مطـالعـه بـه روش رابـرت هـلفـر

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: مطـالعـه بـه روش رابـرت هـلفـر

درآغاز مطالعه حدود 15 دقيقه اول را بايد صرف گرم كردن مغزتان كنيد! درست مثل انجام ورزش‌هاي سنگين رابرت دابليو هلفر، روان شناس و متخصص برنامه ريزي آموزشي، مي‌گويد: بيشتر مردم خيال مي‌كنند كه براي مطالعه مؤثر، فقط دو روش وجود دارد

1) مطالعه آهسته و دقيق با سرعت بسيار كم

2) مطالعه سريع همراه با برگشت‌هاي زياد (مرور) اما هيچ يك از اين دو روش، چندان مؤثر نيستند. روش اول، هيچ تأثيري بر درك مطلب ندارد و روش دوم هم ضمن كاهش 50 درصدي سرعت مطالعه، كيفيت مطالعه را حداكثر تا 7 درصد افزايش مي‌دهد. او توصيه مي‌كند كه: برگشت‌هاي مكرر يا مرور‌هاي حين مطالعه را حذف كنيد تا بدون كاهش ميزان درك مطلب، سرعت مطالعه‌تان از 250 تا 300 كلمه در دقيقه، به 450 تا 500 كلمه در دقيقه افزايش يابد.

* مفيدخواني

مفيدخواني به شما كمك مي‌كند تا با مديريت زمان، تعداد ساعات مطالعه تان را به حداقل برسانيد. در مطالعه عادي، چشم‌ها بين گروه‌هاي كلمات، حركات تند و جهش واري دارند و روي هر گروه از كلمات نيز براي مدت كوتاهي ثابت مي‌مانند. براي افزايش سرعت مطالعه، بايد حجم گروه كلمات و سرعت حركت از يك گروه به گروه ديگر را افزايش داد.

رابرت دابليو هلفر مي‌گويد: قبل از شروع به مطالعة يك كتاب، جزوه يا... ابتدا به فهرست مطالب، مقدمه، خلاصه و نتيجه گيري نگاهي بيندازيد و در مورد قسمت‌هايي كه مايل به مطالعة آن‌ها هستيد، تصميم بگيريد. تمرين كنيد. هنگام تمرين، در فواصل زماني 20 دقيقه‌اي مطالعه كنيد.

عوامل ايجاد حواس پرتي را به حداقل برسانيد. راحت باشيد و راست بنشينيد. دقت كنيد كه ميزان نور در اتاق مطالعه تان كافي باشد و كتاب به صورت كاملا مسطح در جلوي شما قرار گرفته باشد.

مطالعه يك كتاب نسبتا طولاني با حدود 100 هزار كلمه، به طور متوسط، نزديك به 7 ساعت طول مي‌كشد. هلفر ادعا مي‌كند كه شما مي‌توانيد اين مدت را از طريق مفيدخواني به 5/3 ساعت كاهش بدهيد.

هدف از يادگيري شيوه‌هاي مفيدخواني، اين است كه بتوانيد سرعت مطالعه تان را حداكثر تا حدود 80 درصد افزايش بدهيد. با وجود اين، اگر مرور مناسبي بر مطالب خوانده شده نداشته باشيد، چنين سرعتي چندان به دردتان نمي‌خورد و آن چه را كه خوانده ايد، به زودي فراموش مي‌كنيد. پس لازم است كه مهارت‌هاي حافظه تان را هم تقويت كنيد. حافظه در چند ساعت اول مطالعه، بسيار قوي است؛ اما 80 درصد آن چه مي‌خوانيد، ظرف 24 ساعت اول، رو به فراموشي مي‌گذارد. هلفر مي‌گويد: پيشنهاد من اين است كه يك ساعت مطالعه كنيد، سپس به‌اندازة يك دهم از زماني را كه صرف مطالعه كرده ايد (يعني 6 دقيقه) صبر كنيد، آن چه را كه خوانده ايد، مرور كنيد و بعد از سپري شدن 10 برابر زماني كه صرف مطالعه كرده ايد، مجددا مطلب را مرور كنيد.

