ارزيابي آخرين شاخص‌هاي اقتصادي پاكستان در سال ‪ ۲۰۰۸‬ميلادي (بخش ‪(۱‬

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: ارزيابي آخرين شاخص‌هاي اقتصادي پاكستان در سال ‪ ۲۰۰۸‬ميلادي (بخش ‪(۱‬
اقتصاد. پاكستان . شاخص ها
اسلام آباد- مشكلات ايجاد در بازارهاي مالي كشورها ي غربي تا حدودي بر اقتصاد شكننده پاكستان موثر بوده بطوريكه شاخص‌هاي اقتصادي اين كشور با روند سير نزولي مواجه شده است .

پس از بركناري قضات، اعلام وضعيت فوق‌العاده در كشور، انتخابات فرمايشي رياست جمهوري، انحلال مجلس، برگزاري انتخابات، ترور بي‌نظير بوتو، آشوبهاي اجتماعي و آسيب‌هاي اقتصادي متعاقب آن ، استقرار دولت جديد ، اعلام برنامه كاري ‪۱‬يكصد روزه دولت جهت ساماندهي اقتصادي و در نهايت موج خلع مشرف از قدرت همگي آثار مختلفي را بر اقتصاد اين كشور برجاي گذارد.

كسري بودجه يكي از مشكلاتي است كه دولت جديد با آن مواجه است ؟ هرچند طي شش ماهه گذشته تلاش كرده از نظام بانكي وام بگيرد ؟بطوريكه افزايش بدهي دولت به اسلام آباد ؟به افزايش تورم در اين كشور منجر شده است .

بانك مركزي پاكستان هفته گذشته با انتشار گزارشي در اين خصوص اعلام كرد ميزان بدهي‌هاي دولت به بانك مركزي و ديگر بانكهاي اين كشور طي يازده هفته نخست سال مالي ‪ ۲۰۰۹ - ۲۰۰۸‬ميلادي تا بيش از صد درصد افزايش يافته است .

بر اساس اين آمار دولت اين كشور از اول جولاي تا سيزدهم سپتامبر سال جاري در مجموع يكصد و هفتاد و سه ميليارد و دويست و سي ميليون روپيه معادل دو ميليارد و دويست و ده ميليون دلار به بانكهاي كشور مقروض شده است به عبارت ديگر دولت پاكستان يكصد و هفتاد و نه ميليارد و چهارصد و چهل ميليون روپيه از بانك مركزي كشور قرض گرفته و تنها شش ميليارد و دويست و ده ميليون روپيه از ديون خود را پرداخت كرده است .

بانك مركزي پاكستان بطور رسمي هشت و چهارده صدم ميليارد دلار ذخيره ارزي دارد اما ذخاير واقعي اين بانك ممكن است فقط سه ميليارد دلار باشد كه در حدود سي روز ديگر مي‌تواند پاسخگوي هزينه واردات نفت و مواد خوراكي باشد ؟ اين درحالي است كه اين كشور نه ماه پيش شانزده ميليارد دلار در خزانه خود داشت.

**شاخصهاي كلان اقتصاد پاكستان
جمعيت:
طبق آخرين برآوردها بيش از ‪۱۶۴‬ميليون نفر در كشور ساكن هستند كه با نرخ رشد ‪۲ /۱۵‬درصد همراه مي‌باشد.

برابر آمار غير رسمي نرخ رشدجمعيت كشور همچنان در حد ‪ ۳‬درصد بوده و كشور با رشد شتاباني دراين سو گام برمي دارد .

قريب به نيمي از جمعيت كشور كمتر از ‪ ۱۵‬سال سن دارند..ترغيب به افزايش جمعيت در پرتو عقايد مذهبي و نياز به تقويت نيروي انساني در اختلافات فرقه اي ، كمبود اطلاعات رساني كنترل جمعيت و كمبود ابرازهاي كنترلي تشويقي از مهمترين عوامل نرخ رشد بالا در كشور مي‌باشد.

از سوي ديگر بعلت كمبود بهداشت در سطح كشور طبق آمار سازمان ملل سالانه بالغ بر ‪ ۵۰۰‬هزار نفر مادر و فرزند(زير ‪ ۴‬سال) بر اثرمشكلات بهداشتي و سوء تغذيه تلف مي‌شوند.لازم به ذكر است كه منطقه كشمير ازاد جزو آمار جمعيتي كشور ذكر نشده است.

اشتغال:
نظر به ساختار سنتي جامعه پاكستان هنوز بخش عظيمي از اشتغال به كشاورزي و بخشهاي وابسته اختصاص دارد.

درعين حال روند صنعتي شدن و توسعه خدمات نيز طي دو دهه اخير از رشد مناسبي برخوردار بوده و توانسته بطور مشترك جايگاهي قويتر از بخش كشاورزي را به خود اختصاص دهد.

