معادله‌اي به نام سهام شناور

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: معادله‌اي به نام سهام شناور
بازار سهام- علي رضايي‌زاده:
آخرين وضعيت سهام شناور آزاد 344 شركت بورس مشخص شد كه طي آن در برابر افزايش درصد سهام آزاد 9 شركت، 15 شركت‌ ديگر با كاهش اين درصد مواجه شدند.

سهام شناور آزاد يا Free Float به تعداد يا درصدي از سهام شركت‌هاي بورسي اطلاق مي‌شود كه در تملك مالكان اصلي و عمده شركت‌ها نبوده و انتظار معامله آن در آينده‌اي نزديك وجود دارد. به عبارت ديگر ميزاني از سهام است كه در دستان افراد مختلفي از سرمايه‌گذاران بوده كه به‌طور روزانه يا هفتگي داد و ستد مي‌شود.

مطابق دستورالعمل پذيرش اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران (مصوب اول دي‌ماه 1386 هيأت‌مديره سازمان بورس و اوراق بهادار) هر يك از موارد زير درصورتي‌كه مجموعا بيشتر يا مساوي 5 درصد كل سهام شركت باشد، جزو سهام شناور تلقي نمي‌شود: الف- سهام نگهداري‌شده توسط هر يك از سهامداران ب- سهام متعلق به سهامداران خانوادگي (اقوام نسبي درجه اول از طبقات اول و دوم) ج- سهام متعلق به اشخاص حقوقي هم‌گروه با مالكيت مستقيم يا غيرمستقيم.

اهميت درصد سهام شناور آزاد

اين متغير يكي از موارد مدنظر سهامداران حقوقي و حقيقي حرفه‌اي است؛ چرا كه درصد اندك يا بالاي سهام شناور آزاد مي‌تواند در نحوه سرمايه‌گذاري، مدت سرمايه‌گذاري ريسك و بازدهي سهام اثر‌گذار باشد، از سوي ديگر درصورت اندك بودن سهام شناور آزاد، احتمال دستكاري قيمت وجود دارد و مي‌تواند در ميزان جذب و دفع سرمايه‌گذاران از شركت‌ها و كليت بورس اثر مستقيمي داشته باشد.

بر همين اساس، يكي از بندهايي كه شركت‌هاي تازه وارد به بورس بايد رعايت كنند تعهد آزاد كردن حداقل 20 درصد از سهام، به‌عنوان سهام شناور آزاد در طول يك‌سال است؛ تا از يك طرف سهامداران اصلي شركت ملزم به عرضه سهام باشند و از سوي ديگر با آزاد شدن سهام و حضور سرمايه‌گذاران جديد و متعدد، احتمال دستكاري قيمت‌ها به حداقل برسد.
اين در حالي است كه بورس ديگر كشورها به اين متغير اهميت خاصي داده و با مكلف كردن شركت‌ها به عرضه سهام بيشتر زمينه روان بودن معاملات سهام و جلوگيري از دستكاري قيمت را فراهم مي‌كنند؛ اما در بورس ايران درصد كمي از سهام شناور آزاد بوده و اين موضوع مشكلاتي را در خريد و فروش سهام و گاه افزايش بي‌منطق نرخ ايجاد كرده است.

بختك حجم مبنا

اهرم حجم مبنا كه از فرمول تعداد سهام شركت‌ها ضرب‌در 8 و گاه 4ده‌هزارم محاسبه مي‌شود در حالي در سال 82 با هدف جلوگيري از دستكاري قيمت‌ها و كاهش و يا افزايش نرخ سهام به كار گرفته شده كه در برابر كارايي نداشتن لازم و مدنظر اين اهرم، قرار بوده و هست با افزايش درصد سهام شناور آزاد، ضمن افزايش نقدشوندگي سهام شركت‌هاي بورس، احتمال دستكاري قيمت سهام كاهش يابد اما واقعيت اين است كه با نگاهي به آخرين وضعيت درصد سهام شناور آزاد 344 شركت بورس مشخص مي‌شود كه اين آمار از مطلوبيت چنداني برخوردار نبوده و حتي تعدادي از شركت‌ها با كاهش درصد سهام شناور آزاد مواجه شده‌اند.

آخرين وضعيت درصد سهام شناور آزاد شركت‌هاي بورسي

بر اين اساس، آخرين وضعيت درصد سهام آزاد 344 شركت بورس در شهريورماه نسبت به سه ماه اول سال، حكايت از آن دارد كه 15 شركت با كاهش درصد و 9 شركت ديگر با افزايش درصد سهام آزاد مواجه شده‌اند و320 شركت ديگر بدون تغيير بوده‌اند. اين در حالي است كه در ميان 344 شركت بورسي، فقط شركت قند شيرين خراسان است كه تمام سهام خود را آزاد كرده؛ اما اين شركت كوچك فقط 50 ميليون سهم دارد كه با توجه به وضعيت نامطلوب صنعت قند با اقبالي مواجه نيست.

