تلويزيون - همچنان نامتعادل

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: تلويزيون - همچنان نامتعادل
تلويزيون - همچنان نامتعادل

مازيار معاوني:از حدود يك دهه پيش كه تصميم‌گيران كلان سازمان صداوسيما به اهميت فوق‌العاده لزوم تاسيس شبكه‌اي اختصاصي به نام شبكه خبر براي پوشش لحظه به لحظه و در عين حال جامع اخبار در زمينه‌هاي گوناگون پي برده و مقدمات راه‌اندازي اين شبكه را در اسفند ماه 1378 فراهم كردند تنوع وگستردگي اخبار پوشش داده شده توسط اين شبكه كه انواع و اقسام حوزه‌هاي خبري از اخبار سياسي و اقتصادي تا علمي و فرهنگي و ورزشي و حتي اخبار مذهبي را در برگرفته و در مقايسه با ساير شبكه‌هاي سيما از توان به مراتب بالاتري در جذب طيف‌هاي متنوع مخاطبين برخوردار بود ساير كانال‌هاي سيما را نيز برآن داشت تا با فاصله گرفتن از روال سنتي پخش اخبار خود و تدارك بخش‌هاي خبري جذاب‌تر و امروزي‌تر درصدد رقابت با شبكه‌اي كه مهم‌ترين رسالت آن پخش اخبار بود برآيند. برنامه‌هاي خبري مانند اخبار20:30 شبكه دوم سيما يا اخبار ساعت 22 شبكه سه از جمله بخش‌هاي خبري محسوب مي‌شوند كه پس از تاسيس شبكه خبر و در رقابتي هر چند پنهان با اين شبكه قدرتمند خبري پا به عرصه وجود گذاشتند. در اين نوشته به استراتژي و عملكرد چند ساله برخي از بخش‌هاي شناخته‌تر شده خبري نگاهي مي‌اندازيم:

1- اخبار20:30 شبكه دوم: سقوط از آن سوي بام
اين بخش خبري همانگونه كه از نامش پيداست هر شب به جز جمعه‌ها راس ساعت 20:30 (هشت و نيم شب) از شبكه دوم سيما پخش شده و عمري متجاوز از چهار سال دارد. ويژگي بارز و مهم اين بخش خبري كه در ماه‌هاي آغاز پخش، آن را تا حدود زيادي از ساير بخش‌هاي خبري متمايز مي‌كرد لحن خودماني آن بود كه بر خلاف تمام بخش‌هاي خبري پيش از خود كه خشك، عبوس و عصا قورت‌دادگي مجري خبر ساليان سال و در حقيقت به اندازه عمر رسانه صداوسيما در كشورمان جزء جدايي‌ناپذير آنها بود، سعي در برقراري ارتباطي دوستانه‌تر و نزديك‌تر با مخاطبين خود داشت و البته مانند ساير پديده‌هاي اجتماعي كه خيلي زود در كشور ما كليشه مي‌شوند در كمترين زمان ممكن توسط مجريان ساير بخش‌هاي خبري تقليد شده و طراوت و تازگي خود را از دست داد. كامران نجف‌زاده، سولماز پارسي‌پور و شيرين تركمندي تا همين چندي پيش به عنوان مجريان ثابت اخبار ساعت 20:30 شناخته مي‌شدند كه البته در هفته‌هاي اخير خبري از نجف‌زاده نيست و به نظر مي‌رسد مجري بخش خبري ساعت 22 شبكه سوم سيما يعني جعفر بارزلو جايگزين او شده است. همانگونه كه گفته شد به كار‌گيري لحن خودماني يا همان زبان محاوره‌اي، استفاده از پوشش غيررسمي(عدم استفاده از كت و شلوار) براي مجري مرد يعني نجف‌زاده و به كار‌گيري رنگ‌هاي شاد در پوشش مجريان زن، استفاده از تكنيك پاس دادن آيتم‌هاي مختلف خبري به خبرنگاران برنامه كه معمولا با تاكيد بر نام خبرنگار هم همراه است و در نهايت نوعي نقش بازي كردن گزارشگران و خبرنگاران اين بخش خبري در نقش‌هاي متنوعي از نقش يك نامزد انتخابات گرفته تا به تن كردن لباس رزمندگان در هفته دفاع مقدس و بازي كردن نقش آنها در مناطق مرزي و... نمونه‌هايي از ترفندها به شمار مي‌روند كه در طول چهار سالي كه از پخش اين برنامه خبري مي‌گذرد بينندگان شبكه دوم سيما شاهد آنها بوده‌اند. ترفندهايي كه هرچند در بسياري از موارد موجب جذب بيشتر مخاطبين به بخش‌هاي خبري و اطلاع‌رساني شده و در مجموع تا حدود قابل توجهي افزايش ميزان آگاهي عموم جامعه را به دنبال داشته اما در برخي از موارد نيز به علت پاره‌اي زياده‌روي‌ها از دايره استاندارد يك بخش خبري خارج شده است. به عنوان مثال نويسندگان برنامه گاهي جايگاه آن به عنوان يك بخش خبري را با برنامه‌هاي طنز و كمدي اشتباه گرفته و كلمات قصار و اصطلاحات طنزگونه‌اي را كه به هيچ عنوان در چارچوب حوزه اطلاع‌رساني جاي نمي‌گيرند، به عنوان گفتار متن(نريشن) آيتم‌هاي كوتاه خبري چاشني آنها كرده و علاوه بر زيرپا گذاشتن استاندارد‌هاي مشخص و تعريف شده يك بخش جدي خبري، نقطه نظرات و تحليل‌هاي جهت‌داري را نيز به آنها مي‌افزايند كه اين سياست در تعارض كامل با رسالت و ماموريت اصلي يك برنامه مختص اخبار يعني پخش غير‌جهت‌دار و بي‌كم و كاست خبرهاست. جالب اين جاست كه در بسياري از موارد آيتم‌هاي كوتاه خبري اخبار 20:30 كه به زير سوال بردن نحوه پخش جهت‌دار اخبار از برخي شبكه‌هاي خبري دنيا مثل C.N.N يا FOX.NEWS اختصاص پيدا كرده و از اينكه آنها از وظايف رسانه‌اي خود عدول كرده و سياسي عمل مي‌كنند انتقاد مي‌كند خود نيز به جاي پرداختن به اصل خبر و سپردن تحليل آن به بينندگان يا دست‌كم آناليز آن در يك برنامه مختص تحليل خبر با به كار‌گيري لحني كنايي و نامناسب كه در شأن يك برنامه رسانه‌اي جدي نيست در همان لحظه در حال عدول از استانداردها و خطوط قرمز متعارف يك بخش خبري است. در مجموع به نظر مي‌رسد برنامه‌اي كه با هدف ساختارشكني قالب‌هاي سنتي و ايجاد ارتباطي صميمانه‌تر با مخاطبين تدارك ديده شده است بايد به حد و مرزها و چارچوب‌هاي متعارف برنامه‌هاي خبري پايبندي بيشتري نشان دهد تا با خطر افتادن از آن سوي بام و مبدل شدن از يك بخش جدي خبري به يك برنامه مفرح و طنزآلود مواجه نشود.

