مثبت آن بيشتر ديده شود و البته در گنجينه ها به روى محققينى كه بخواهند پژوهش كنند باز است.* اين محققين به چه شكلى مى توانند وارد موزه شوند و مراجعه كنند؟** به همين شكلى كه شما مراجعه كرديد همان طورى كه هر كسى مى تواند مراجعه كند.البته بايد در مرحله اول اين اطمينان حاصل شود كه اين شخص پژوهشگر است بايد معرفى شود و يك حداقل هايى را دارد تا ما او را محقق و پژوهشگر بشناسيم و بعد از شناختن بر حسب امكانات و مقدورات در واقع گنجينه و اسناد و در اختيارشان قرار مى دهيم.آرزوى من اين است كه همين فردا اين اتفاق بيفتد اما عقل و تجربياتم حكم مى كند براى تحقق هر موضوعى ضمن همت پايه كار به بودجه و حمايت نيازمند است و به محض اين كه امكانات در اختيار ما قرار بگيرد، به اين آرزو خواهيم رسيد. اما به دليل نداشتن هيچ كدام از اين اختيارات مى توانم بگويم با اين امكانات و با اين شرايط و با اين حمايت در زمان X مى توانيم به نحو احسن برسيم.* پيرو صحبتى كه كرديد آيا در مورد اهداى جوايز افراد خاصى براى دادن جوايز و اسناد به اينجا مى آيند و يا شرايط خاصى داريد.** ما در اين دوره اعلام كرديم كه در واقع هر كس بخواهد جايزه و اسناد و غيره، اهدا كند ما مى پذيريم و هر كسى هم كه علاقه به اهدا نداشته باشد ما تعهد امانت و نگهدارى و حراست را مى دهيم و اين را اعلام كرده ايم و باز هم اعلام مى كنم، البته لازم نيست كه حتما كسى جايزه خود را به موزه بياورد. در واقع موزه متعهد مى شود كه در عوض وجه اينها را نگهدارى كند و در معرض ديد عموم قرار دهد و ما به اين ترتيب اميدوار شويم كه اين اسناد و جوايز و يادگارى ها با اين بيان از پستوى خانه ها خارج شود و به موزه بيايد كه البته براى خود اشخاص هم باشد و همچنين اين را اعلام كرده و به افراد رسيد مى دهيم و درج مى كنيم كه اين مدارك و اسناد براى شخص X مى باشد و موزه متعهد نگهدارى و حفظ حراست اين اشيا و عرضه آنها به مخاطبين مى باشد.* مطلب خاصى باقيمانده است؟** نه مطلب خاصى ندارم آرزوى ارتقاى فرهنگ و هنر اين مرز و بوم را دارم و اميدوارم اين قطعه كوچك كه نام آن موزه سينماست بتواند از اين قافله رو به جلو عقب نماند.
سه شنبه 7 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 153]