3 شركت روز دارو، سرمايه‌گذاري توسعه آذربايجان و قند ثابت خراسان نيز داراي 80 - 90 درصد سهام شناور آزادند اما اين 3 شركت با توجه به كوچك بودن حجم سرمايه و تعداد سهام نتوانسته‌اند عطش سرمايه‌گذاران را برآورده كنند.

كاهش سهام شناور آزاد 10 شركت

براساس اين گزارش، 24 شركت بورس در حالي بعد از برچيده شدن تابلوي چهارم به‌طور مشروط به تابلوي فرعي معاملات منتقل شده‌اند كه در مقايسه 2 فصل بهار و تابستان سال‌جاري، از درصد سهام شناور آزاد 15 شركت كاسته شده است. بدين ترتيب اين متغير در شركت‌هاي چادرملو، توسعه معادن و فلزات، معادن روي، پتروشيمي فناوران، سموم علف كش، پارس و پامچال، دارويي سبحان، فولاد خراسان، سايپا، ريخته‌گري تراكتور‌سازي، مهندسي نصير ماشين، بانك كارآفرين، سرمايه‌گذاري‌هاي توسعه صنعتي، توس‌گستر و توسعه آذربايجان بين 5 تا 15 درصد كاهش يافته است.

ازجمله نكات قابل توجه 15 شركت فوق اين است كه دليل اصلي كاهش درصد سهام شناور آزاد، ناشي از كاهش قيمت نرخ سهام شركت‌هاي معدني و شيميايي است.

افزايش درصد

سهام شناور آزاد 9 شركتاين در حالي است كه در 3 ماه دوم سال فقط 9 شركت از 344 شركت بورس موفق به افزايش درصد سهام شناورشده‌اند كه شامل سيمان خزر، سيمان كردستان، فولاد مباركه، تايد واتر، مخابرات ايران، بانك اقتصاد نوين، مالي و اعتباري سينا و مپنا هستند.

درصد مطلوب سهام شناور آزاد 72 شركت

شركت بورس اوراق بهادار در شرايطي شركت‌هاي تازه وارد را مكلف به آزاد‌كردن حداقل 20 درصد از سهام، ظرف يك‌سال كرده كه اين درصد شايد در كوتاه‌مدت جوابگوي بخشي از سرمايه‌گذاران باشد اما اين درصد در ميان و بلند‌مدت نمي‌تواند موجب نقد شوندگي بهتر و جلوگيري از دستكاري قيمت‌ها باشد. بررسي‌ها از وضعيت درصد سهام شناور آزاد شركت‌هاي بورسي نشان مي‌دهد كه فقط 72 شركت از344 شركت بورس داراي درصد سهام شناور آزاد مطلوب و بيش از 40 درصد هستند. از سوي ديگر 225 شركت نيز در حالي بيش از 20 درصد از سهام خود را آزاد كرده‌اند كه 89 شركت از 344 شركت بورس داراي درصدهاي كمتر از 20 درصد سهام شناور آزاد هستند.

توصيه بورس به سرمايه‌گذاران

آمار مربوط به درصد سهام شناور آزاد شركت‌هاي بورسي در حالي از سوي سازمان بورس ارائه مي‌شود كه اين سازمان از سرمايه‌گذاران حقيقي و حقوقي مي‌خواهد تا در سرمايه‌گذاري خود در بازار سهام به ميزان سهام شناور شركت‌ها توجه كنند.

بورس به سرمايه‌گذاران توصيه كرده درصورت وجود نرخ بالاتري از سهم شناور آزاد، به‌ويژه براي شركت‌هاي بزرگ، امكان ريسك دستكاري قيمت و دخالت در نظام قيمت‌هايي كه بازار تعيين مي‌كند، كاهش مي‌يابد. يعني در شركت‌هاي بزرگي كه سهم عمده آنها شناور آزاد باشد امكان دستكاري در قيمت به‌شدت كاهش مي‌يابد و سرمايه‌گذار با اطمينان بيشتري مي‌تواند نسبت به سرمايه‌گذاري تصميم بگيرد. همين اصل در مورد شركت‌هاي كوچك‌تر نيز حاكم است اما با توجه به ميزان سرمايه كم اين شركت‌ها امكان دستكاري در شرايط بالابودن سهم شناور آزاد نيز وجود دارد.
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 160]