پرورش زنبور عسل

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: پرورش زنبور عسل
شروع زنبورداری :

نحوه شروع:
از چه زمانی و چگونه زنبورداری را شروع کنیم؟

در پاسخ باید گفت که کار شما از زمستان شروع می شود؛در طول زمستان شما بایستی کتابها و مطالب مربوط به زنبورداری را مطالعه کنید تا اطلاعاتی را در مورد زنبور عسل و زنبورداری فرا بگیرید و شناختی را هر چند جزئی در مورد این موجود به دست بیاورید.
پس از این شما باید به فکر تهیه کندوی مورد نیاز خود باشید.

چه زمانی باید کندوی مورد نیاز را خریداری کرد و در این مورد چه مواردی را بایستی مد نظر قرار داد و برای شروع با چه تعداد کندو بایستی شروع کرد؟

کندو را بایستی در فاصله بین اواخر زمستان تا اوایل بهار یعنی اسفند تا فروردین خریداری کرد چون در این زمان کندو زمستان را پشت سر گذاشته و جمعیت موجود جمعیت اصلی شما می باشد.
باید توجه داشت که نبایستی هیچ گاه کندو را در پاییز خریداری کرد چون در این هنگام جمعیت ما یک جمعیت کاذب است و در زمستان تعدادی از این تعداد تلف می شوند.
پس کندو را بایستی در فاصله بین اسفند تا فروردین انجام داد.
مواردی را که باید مد نظر قرار داد اول از همه سلامت ملکه است ملکه بایستی سرحال و سرزنده و فعالیت آن هم در حد مطلوب باشد به طرز راه رفتن ملکه توجه کنید چون در صورتی که ملکه به خوبی نتواند راه برود قادر نخواهد بود به طور کامل روی کادر راه رفته و تخم ریزی کند.
مورد دوم تخم ریزی ملکه است که در این هنگام بایستی فعالیت خود را شروع کرده و تخم ریزی آن مرتب باشد چون تخم ریزی نا مرتب نشانه پیری یا بیماری ملکه است.
مورد بعدی جمعیت کندو است که بایستی در حد هشت کادر جمعیت داشته باشد یعنی زنبورها پشت و روی هشت کادر را پوشانیده باشند.
برای شروع بایستی از سه کندو شروع کرد البته می توان با تعداد بیشتری نیز شروع کرد ولی این تعداد تا فراگیری تمام فوت فنهای کار می تواند به خوبی به شما کمک کند.
هیچ گاه از این تعداد کمتر شروع نکنید چون در صورتی که کندویی به کمک نیاز داشته باشد بتوان از دیگر کندوها برای تقویت آن استفاده کرد و در صورتی که از این تعداد کمتر باشند در هنگام ضعف یکی از کندوها از دست شما کاری برنمی آید و نتیجتا شما از این کار دلسرد می شوید.

گلهای مختلف و خصوصیات آنها:

کلزا:
رنگ گلها زرد یا سفید رنگ بوده و گرده حاوی 22 تا 25 درصد پروتئین زرد رنگ و میزان عسل تولیدی در هر هکتار 50 تا 100 کیلوگرم می باشد. عسل کلزا براحتی شکرک می زند. تاریخ گلدهی آن از اواخر فروردین ماه یا اوایل اردیبهشت ماه تا اواخر اردیبهشت ماه است.

شلغم ، شلغم سبز:
پروتئین گرده 22 تا 25 درصد و عسل تولیدی در هر هکتار 100 تا 500 کیلوگرم می باشد. گلدهی آن از اواسط اردیبهشت تا اواخر خرداد است.

درخت پرتقال:
گلدهی آن از اوایل تا اواخر فروردین است.یک کلنی قوی می تواند ظرف مدت 10 روز 80 کیلوگرم عسل از یک باغ پرتقال جمع آوری کند. رنگ عسل این درخت زرد روشن و رنگ گرده آن آبی روشن است.

پنبه:
گل آن زرد روشن است و میزان عسل تولیدی در هکتار آن 100 تا 200 کیلوگرم است. زنبوران قادرند روزانه از هر هکتار 1 تا 5/2 کیلوگرم عسل جمع آوری کند.