2- اخبار ساعت 22 شبكه سوم: خط مرزي خبر سنتي و مدرن
اين بخش خبري نيز كه قدمتي چندين ساله در شبكه سوم سيما داشته و در واقع جدي‌ترين بخش خبري اين شبكه محسوب مي‌شود شباهت‌هاي آشكار و پنهان زيادي به اخبار 20:30 شبكه دوم دارد و با اندكي تامل مي‌توان به نزديكي لحن اتخاذ شده توسط گويندگان آن با لحن مجريان اخبار 20:30 همچنين استفاده از آيتم‌هاي خبري كوتاه و تهيه گزارش‌هايي در حوزه‌هاي معين خبري توسط خبرنگاران و گزارشگران مشخص اشاره نمود. حتي در يك مقطع زماني كامران نجف‌زاده كه به عنوان يكي از مهم‌ترين شاخصه‌هاي اخبار 20:30 محسوب مي‌شود (شايد هم مي‌شد) همزمان در اين برنامه نيز گزارش‌هاي خبري منحصر به فرد خود را تهيه مي‌كرد. اما صرف نظر از اين اشتراكات، تفاوت‌هاي ظريفي نيز در اجراهاي گويندگان اين بخش با اخبار 20:30 به چشم مي‌خورد و به عنوان مثال تقريبا تمام مجريان اين بخش خبري حتي گويندگاني مانند حميد محمدي گوينده خبر ورزشي كه تنها چند ثانيه‌اي روي آنتن مي‌روند استفاده از پوشش رسمي رسانه‌اي كه همان كت و شلوار است را رعايت نموده و اگرچه اجرايي خشك و جدي نداشته و با لبخند و رويي ‌گشاده بخش‌هاي مربوط به خود را اجرا مي‌كنند ولي مزه‌پراني و استفاده بيش از حد از طنز نيز كمتر در كارشان به چشم مي‌خورد. رضا حسين‌زاده مجري باسابقه خبر كه بيش از دو دهه سابقه فعاليت در بخش‌هاي مختلف خبري دارد و جعفر بارزلو از شناخته شده‌ترين مجريان اين برنامه خبري محسوب مي‌شدند كه البته در حال حاضر جاي خود را به مجريان تازه‌واردي داده‌اند.

3- اخبار ساعت‌هاي 19 و 21 شبكه اول: به سبك و سياق گذشته
برخلاف بخش‌هاي خبري مدرن و شبه‌مدرني كه در سطور بالا به آنها اشاره شد، برنامه‌هاي خبري شبكه اول سيما همچنان همان اسلوب و سبك و سياق قديمي خود را حفظ نموده و مواردي مانند لبخند نزدن يا كم لبخند زدن مجريان، خشك و اتو كشيده نشستن آنها جلوي دوربين و كاربرد همان روال قديمي شروع آيتم‌هاي خبري با اخبار داخلي و در ادامه اخبار خارجي و بعد اخبار به ظاهر كم اهميت‌تر ورزشي و علمي و فرهنگي و اختصاص زمان‌هاي طولاني به هر يك از آيتم‌هاي خبري مانند پخش چندين دقيقه از سخنراني يكي از مقامات كه چندان با استانداردهاي پخش اخبار مطابقت ندارد در ساختار آنها كماكان به چشم مي‌خورد. هر چند در ساليان اخير مجريان جوان‌تري نظير مرتضي حيدري نيز در اين بخش‌هاي خبري به كار گرفته شده‌اند اما اين برنامه‌ها همچنان گويندگان باتجربه و توانمند خود مانند محمد‌رضا حياتي يا فواد بابان را نيز در تركيب خود حفظ كرده‌اند.
دوشنبه 6 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2700]