گزارش جامع ايسكانيوز از آخرين تحولات زيست محيطي درياچه اروميه اما و اگرهاي احياي بزرگ ترين درياچه شور ايران

واضح آرشیو وب فارسی:ایسکانیوز: گزارش جامع ايسكانيوز از آخرين تحولات زيست محيطي درياچه اروميه اما و اگرهاي احياي بزرگ ترين درياچه شور ايران

تهران- خبرگزاري ايسكانيوز: تالاب ها يكي از مهمترين اكوسيستم هاي طبيعي كره زمين هستند كه در طول حيات اين كره خاكي به عنوان يك ذخيره گاه طبيعي آب، نقش بسزايي را در توسعه جوامع اطراف خود ايفا كرده اند.

تالاب ها اين شاهكارهاي بي بديل خلقت، جزء پر توليد ترين محيط هاي طبيعي هستند كه از منافع عمده آن ها مي توان به ذخيره سازي آب، حفاظت در مقابل خطرات سيل و طوفان، تغذيه و تخليه آب هاي زيرزميني، تعديل خرد اقليم ها، پرورش آبزيان و كاربردهاي ترابري و تفريحي اشاره كرد.
علاوه بر اين، تالاب ها به عنوان بخشي از ميراث طبيعي بشر، با باورهاي ايدئولوژيك مرتبط بوده و در تشكيل شالوده سنن بومي و القاي حس زيبايي شناسي به هنرمندان از اهميت ويژه اي برخوردار است.
پارك ملي درياچه اروميه با مساحتي حدود 500 هزار هكتار در شمال غرب ايران و در ميان استان هاي آذربايجان شرقي، غربي و كردستان قرار دارد.
اين درياچه دومين درياچه بزرگ آب شور جهان و بزرگترين درياچه در داخل كشور است.
اين درياچه وسيع و كم عمق با درجه شوري بالا داراي بيش از 100 جزيره كوچك و بزرگ بوده و از لحاظ اينكه يكي از كانون هاي جوجه آوري پرندگان مهاجر نظير فلامينگو و پليكان سفيد است از اهميت بالايي برخوردار است.
شوري آب درياچه مانع زندگي موجودات آبزي است اما گونه اي ميگوي آب شور به نام آرتميا و انواعي از جلبك شور پسند در درياچه زيست مي كنند.
اين تالاب بين المللي كه از سال 56 به عنوان ذخيره گاه بيوسفر يونسكو شناخته شده، در حال حاضر درگير مسايل و تهديدات زيادي از جمله تشديد فعاليت هاي كشاورزي و آبياري غير اصولي، احداث سدهاي متعدد در رودخانه هاي منتهي به درياچه و خشكسالي هاي اخير، از عوامل تهديد درياچه به شمار مي روند، به طوري كه باعث كاهش شديد آب و پديد آمدن ده ها هزار هكتار نمك زار در اطراف درياچه شده است.
دفع فاضلاب شهرها و روستاهاي اطراف كه از طريق رودخانه ها به درياچه مي رسند و نيز گسترش شهرك هاي توريستي و سياحتي در اطراف درياچه، از ساير عوامل تهديد اين تالاب ها هستند.
بررسي هايي كه تاكنون صورت پذيرفته، برنامه ريزي و تصميم گيري بخشي را مانعي اساسي براي بهبود امور و اصلاح وضعيت موجود تشخيص داده است. كليت درياچه اروميه با تصميم گيرنده واحدي مديريت نمي شود. وضعيت تالابي و مديريت گياهان و جانوران آن با محيط زيست بوده در حالي كه مديريت آب آن يعني اصلي ترين عامل به وجود آورنده زيستگاه، علاوه بر وزارت نيرو، نهادهاي دخيل متعدد ديگري نيز دارد، بنابراين مديريت يكپارچه بعنوان اصلي ترين و فوري ترين عمل راهبردي بهبود مطرح شده است.