نظر به بنيه نسبي ضعيف دولت در بخش مالي و ايجاد اشتغال، بيشترين اشتغال را بخش خصوصي از طريق جذب سرمايه ، حضور سرمايه‌گذاران خارجي و گسترش بخش خدمات ايجاد نموده است. در عين حال معضل بيكاري پنهان در كشور آشكار مي باشد و بسياري از مشاغل پاسخگوي نياز جامعه و فرد نمي‌باشد.

نكته ديگر حائز اهميت سن اشتغال در اين كشور مي‌باشد كه به علت ارزاني نيروي كار، به ويژه در جامعه روستايي و شهرهاي كوچك بكارگيري كودكان در بخشهاي توليدي امري عادي مي‌باشد كه با احتساب جمعيت كشور، مي‌توان نيروي آماده به كار كشور را بالغ بر ‪ ۶۵‬ميليون نفر احتساب نمود.

نرخ سواد:
شبه قاره به علت سيطره سنتي استعماري انگليس همچنان از كمبود اقبال عمومي به سواد آموزي در رنج است.

اين منطقه وسيع با پوشش جمعيتي بالغ بر ‪ ۱/۵‬ميليارد نفر در كنار بسياري از كشورهاي آفريقايي قرار گرفته و پائين‌ترين نرخ باسوادي را در منطقه آسيا به خود اختصاص داده است.

لازم به ذكر است در شبه قاره فردي كه توان نوشتن وخواندن اسم خود را داشته باشد باسواد شمرده مي‌شود و اين به منزله تكميل دوره مدرسه نمي‌باشد.

در عين حال بايد اذعان داشت كه بعلت ساختار انگليسي حاكم بر نظام آموزشي كشور، افراد تحصيل كرده از موفقيت و موقعيت خوبي برخوردار مي‌باشند و سالانه دهها هزار دانشجو با عزيمت به خارج پشتوانه مهمي براي پيشرفتهاي علمي كشور مي‌باشند.

اتحاديه اروپا و آمريكا سالانه بورسهاي متعددي را براي جذب دانشجويان پاكستاني اختصاص داده و از اين بابت در جذب نخبگان كشور موفق عمل نموده اند.

به علت هزينه نسبي كم آموزش ، دسترسي افراد به سطوح عالي آموزشي از جمله دوره‌هاي كارشناسي ارشد و دكترا فراهم مي‌باشد.

مسوولان اين كشور در راستاي برنامه ريزي كلان كشور طي سالهاي آتي ، انتظار دارند با جذب نيروعلمي و متخصص بخشهاي صادرات خدمات اعم از فنآوري اطلاعات ، بيوتكنولوژي و ... را تقويت نموده و موفق به جذب ميلياردها دلار بابت صادرات خدمات فني و مهندسي و نرم افزارهاي داخلي باشند.

از سوي ديگر اين كشور در جذب درآمد نيرو كار مقيم خارج طي سالهاي اخير موفقيت خوبي داشته است كه در بخشهاي بعدي به آن اشاره خواهد شد.

حسابهاي ملي:
قبل از تحولات منفي سال گذشته، طي پنج سال متوالي اقتصادي پاكستان توانست نرخ رشد ‪۶‬درصد و بالاتر را تجربه نمايد كه در پرتو اين نرخ شاخص‌هاي اقتصادي بهبود وضعيت اقتصادي را جلوه گر و زمينه مناسب تري براي حضور سرمايه‌گذاران خارجي فراهم نمودند.

بدين ترتيب مشخص مي‌شود بخش صنعت در كشور طي سالهاي گذشته از رشد مناسبي برخوردار بوده و با تمهيدات دولت نقاط جديد صنعتي در كنار شهرهاي بزرگ و كوچك معرفي و تسهيلات ويژه‌اي دراين خصوص اعطا شده است.

در مجموع سياستهاي اقتصادي دولت قبلي(شوكت عزيز) گام مثبت و مهمي در شكوفايي اقتصادي كشور داشته است.

بديهي است كه موفقيت مذكور نسبي بوده و در طي دوره دو دهه تحول اقتصادي اين كشور افق روشني ايجاد نموده اما اين شاخصها در مقايسه با كشورهاي منطقه حتي هند و بنگلادش ضعيف تر بوده و در مجموع جايگاه پاكستان در اقتصاد بين‌الملل تضعيف گرديده است.

بازار بورس :
بازار بورس پاكستان كه يكي از بازارهاي مطرح در آسيا بوده ، از رشدمناسبي طي دهه اخير برخوردار بوده است.

هرچند بازار بورس در شهرهاي مختلف اين كشور تشكيل شده ليكن سهام‌هاي شاخص كشور در بازار بورس كراچي و لاهور به عنوان بازار سهام كشور مطرح مي باشند.

در بين بازار سهام كراچي نيز سهام ‪ ۱۰‬شركت برتر تحت عنوان ‪ KSE100‬شاخصي براي كل كشور شمرده مي‌شود.