آفتابگردان:
گل آن زرد رنگ و دارای عسلی خوش طعم ، مطبوع و زرد مایل به قهوه ای(کهربایی) و رنگ گرده آن کهربایی است.عسل آفتابگردان زودتر از سایر عسل ها شکرک می زند. تاریخ گلدهی این گیاه به آب و هوا ، تاریخ کاشت و رقم گیاه بستگی دارد؛ ولی بیشتر در ماههای خرداد و تیر است. با استقرار 15 کندو در وسط یک مزرعه به وسعت 20 هکتار 38 کیلوگرم عسل از هر کندو می توان برداشت نمود.

درخت سیب:
گلهای آن سفید ، صورتی یا قرمز لعلی است. میزان عسل تولیدی از هر هکتار 0 تا 50 کیلوگرم و دوره گلدهی آن 9 روز است. شهد سیب دارای 2/46 درصد قند است. تاریخ گلدهی فروردین تا خرداد ماه است. میزان شهد متوسط و میزان گرده آن بسیار زیاد است. رنگ عسل کهربایی روشن است.

برسی میزان شهد و گرده در گیاهان مختلف:

عسل:

تعریف جامع عسل که در سال 1906 در آمریکا ارائه شده است عبارت است از :
ترشح مواد قندی درختان و شهد گل نباتات که توسط زنبوران عسل جمع آوری ، تغییر یافته و درون سلول های قاب ذخیره می شوند را عسل می گویند .

مقدمه :
عسل تركیبی طبیعی مملو از قندها است . تمامی این قندها ساده اند و در عسل فیبری وجود ندارد. دوتركیب مهم و فراوان عسل فروكتوز و گلوكز اند و آب سومین تركیب فراوان عسل است. در جدول زیر مقدار قندهای مختلف عسل را ببینید :

غیر از قندها مواد دیگری چون اسیدها ، موادمعدنی و پروتئین نیز در عسل یافت میشود. چون فروكتوز در عسل فراوان است شیرینی آن از شكر بیشتراست كه تا 1.5 برابر شیرین تر هم میشود.

مواد متشکله عسل :
گر چه ترکیب عسل در مناطق مختلف و از منابع گیاهی و زمان های متفاوت ، تفاوت زیادی ندارند ولی همان مقدار تفاوت نا چیز آن ها تأثیر قابل توجهی در کیفیت عسل های مختلف دارد.
گیاهان بسیار زیادی تولید شهد می کنند که زنبور عسل با ملاقات و جمع آوری شهد از آن ها نسبت به تولید عسل عمل می کند . اما از نظر زنبور داران تعداد محدودی از این گیاهان به واسطه شهد زیاد و کیفیت خوب عسل آن ها حائز اهمیت می باشد . هر نوع عسلی دارای طعم و مزه و رنگ و بوی خاص خود را دارا می باشد . در زیر در مورد هر یک از مواد تشکیل دهنده عسل مختصرا توضیح داده می شود :

1 – آب:
عسل های مختلف ممکن است بین حدود 13 تا بیش از 20 درصد رطوبت داشته باشند . رطوبت عسل پس از استخراج ممکن است تغییر نماید . عسل های درجه یک دارای رطوبتی حدود 6/18 درصد می باشد .

2 – قند ها:
حدود 95 تا 9/99 درصد مواد جامد عسل را قند ها تشکیل می دهند . قند های اصلی عسل را قند های ساده مانند دکستروز ( گلوکز ) و لوولوز ( فروکتوز ) تشکیل می دهند . تا کنون بیش از بیست نوع قند مختلف در عسل شناسایی شده اند، ولی همان طور که گفته شد قسمت اعظم قند های عسل را لوولوز و دکستروز تشکیل می دهند که حدود 85 تا 95 درصد قند ها می باشد . شیرینی عسل 25 برابر بیشتر از شیرینی قند معمولی یعنی سوکروز است .

3 – مواد معدنی :
به طور متوسط 17/0 درصد وزن عسل را تشکیل می دهند . این مقدار از 02/0 تا بیش از 1 درصد متغیر است . بیشترین مقدار عناصر موجود در عسل به ترتیب پتاسیم ، سدیم ، کلسیم ، منیزیم ، آهن ، مس ، منگنز ، کلر ، فسفر ، گوگرد و سیلیکن می باشند . عسل های تیره رنگ ، مقدار مواد معدنی بیشتری در مقایسه با عسل های روشن دارند .