در چنين شرايط بحراني درياچه، مسوولين وارد عمل شده و در صدد نجات اروميه بر آمدند به گونه اي كه در همايش همگاني حمايت از پارك ملي درياچه اروميه با مشاركت سازمان حفاظت محيط زيست و وزارتخانه هاي نيرو و جهاد كشاورزي به امضا رسيد.
مهندس پرويز فتاح، وزير نيرو در همايش و مراسم امضاء سند راهبردي درياچه اروميه با اشاره به اينكه همه ما نگران درياچه اروميه هستيم، افزود: خشك شدن درياچه امري تازه نيست و در گذشته بارها تكرار شده است.
مهندس فتاح سدها را نه تهديد كننده بلكه آباد كننده دانست و گفت: شما از سدها نگران نباشيد، سدها يك دريچه دارند، فقط با يك دستور مي كشيد بالا، آب راه مي افتد.
وي با تاكيد بر اينكه سد سازي نمي تواند به درياچه اروميه ضرر برساند و ضد محيط زيست نيست، افزود: سد سازي آب ها را مهار مي كند و جلوي سيل ر ا مي گيرد و نمي توان آب ها را رها كرد.
محمدرضا اسكندري، وزير جهاد كشاورزي در اين همايش با بيان اينكه توسعه پايدار كشور در سايه رعايت مسائل زيست محيطي است، افزود: وزارت جهاد كشاورزي در عمل نشان خواهد داد كه پايبند به اين سند ملي راهبردي مديريت جامع پارك ملي درياچه اروميه است.
دكتر فاطمه واعظ جوادي، رييس سازمان حفاظت محيط زيست در مراسم امضاي اين سند يكي از مشكلات عمده درياچه اروميه را بروز خشكسالي طي سال هاي گذشته عنوان كرد و گفت: متاسفانه اين پديده حاصل عملكرد نامطلوب كشورهاي آمريكا و چين است كه بيشترين گازهاي گلخانه اي جهان را وارد كره زمين مي كنند.
دكتر رحيم قرباني، استاندار آذربايجان غربي نيز در مراسم امضاي سند ملي مديريت جامع درياچه اروميه بااشاره به افزايش پهناي پل ميانگذر اروميه به چهار بانده، اعلام كرد: برداشت ذخاير معدني در داخل درياچه اروميه و توسعه صنعت و كشاورزي بايد طوري انجام شود كه در بلندمدت مورد استفاده واقع شود.
وي اظهارداشت: تراز آبي مرز پارك ملي درياچه اروميه هزار و 272 متر است كه بايد به هزار و 276 متر برسد و نيز متوسط نمك درياچه اورميه 185 الي 220 گرم در ليتر بوده كه در حال حاضر به 364 گرم در ليتر افزايش يافته است.
عليرضا بيگي، استاندار آذربايجان شرقي در اين مراسم اظهارداشت: در اثر وزش باد از غرب به شرق، ذرات نمك به شهرها و روستاهاي حاشيه درياچه پراكنده شده و موجب آسيب جدي به موجودات و نباتات شده است.
وي با بيان اينكه ترويج آبياري قطره اي و يا تحت فشار به روستائيان و نيز آموزش آنها و جوامع محلي با اين شيوه مي تواند در كاهش اين فاجعه زيست محيطي اثر گذار باشند، افزود: طرح انتقال آب از رودخانه هاي حوضه آبريز به درياچه و در بخش كشاورزي نيز با تغيير الگوي كشت و كاشت گياهان كم مصرف مي توان نقش موثري ايفا كرد.
كيومرث كلانتري، مديركل محيط زيست استان آذربايجان غربي نجات اكوسيستم پارك ملي درياچه اروميه را منوط به عزم جدي و همتي عظيم عنوان كرد و گفت: با توجه به اينكه در حال حاضر تنها مشكل درياچه عدم مديريت آب براي مصرف است، در صورت مديريت بهينه آب و ورود آب از حوزه هاي ديگر به درياچه شايد بتوانيم آب درياچه را در تراز اكولوژيك آن نگه داريم.
