نگاهي به نظرات موجود در عراق پيرامون توافقنامه امنيتي با آمريكا

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاهي به نظرات موجود در عراق پيرامون توافقنامه امنيتي با آمريكا
بغداد - اين روزها در بغداد، بحث ها همه حول يك موضوع اصلي يعني "توافقنامه امنيتي آمريكا و عراق " دور مي زند و كليه حوادث و رويدادها متاثر از اين مساله است.

از همين رو، دركنار سووالاتي با محوريت "برخورد آمريكا در صورت عدم امضاي توافقنامه ؟"، "بهترين زمان براي امضاي توافقنامه پيش يا پس از انتخابات؟" و "آيا موضوع توافقنامه مي تواند تركيب ائتلاف ها و صف بندي در صحنه سياسي عراق را تغيير دهد؟"، نظريه هاي مختلفي با توجه به گرايش هاي موجود سياسي و طايفه اي، در اين كشور وجود دارد.
بررسي هاي دفتر ايرنا در بغداد حاكي است، يكي از مهمترين سووالاتي كه اكنون در عراق مطرح است، زمان امضاي توافقنامه با آمريكايي ها است.
اين موضوع به ويژه هنگامي اهميت مي يابد كه بدانيم، حساسيت مقامات و شخصيت هاي درون حاكميت به يك اقدام ضربتي ارتش آمريكا در خروج از عراق چيست؟ آيا عراقي ها واقعا توان اداره كشور را بدون ارتش آمريكا دارند؟
در اين خصوص دو ديدگاه وجود دارد. بر اساس يك نظر، ارتش، پليس و نيروهاي امنيتي به مرز آمادگي براي تحويل گرفتن مسووليت كامل امنيتي رسيده اند.
مخالفان اين ديدگاه، به چند فاكتور اساسي اشاره كرده و معتقدند عراقي ها فعلا توان لازم را براي اداره كشور ندارند و دليل آنها اين است كه آمريكايي ها در مبارزه عليه القاعده بگونه اي عمل كرده اند كه اين گروه تروريستي حيات و توان بازسازي داشته باشد و در حال حاضر به عنوان يك دشمن ضعيف، حفظ شده است.
حتي برخي ها مي گويند ارتش آمريكا در القاعده نفوذ كرده و مي تواند از آنها براي ايجاد بحران براي دولت عراق استفاده كند.
در كنار اين نظريه ها، تهديد آمريكايي ها به خروج فوري نظاميان خود از عراق در هفته هاي گذشته، در بخشي از بدنه دولت عراق تاثير خود را گذاشته است.
يك نظريه در خصوص نگراني بخشي از حاكميت عراق در اين خصوص، مبتني بر اين احتمال است كه آمريكا، ملي گراها و طيف هاي غير مذهبي سني را همانند اوايل اشغال عراق به قدرت برساند. اين نگراني ، گفته مي شود كه در طيف شيعه هاي متمايل به ايران نيز بيشتر است.
در خصوص زمان امضاي توافقنامه نيز نظرات مختلفي وجود دارد، عده اي بطور كامل مخالف امضاي آن هستند، از جمله جريان صدر از شيعه ها و برخي احزاب عرب سني .
در مقابل عده اي بي چون و چرا خواستار امضاي آن هستند، از جمله برخي گروه هاي ملي گرا اعم از شيعه و سني مانند گروه مثال آلوسي و ائتلاف بزرگ كردها در پارلمان عراق.
در كنار آنها، احزاب شيعه مانند مجلس اعلاي اسلامي و حزب الدعوه با گرايش هاي مختلفي در درون خود روبه رو هستند.
با اين همه، بر اساس يك نظريه اكنون كه دولت بوش در شرايط ويژه و فرصت اندك قرار دارد، بهترين زمان براي امتيازگيري است و چانه زني با رييس آينده كاخ سفيد كه چهار سال فرصت خواهد داشت ، بسيار دشوارتر خواهد بود.