اين شاخص در سال ‪ ۱۹۹۱‬معادل يك هزار بود كه به ترتيب در سالهاي ‪ ۲۰۰۰‬تا ‪ ۲۰۰۷‬به ترتيب به رقم ‪۱۴۵۲۰ ،۱۳۷۷۲ ،۹۹۸۹ ،۷۵۲۴ ،۵۲۸۱ ،۳۴۰۲ ،۱۷۷۰ ،۱۳۳۶‬ رسيد در بالاترين سطح خود اين سهم در سال گذشته توانست فراتر از ‪ ۱۵۰۰۰‬عمل نمايد.

ليكن در تحولات صحنه سياسي و امنيتي كشور اين شاخص دچار نشيب و فراز زيادي گرديد، بنحوي كه در پائين‌ترين سطح به ‪ ۸۹۰۰‬رسيد و در پايان سال مالي گذشته به رقم ‪ ۱۰۲۰۰‬منتهي گرديد.

در حال حاضر نيز مجدد بازار به علت استعفاي رئيس جمهوري و متعاقبا شكست ائتلاف حاكم اين شاخص دچار تغيير گرديده و در سطح ‪ ۹۲۵۰‬قرار دارد.

نرخ بين بانكي:
پاكستان نيز شاخصي همانند لايبور را تحت عنوان كايبور تعريف نموده كه طي هفت سال گذشته بين ‪ ۲/۲‬تا ‪ ۱۳/۹۴‬درصد درسال متغير بوده است.

بازرگاني خارجي:
نظر به توسعه روند صنعتي در كشور و افزايش سهم بخش خدمات و صنعت ، حجم توليد( به ويژه ا در بخش صنايع و انبوه) از افزايش قابل توجهي برخوردار بوده و اين كشور برنامه ريزي مفصلي جهت افزايش صادرات بعمل آورد.

هرچند اين مهم تا حدودي حاصل شد و ميزان صادرات كشور طي كمتر از يك دهه از هشت ميليارد دلار به بيش از ‪ ۱۹‬ميليارد دلار در سال گذشته رسيد، ليكن با روندي سريعتر واردات به كشور نيز فزوني يافته و از ‪ ۱۰‬ميليارد به بيش از ‪ ۳۹‬ميليارد دلار در سال گذشته مالي رسيد.

با وجود افزايش ‪ ۲۲۰‬درصد صادرات واردات با نزديك به ‪ ۳۸۰‬درصد بازرگاني خارجي اين كشور را تهديد نموده بنحوي كه ميزان تراز منفي تجاري از كل صادرات كشور فراتر رفته و صرفا وصول درآمد ‪ ۶/۵‬ميليارد دلاري پاكستانيها مقيم خارج، ورود سرمايه‌گذاري خارجي به كشور و استقراض از داخل و افزايش بدهيهاي دولت توانسته است اين تراز منفي را تحمل نمايد.

بديهي است در صورت تداوم اين روند اقتصاد كشور مشابه اقتصادهاي ورشكسته آمريكاي لاتين مجبور به تفويض امتيازهاي كلان اقتصادي و پرداخت بهره كلان وام و اعتبارات دريافتي خواهد شد.

ورودسرمايه :
يكي از شاخصهاي هميشه مثبت پاكستان كه حكايت از علاقه مندي و مليت گرايي شهروندان مقيم خارج اين كشور دارد، ميزان جذب و ورود سرمايه ساكنين خارج تحت عنوان ‪ Remittances‬مي‌باشد.

طي دوره ‪ ۹‬ساله (‪ (۲۰۰۰ - ۲۰۰۸‬با نرخ متوسط ‪ ۳۵‬درصد اين رقم از ‪۱/۰۸۷‬ ميليارد دلار به ‪ ۶/۲۵‬ميليارد دلاررسيد.

بيشترين ميزان ورودي اين سرمايه به ترتيب از كشورهاي آمريكا، انگليس، امارات، عربستان ، كشورهاي اتحاديه اروپا و ساير كشورهاي عربي مي‌باشد.

از ديدگاه جذابيت بازار سرمايه درخارج لازمست اين نكته ذكر شود متعاقب حوادث ‪ ۱۱‬سپتامبر دولت آمريكا و كشورهاي غربي در راستاي برخورداري از كمكهاي لجستيكي پاكستان و مبارزه با القاعده تلاش زيادي براي حمايت از شركتهاي داخلي خود براي سرمايه‌گذاري و ورود به پاكستان بعمل آورندو همين امر جهشي را در ميزان جذب سرمايه‌گذاري خارجي در كشور ايجاد نمود. بنحوي كه طي دوره ‪ ۹‬ساله توانست از ‪ ۱۸۲‬ميليون دلار به بيش از ‪ ۶/۹‬ميليارد دلار بالغ گردد. ضمنا ذكر اين نكته ضروري است كه بخش مهمي از سرمايه ورودي به كشور به علت خصوصي‌سازي و واگذاري امتياز در بخشهاي مخابراتي كشور مي باشد ؟بنحوي كه مخابرات اين كشور با حضور هشت اپراتور طي اين دوره توانسته بيش از ‪ ۷۰‬ميليون مشترك جذب و ميزان سرمايه‌گذاري خود را بالغ
سه شنبه 30 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 169]