* روش4 PQR

يكي از رايج ترين و مؤثرترين فنون يادگيري و تقويت حافظه و به ويژه براي دانش آموزاني كه قصد دارند دروسي با ماهيت حفظي را مطالعه كنند، روش4 PQR است. نام اين روش، از كنار هم قرار دادن حروف اول 6 مرحلة آن، شكل گرفته است.

1) پيش مطالعه(Preview )

خواندن سريع و روزنامه وار تمامي مطالب پيش از خواندن دقيق و جزءبه جزء آن. پيش مطالعه، علاوه بر آن كه ذهن مطالعه گر را براي دريافت تمامي اطلاعات متن آماده مي‌كند، يك ديد كلي نسبت به مبحث مورد مطالعه نيز فراهم مي‌آورد.

2 و 3) طرح سؤال و خواندن متن(Question & Read)

خواندن كلي با هدف يادگيري تفصيلي هر بخش و طرح تمامي سؤالات قابل پيش بيني از هر مبحث، مرحلة بعدي4 PQR است. پس از طرح سؤالات كلي، خواندن دقيق متن آغاز مي‌شود.

4) فكر كردن(Reflect )

پس از خواندن دقيق متن بايد به آن چه مطالعه كرده‌ايد، بينديشيد و سعي كنيد با ايجاد ارتباط بين آموخته‌هاي خود، عمق مطالعه تان را افزايش بدهيد.

5) حفظ گفتن(Recite )

در اين مرحله، بايد تمام مطالبي را كه ياد گرفته‌ايد، در ذهن تان بازخواني و بازگويي كنيد. در اين مرحله، مي‌توانيم فرد يا افرادي را در ذهن خودمان در نظر بگيريم و سعي كنيم آن چه را مطالعه كرده‌ايم به آن فرد يا افراد تدريس كنيم. اگر نتوانيم اين مرحله را به خوبي انجام بدهيم، يعني مراحل قبلي را با موفقيت پشت سر نگذاشته‌ايم و مجبوريم مراحل 2، 3 و 4 را تكرار كنيم.

6) مرور(Review )

اگر بتوانيم مرحلة 5 را با موفقيت پشت سر بگذاريم، آن وقت در مرحلة ششم بايد سعي كنيم مانع از فراموشي مطالب مورد مطالعه شويم. اين كار فقط با مرور زمان بندي شده و منظم، امكان پذير است. روش4 PQR توصيه مي‌كند اولين مرور را 24 ساعت بعد از مطالعه انجام بدهيم، دومين مرور را 3 روز بعد از مرور اول، سومين مرور را 1 هفته بعد از مرور دوم، چهارمين مرور را 1 ماه بعد از مرور سوم، پنجمين مرور را 3 ماه بعد از مرور چهارم، و بالاخره ششمين مرور را 6 ماه بعد از مرور پنجم.

مرحله ششم4PQR از كل 5 مرحله قبلي اش سخت‌تر است. اين طور نيست؟

*روش Murder

يكي ديگر از روش‌هايي كه مشاوران و متخصصان امور آموزشي به مطالعه گران توصيه مي‌كنند، روش Murder است. نام اين روش نيز از كنار هم قرار دادن حروف اول 6 مرحلة آن، شكل گرفته است.

1) حال و هوا(Mood )

پيش از شروع مطالعه بايد حال و هواي آن را پيدا كنيد، يعني سرحال باشيد و آمادة ياد گرفتن. اين حالت را بايد تا پايان مطالعه حفظ كنيد. افكار مثبت را جانشين افكار منفي كنيد و زمينه را براي يك مطالعة مفيد و مؤثر مهيا كنيد.

2) درك و فهم(Understand )

اين مرحله توصيه مي‌كند آن چه را كه مي‌خوانيد، به طور مفهومي و عميق درك كنيد بخش‌هايي را كه نمي‌توانيد خوب درك كنيد، با علامت گذاري مشخص كنيد تا در مراحل بعدي، مجددا به سراغ آن‌ها برويد.