آنان معتقدند با توجه به عدم شناخت از گرايش ها و رويكردهاي اوباما، نمي توان به آينده اعتمادي زيادي داشت.
مخالفان اين نظر مي گويند: اوباما برنده حتمي انتخابات است و معامله با او با توجه به گرايش هاي ضد جنگ حزب دمكرات، بهتر است.
اين گروه با اشاره به اظهارات اوباما كه گفته است: تعهدي در قبال امضاي بوش در خصوص توافقنامه نخواهد داشت، اساسا معتقدند كه موضوع توافقنامه به بعد از انتخابات موكول شود.
در اين ميان، برخي كارشناسان معتقدند كه دولت بوش كه به دنبال يك دستاورد از جنگ عراق و امتيازگيري در انتخابات به نفع مك كين مي باشد، اكنون به صورت بيسابقه اي خطرناك شده و رفتارهاي آن را نمي توان پيش بيني و تحليل كرد.
آنها، به اتهام رشوه گرفتن نمايندگان پارلمان عراق از ايران كه دو هفته پيش از سوي ژنرال "ريموند اوديرنو" فرمانده جديد نظاميان آمريكايي در عراق مطرح شد و همچنين تهديد علني دولت عراق به اين كه تروريست ها بار ديگر باز مي گردند، اشاره كرده و معتقدند، اين لحن و رفتار اساسا يك پيام براي عراقي ها دارد و آن اينكه "آمريكايي ها در صورت شكست نهايي در موضوع توافقنامه دست به هر اقدامي خواهند زد."
جالب اينكه همزمان با تهديد لفظي در خصوص بازگشت ناآرامي ها، بار ديگر بغداد در معرض انفجارهاي روزانه و پرتلفات قرار گرفته است.
حمله نظاميان آمريكايي به خانه اي متعلق به حزب اسلامي وابسته به طارق الهاشمي در فلوجه در استان الانبار كه با تلفات جاني همراه بود و نيز اقدام بالگردهاي ارتش آمريكا در حمله به يك روستاي مرزي سوريه از داخل خاك عراق از ديگر نشانه هاي رفتار عاري از تعقل و منطق آمريكايي ها تلقي مي شود.
حتي حالا يك علامت سووال هم باقي است و آن اينكه آيا با توجه به تبليغات گسترده آمريكايي ها در خصوص ورود افراد مسلح از ايران، ممكن است ماجراي حمله به خاك سوريه در ايران هم تكرار شود و ارتش آمريكا دست به يك ماجراجويي جديد بزند؟
علاوه بر اين ، حدود 10 روز پيش هم خبري در عراق منتشر شد مبني بر اينكه يك گروه از عشاير استان الانبار وارد استان بابل شده و 15 تن را در يك درگيري خونين به قتل رساندند. اگر چه اين خبر بازتاب زيادي در رسانه هاي عراق نداشت، اما برخي اعتقاد دارند كه اينها علائمي است از سوي آمريكايي ها به دولت عراق كه قادر است بار ديگر سراسر اين كشور را ناامن سازد.
در خصوص اينكه در صورت رد نهايي توافقنامه از سوي عراقي ها، آمريكايي ها چه اقداماتي در اين كشور خواهند كرد؟، چند نظر وجود دارد.
بر اساس يك نظر، آمريكايي ها احتمال دارد، ارتش خود را از عراق خارج ساخته و دست گروه هاي تروريستي را براي ايجاد آشوب و بي ثباتي در عراق باز بگذارند. حتي اين احتمال را هم مي دهند كه ممكن است آمريكايي ها بدون خروج از عراق اين اقدام را انجام دهند.
يك نظر ديگر مبتني بر اين است كه احتمال وقوع يك كودتا عليه دولت و حاكميت فعلي عراق وجود دارد.
آمريكايي ها هنوز مي توانند بر اساس مجوزهايي كه از شوراي امنيت سازمان ملل دريافت كرده اند، هر مقامي را در عراق كه تشخيص مي دهند در كار مبارزه با تروريسم كارشكني مي كند، بدون حكم قضايي دستگير كنند.