وي با اشاره به اينكه خروج از بحران خشكسالي درياچه اروميه نيازمند مشاركت و همكاري سازمان و ارگان هاي دولتي و خصوصي است، اظهارداشت: مشكل درياچه اروميه آب بوده و كليد آن نيز در دست سازمان محيط زيست نيست و انتظار ما اينست كه ديگران بيايند و به داد درياچه اروميه برسند.
بيوك رييسي ،مدير كل محيط زيست استان آذربايجان شرقي درخصوص عوامل مختلف در تغييرات اخير درياچه اروميه افزود: 67 درصد از سهم عوامل موثر در خشكي درياچه اروميه مربوط به شرايط اقليمي و كاهش نزولات جوي، 25 درصد مصارف آب كشاورزي و پنج درصد سازه هيدروليكي و سد و و سه درصد ساير موارد است.
وي با اشاره به افزايش غلظت نمك و كاهش شش متري تراز آب درياچه اروميه طي سال هاي اخير، افزود: دولت بايد منابع مالي ويژه اي را براي نجات اين درياچه اختصاص دهد.
دكتر علي نظر دوست مدير ملي طرح حفاظت از تالاب هاي ايران با بيان اينكه سند ملي راهبردي درياچه اروميه كه امضاء شده همه راهكارهاي لازم را به صورت راهبردي در نظر گرفته و وظايف ارگان هاي مختلف و تعهدشان نسبت به اجراي سند نيز مشخص شده افزود: چشم انداز بلندمدت سند، 25 ساله و اهداف ميان مدت پنج ساله براي آن تعريف شده است.
اما اين در حالي است كه ،هم اكنون درياچه با شش متر كاهش عمق آب مواجه شده و سعي بر اين است كه حداقل در مدت پنج سال نخست اجراي اين طرح، تراز اكولوژيك درياچه را كه هم اكنون دو متر از حد آستانه پايين تر است جبران شود تا حيات به درياچه بازگردد.
در اين همايش دو سه روزه براي افزايش آگاهي ها در مورد ارزش درياچه و تالاب هاي اقماري آن و تقويت مشاركت هاي مردمي با مديريت منابع آب و اراضي كشاورزي و حفاظت از تنوع زيستي براي دستيابي به سند چشم انداز 25 ساله درياچه برنامه هاي مراسم رونمايي سند در قالب برنامه هاي اطلاع رساني و فرهنگي در استان آذربايجان شرقي و غربي شامل جشنواره كودك و محيط زيست، تشكيل نمايشگاه عكس و كاريكاتور، گريم كودكان و ... مسابقه نمادين دوچرخه سواري در مسير تبريز، شبستر و اروميه، تشكيل حلقه اي انساني از كودكان دور درياچه اروميه در بندر شرفخانه و برنامه نمادين ديگر برگزار شد كه نشان دهنده اهميت اين اكوسيستم آسيب پذير و حياتي بود.
اما در چنين شرايطي كه اين حركات نمادين كه براي نجات پارك ملي صورت گرفته ولي نيازمند عزم ملي است كه در حال حاضر در شرايط بحران قرار دارد، يعني ايجاد 130 هزار هكتار شوره زار در نواحي پست و جنوبي و نواحي اطراف درياچه، يعني از كار افتادن اسكله ها و عدم تردد شناور ها، از بين رفتن شرايط زيستي براي پرندگان آبزي و از بين رفتن شرايط گردشگري.
بنابراين اولين راه نجات درياچه اروميه در حال حاضر تحقق حق آب درياچه است، هر چند تامين همين حق آبه نيز باعث بازگشت درياچه به حالت اوليه نخواهد شد، اما دست كم وضعيت را از حالت بحران خارج مي كند و مانع مرگ زود هنگام پارك ملي درياچه مي شود./146/125
به قلم خبرنگار محيط زيست ايسكانيوز
باشگاه خبرنگاران دانشجويي ايران
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایسکانیوز]

[مشاهده در: www.iscanews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 237]