4 – آنزیم ها :
مهم ترین آنزیم در عسل اینورتاز است که به نام ساکاراز هم گفته می شود . این آنزیم در اصل از غدد بزاقی زنبور عسل ترشح و ساکارز موجود در شهد گل را به لوولوز و دکستروز تبدیل می کند . آنزیم مهم دیگری که در عسل وجود دارد دیاستاز یا آمیلاز است . اینهیبین آنزیم دیگری است که خاصیت باکتری کشی دارد و از رشد باکتری ها در عسل جلو گیری می کند .

5-پروتئین ها و اسیدهای آمینه:
مقدار پروتئین های عسل بین 1/0 تا 6/0 است و مقدار اسیدآمینه آن 0034/0 تا 0058/0 درصد گزارش شده است.این مواد گرچه مقدارشان در عسل کم می باشد و اهمیت غذایی زیادی ندارند ولی تاثیر زیادی روی طعم و مزه عسل دارند.

اهمیت قندها در عسل :
قند در عسل بر ویژگی طبیعی عسل اثرمیگذارد پس :
رطوبت عسل ، طول عمر عسل،انرژیزایی عسل ،مزه ،بلوری شدن عسل،رنگ و واكنش رنگ گیری عسل در اثر حرارت تحت تاثیر قندهای عسلند.اگر مقدار فروكتوز عسل را بر مقدار گلوكز موجود در عسل تقسیم كنیم عددی به دست می آید كه از آن میتوان به عنوان شاخصی برای تمایل عسل به بلور زدن استفاده كرد.همچنین نسبت مقدار گلوكز به مقدار آب در عسل هم برای این منظور به كار میرود. مقدار این شاخص آخری باید از 1.7 كمتر باشد و اگر از 2.1 بیشتر شد عسل سریعا بلور میزند. هر گرم عسل 3.68 كالری انرژی دارد.

رنگ عسل :
رنگ عسل را در 7 طبقه تقسیم بندی میكنند :

1-روشن همانند آب
2- بیش از حد روشن
3- روشن
4-كهربایی بسیار روشن
5- كهربایی روشن
6- كهربایی
7-كهربایی تیره

برای اندازه گیری رنگ عسل روشهای اختصاصی وجود دارد.رنگ عسل ملاكی از كیفیت عسل نیست ولی برای سلیقه مصرف كننده عامل مهمی است.اگر حرارت وگذشت زمان رنگ عسل را عوض نكرده باشد میتوان از روی رنگ عسل منبع گل تغذیه زنبور را شناسایی كرد. بعد از كریستاله شدن رنگ عسل روشنتر میشود.عسل به عنوان یك عامل رنگ در صنایع غذایی به كار برده میشود واكنش قهوه ای شدن(Mailard reactin) عسل بسیار قوی است.

ارتباط رنگ عسل با مزه آن :
عسل با رنگ روشن مزه ملایمتری دارد ورنگهای تیره مزه قوی و سنگین تری دارند ولی استثنائات زیاد است مثلا عسل لاله درختی با رنگ روشن مزه اش سنگین است.

مزه عسل :
عسلهایی كه منبع گل آنها یك گل باشد مزه بسیار متغیری دارند و عسلهایی كه فروكتوز آنها زیاد باشد بسیار شیرینند.به این ترتیب گاهی چند عسل برای كسب یك شیرینی و مزه مناسب مخلوط میشوند. مزه عسل در زنبورستانهایی با چند گل متعادل تر است.

كریستاله شدن عسل ( بلورزدن،رس بستن) :
كریستاله شدن عسل یعنی اینكه عسل از حالت مایع به حالت نیمه جامد تبدیل شود. این پدیده طبیعی وقتی رخ میدهدكه یكی از سه قند فراوان عسل است از دامنه بالایی استاندارد آن بالاتر باشد. این گلوكز با آب در عسل تبدیل به گلوكز آبدار شده و هسته بلوروكریستال را تشكیل میدهد.تمام عسلها بلور نمیزنند ، برخی اصلابلور نمیزنند وبرخی مدت كمی بعد از تولید بلوری میشوند. عسلی كه در قاب بماند كمتر از عسلی كه با استخراج كننده ( اكستراتور)تهیه شده باشد بلور میزند.مواد معدنی موجود در عسل ، اسیدهای طبیعی عسل ، پروتئین ، ذرات خارجی در عسل ، ذرات موم ،گرده ، حباب هوا و مواد دیگر میتوانند بلور زدن عسل را تحریك كنند .
با گرما دادن عسل میتوان مجددا آنرا ذوب كرد ومایع ساخت.