موضوع ترور شخصيت هاي عراقي هم مي تواند آغاز يك اقدام بي مهابا از سوي آمريكايي ها تلقي شود، بطوري كه حادثه انفجار بمب در هفته گذشته در بغداد كه در مسير حركت وزير كار عراق رخ داد، در همين چارچوب ارزيابي مي شود.
در مقابل، مخالفان اين نظر مي گويند، با كمي وقت كشي مي توان از اين مرحله عبور كرد، چرا كه تيم دولت بوش ديگر فرصت اين كار را ندارد.
در نهايت، در خصوص ماهيت بحران در مساله توافقنامه امنيتي نيز نگاه هاي متفاوتي در عراق وجود دارد.
جدي ترين و فراگيرترين نظر در اين خصوص آن است كه گفته مي شود "مساله توافقنامه امنيتي آمريكا و عراق، در حقيقت مبارزه و قدرت نمايي ميان آمريكا و ايران در صحنه عراق است". اين بيشتر يك نظر عمومي در عراق است.
نظر دولتي در اين خصوص، مبتني بر وجود اختلاف نظر و ديدگاه عراقي ها در شكل، محتوا و ماهيت توافقنامه است. با اين حال، در برخي اعلان هاي رسمي و اظهارات علني به نقش ايران در اين خصوص نيز اشاره مي شود.
برخي ها كل مساله را يك مساله داخلي آمريكا و مرتبط با انتخابات در اين كشور مي دانند و برخي ديگر مشكل را در ساختار اجتماعي عراق مي دانند و معتقدند كه غلبه نگاه قومي و طايفه اي بر منافع ملي در اين كشور موجب ايجاد بحران در اين خصوص شده است.
اما، تكليف ائتلاف ها و صف بندي ها در صحنه سياسي عراق در تعامل با مساله توافقنامه چه خواهد بود؟ سووالي ديگري است كه در اين خصوص نيز دو نظر كلي وجود دارد.
بر اساس يك نظر، اين مساله در ائتلاف سه و چهارجانبه كردها، احزاب شيعه و نيز حزب اسلامي طارق الهاشمي يك شكاف جدي ايجاد خواهد كرد و موقعيت حاكميت كنوني را كه عمدتا با ائتلاف شيعه ها و كردها شكل گرفته تهديد مي كند.
اما مخالفان اين نظر معتقدند كه با توجه به وجود پيوندهاي استراتژيك به ويژه ميان شيعه ها و كردها، مساله توافقنامه نمي تواند دراين ائتلاف شكافي ايجاد كند.
با اين حال پيش بيني مي شود در صفوف شيعه ها از جمله ميان گروه هاي تندروتر مانند صدري ها و جريان هاي معتدلتر مانند مجلس اعلا فاصله زيادي ايجاد شود.
در خصوص سرانجام موضوع نيز چند نظر وجود دارد. اول اينكه در آخرين فرصت ها (دوهفته آينده) دولت عراق با افزايش فشارهاي بيشتر آمريكا، تن به امضاي توافقنامه خواهد داد.
نظر ديگر اينكه، با رد نهايي توافقنامه، آمريكايي ها دولت "نوري المالكي" را سرنگون كرده و حتي ممكن است زمينه انحلال پارلمان را نيز فراهم كرده و در نهايت با دولت جديدي كه سركار مي آورند، توافقنامه را امضا كنند.
نظر سوم مبتني بر اين است كه يا يك پروتكل موقت شش ماهه يا يك ساله امضا شود و يا توافقنامه در دولت اوباما به امضا برسد. نظري هم مبني بر نرمش بيشتر آمريكا براي راضي كردن عراقي ها وجود دارد.
در اين ميان، حضور تاثيرگذار و تعيين كننده مراجع عراق غير قابل انكار است.
خاورم 1770**1368
سه شنبه 7 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 195]