نقش غذاهاي كمكي در تغذيه شيرخواران

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: نقش غذاهاي كمكي در تغذيه شيرخواران
* فاطمه فرزانه
پيامبر اكرم(ص) مي فرمايند: «هر زني كه كودكي را شير دهد، خداوند به ازاي هر بار كه كودك شير مي نوشد، ثواب آزاد كردن بنده اي را به او عطا مي نمايد و هنگامي كه دوران شيرخوارگي او به اتمام مي رسد و كودك از شير گرفته مي شود، فرشته اي از جانب پروردگار دست بر پهلويش مي گذارد و مي گويد: زندگي را دوباره آغاز كن كه خداوند گناهان گذشته ات را آمرزيده است.»
(وسايل الشيعه. جلد 15)

***
بسياري از مادراني كه براي نخستين بار صاحب فرزند شده اند، دغدغه هايي دارند كه از جمله آنها مي توان به شيردهي موفق اشاره كرد. اين مادران به طور مكرر از خود سؤال مي كنند:
آيا شير من براي كودكم كافي است؟ تا كي بايد به شيردهي ادامه دهم؟ چگونه رفتار كنم تا او در زمان از شير گرفته شدن دچار مشكلات عاطفي نشود؟ چه غذايي را به عنوان غذاي كمكي به كودكم بدهم تا نياز بدنش را رفع كند و كمبود شير مرا نيز احساس نكند؟
در اين مقاله سعي شده به اين پرسشهاي مادرانه پاسخ مناسب داده شود.
از نظر اسلام مدت شير دادن به كودك 21 تا 24 ماه است. در قرآن كريم «سوره احقاف آيه 15» آمده است: «مدت بارداري و شيرخوارگي 30 ماه است». كه بر اين اساس مدت لازم براي شير دادن به كودك تقريباً 21 ماه مي باشد. خداوند در «سوره بقره آيه 233» نيز مي فرمايد: «در صورتي كه مادران مي خواهند دوران شيرخوارگي كودكان خود را تكميل كنند، آنان را دو سال تمام شير دهند.»
گرچه گروهي عقيده دارند حداكثر يك سال و نيم براي شير دادن به كودك كافي است، ولي روان شناسان معتقدند بهتر است شير دهي تا دو سال ادامه يابد، در صورتي كه دوران شيردهي كامل نباشد، كودك از لحاظ غريزه مكيدن ارضا نمي شود و دچار مشكلات روحي نظير انگشت مكيدن خواهد شد.زيرا اين عمل در واقع واكنشي براي جبران محروميتها و جايگزين كردن لذتهاي از دست رفته است.
شير دادن بيش از دو سال براي كودك توصيه نشده است؛ زيرا ارضاي بيش از حد به وجود مي آورد و سبب مي شود كودك به سختي از اين لذت دست بردارد. در اين صورت نيز كودك به مكيدن انگشت روي مي آورد.

* تغذيه كمكي نوزادان از شش ماهگي به بعد
از 6 ماهگي به بعد، شير مادر به تنهايي نيازهاي غذايي كودك را برآورده نمي كند و بايد از غذاهاي كمكي مناسب استفاده كرد. در اين سنين، دستگاه گوارش كودك به حدي از رشد و تكامل مي رسد كه براي هضم غذاهاي پيچيده تر آماده مي شود. همچنين حس چشايي وي براي ديگر غذاها رشد كرده و طبع غذايي اش براي غذاهايي به جز شير مادر پرورش مي يابد.
گاهي هم كودكان به غذاي كمكي بي ميلي نشان مي دهند. اين موضوع به اين معني نيست كه مادر از دادن غذا به كودك دست بردارد و فرزندش را فقط با شير تغذيه كند؛ چون غذاي كمكي بر تأمين نيازهاي رشد بدن كودك، به عنوان تسهيل كننده از شير گرفتن عمل مي كند.
پس طول دوره آرماني شيردهي، همراه با مصرف غذاي كمكي، 21 تا 24 ماه است كه تا اين سن نيز دندانهاي شيري كودك رشد كرده اند و او مي تواند غذا را همانند بزرگسالان بجود.
كودكي كه از شش ماهگي به بعد، علاوه بر شير مادر از غذاي كمكي نيز تغذيه شده و تا دو سالگي فقط دو يا سه وعده در شبانه روز از شير مادر استفاده كرده باشد به مراتب راحت تر از كودكي كه بيشتر از شير مادر تغذيه كرده، از شير گرفته مي شود.
البته تغيير غذاي كودك از شير به غذاي جامد، يك روند تدريجي است كه تكميل آن به حدود سه تا چهار ماه وقت نياز دارد. بعضي كودكان به طور سريع به غذاي جامد علاقه مند مي شوند و عده اي نياز به زمان بيشتري دارند، بنابراين، طول مدت روند تغيير تغذيه كودك، براساس شرايط روحي او، وضع معيشتي خانواده، نحوه برخورد با كودك، نگرش مثبت والدين و انعطاف پذيري آنها متغير است.
در هفته اول شروع غذاي كمكي، بهتر است مادر، غذاي نيمه جامد تهيه كند و با استفاده از قاشق غذا را به كودك بدهد. همچنين مايعات را با ليوان به فرزندش بخوراند. احتمالاً در مراحل اوليه كودك از اين راه مقادير كمي موادغذايي دريافت مي كند.
از همين رو، لازم است، براي غذا دادن به كودك زماني انتخاب شود كه مادر و فرزند در آرامش باشند موقع ناهار بهترين زمان براي ارايه غذاي كمكي است؛ چون اشتياق كودك براي خوردن موادغذايي جديد صبحها نسبت به ساير اوقات كمتر است. ممكن است در زمان خستگي يا گرسنگي. كودك اشتياقي براي استفاده از موادغذايي نداشته باشد پس بهتر است مادر كودك را در آغوش گرفته، نيمي از شير هر وعده را به او بدهد. سپس يك قاشق غذا و بعد شيردهي را به مقداري بيشتر از دفعه قبل ادامه دهد.
براي تغذيه صحيح كودك هميشه از غذاهاي خانگي كه از مواد تازه با نمك كم تهيه شده اند استفاده شود.
براي جلوگيري از پوسيدگي دندان نيز، استفاده از مواد قندي محدود شود ولي تنوع غذايي را در رژيم غذايي او رعايت نماييد.
منابع:
1 - وسايل الشيعه، جلد 15
2 - روشهاي شيردادن نوزاد، كارولين ديكون، ترجمه توراندخت تمدن (مالكي).
3 - تغذيه نوزاد با شير مادر، دكتر ساپناسامانت، ترجمه در بخت انصاري پيرسرايي و محمد رضا جعفرزاده شيرازي
4 - چرا كودكم دروغ مي گويد؟ انگشت مي مكد، ناخن مي جود؟ عباس فرهادي ثابت.
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 103]