در جدول زیر عسل گلهای مختلف را از لحاظ شدت وتمایل به بلوری شدن باهم مقایسه كنید.

نگهداری عسلدر شرایط مناسب ازلحاظ رعایت دما وحرارت درمراحل مختلف فراوری و تصفیه تاحد ممكن بلور زدن عسل را به تعویق میاندازد.

بلور زدن عسل به طورمصنوعی هم میتواند انجام شود. با این روش محصولات مختلفی تولید میشود و میتوان كرم عسل را نام برد. بلورزدن خود بخودی عسل منجر به تولید یك محصول دانهدرشت خواهدشد ولی كریستاله شدن تحت كنترل محصولی نرم باقابلیت پراكنش مطلوب تولید میسازد.

بلور و كیفیت عسل :
استفاده از عسل كریستاله شده به سلیقه مصرف كننده بستگی دارد. وقتی كه هنوز بلور زدن عسل كامل نشده است ، لایه بلور آن با یك لایه آب ازعسل كنار هم قرار میگیردو این شرایط را برای تخمیر فراهم میسازد.عسل پاستوریزه كریستاله میشود ولی تخمیرنمیشود.
عسلی را که کریستاله شده میتوان با قرار دادن آن در آب گرم و گذاشتن آن روی حرارت به حالت اولیه برگرداند.

عمر عسل و پایداری آن :
عسلی كه در ظرف در بسته نگاهداری شود برای دهها و حتی قرنها میتواند پایدار باقی بماند ولی در برابر تغییرات شیمیایی و فیزیكی حساس است .در طول مدت نگاهداری عسل تیره میشود ومزه اش را از دست میدهد كه البته این فرایند وابسته به حرارت است. برای طول عمر عسل عدد ثابتی را نمیتوان ارائه داد به طور كلی طول عمری برابر2 (دو) سال مشهوراست.

میكربها در عسل :
عسل به خاطرداشتن PH اسیدی ، تركیبات ویژه ضد میكروب ،رطوبت پایین ، و آب فعال اندك برای فعالیتهای میكربی در برابررشد میكروبها مقاوم است. با پاستوریزه كردن عسل قبل از بسته بندی میتوان مقاومت آنرا در برابر میكرو ارگانیسمها افزایش داد.

اسیدها در عسل :
منظور اسیدهای طبیعی و خوراكی است مثلا آمینو اسیدها یا اسید سیتریك یا اسید بوتیریك وغیره. در حدود05/0درصد تا01/0درصد یعنی 5 تا10گرم در 10كیلوگرم عسل، میتوان در عسل اسید آمینه یافت .درمورد اسیدهای آلی 17 تا 117گرم در 10كیلوگرم عسل، میتوان در عسل اسید آلی یافت(% 0.17 تا % 1.17).این تركیبات باعث میشوند PHعسل بین4/3 تا 1/6 متغیر باشد. درعسل 18 اسید آمینه به صورت آزاد وجود دارد كه فراوا نترین آنها اسید آمینه پرولین میباشد .

فراوری و نگهداری عسل :
درطول فرایند بسته بندی بهتراست عسل در دامنه درجه حرارت40تا 71 درجه سانتی گراد
( متوسط55-60 درجه سانتیگراد)بسته بندی شود این دامنه حرارت از بلوری شدن عسل میكاهد.
حرارت 60 تا71 درجه سانتی گراد بلور عسل را حل میكند و حبابهای هوا را خارج میسازد. تصفیه عسل ذرات خارجی را از عسل پاك میكند.
بهترین درجه حرارت برای نگهداری عسل18 تا 24 درجه سانتیگراد است. عسلی كه فرایند نشده است(فرایند شامل تصفیه ،پاستوریزاسیون وغیره ) باید زیر 10درجه سانتیگراد نگهداری شود.
بهترین شرایط نگهداری عسل در طولانی مدت استفاده از ظروف استیل ضد زنگ در بسته میباشد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 435]