3) بازخواني و يادآوري(Recall )

سعي كنيد آن چه را كه در مرحلة قبلي خوانده و فهميده ايد، به خاطر بياوريد و با استفاده از راهبردهاي تفسير، تخيل و تحليل مفاهيم، ارتباط درستي بين آموخته هايتان برقرار كنيد.

4) كشف و هضم(Detect & Digest ) در اين مرحله بايد به قسمت‌هايي كه در مرحله اول خوانده ايد و نفهميده ايد، برگرديد و به يادگيري آن‌ها بپردازيد. به اين منظور، آن چه را كه جا گذاشته ايد يا غلط فهميده ايد، بايد كشف كنيد و به كشف سازمان مطالب بپردازيد. مطالب پيچيده را به اجزاي ساده تر تجزيه كنيد و از منابع معتبر ديگري به جز منبع مورد مطالعه تان نيز كمك بگيريد.

5) بسط(Expand) مطالبي را كه خوانده ايد، بسط و گسترش بدهيد. يعني به آن‌ها شاخ و برگ بدهيد و سعي كنيد آن‌ها را به مطالبي كه قبلا ياد گرفته ايد، مرتبط كنيد. 6) مرور و پاسخ(Review & Response ) مرور مطالب خوانده شده، يكي از مهم ترين مراحل همة روش‌هاي يادگيري از جمله روش Murder است. هدف اصلي مرور كردن، عبارت است از: به ياد آوردن آموخته ها، توجه به نكات مهم، سعي در پاسخ گويي به سؤال‌هاي از قبل طراحي شده، و تمركز بر اهداف يادگيري.

* مكان مطالعه

رابرت هلفر، روان شناس و متخصص برنامه ريزي آموزشي، در پاسخ به اين سؤال كه چه مكاني براي مطالعه مناسب‌تر است؟ مي‌گويد: مكان مطالعه بايد دور از رفت و آمد و ترجيحا خالي از سر و صدا باشد. اگر بشود اتاق يا جاي خاصي از منزل را فقط به مطالعه اختصاص داد، ايده‌آل است؛ چرا كه يادگيري، يك فرايند شرطي است. يعني با تكرار مطالعه در يك مكان ثابت، كم كم حالتي اتفاق مي‌افتد كه با ورود به آن مكان هم به ياد مطالعه مي‌افتيد و ذهن تان سريع تر تمركز پيدا مي‌كند. بهتر است كه اصلا در آن مكان، به كارهاي ديگري نظير تفريح و تلفن و . . . مشغول نشويد. در اين صورت، مكان مطالعه به شما كمك مي‌كند هر چه سريع تر مطالعه را شروع كنيد و براي شروع، به دنبال فرصت خاصي نگرديد. نور محيط مطالعه نيز بايد به دلخواهِ مطالعه گر و به ميزان كافي تأمين شود. محل نشستن فرد نيز بايد راحت باشد و ترجيحا ميز و صندلي مخصوصي براي مطالعه تهيه شود. البته اصراري به اين نكته نيست زيرا عادات مطالعه به مراتب مهم‌تر از الزامات آموزشي است. با اين وجود، حتي طرز نشستن مطالعه گر نيز بي اهميت نيست. مثلا مي‌گويند دراز كشيدن، بدترين حالت براي مطالعه كردن است، چون بهترين حالت براي خوابيدن است! ضمنا مكان مطالعه بايد به گونه‌اي باشد كه در حين مطالعه، توجه فرد به پيرامونش جلب نشود. مثلا اگر عادت داريد كه تلويزيون را بي رويه تماشا كنيد، ترجيحا در محلي كه تلويزيون هست مطالعه نكنيد تا هر چند دقيقه براي رفع خستگي به سراغ كنترل از راه دورِ تلويزيون نرويد.

* زمان مطالعه

اين كه شما صبح‌ها بهتر و بيشتر مطالعه مي‌كنيد يا شب‌ها به خودتان مربوط است و چندان اهميتي هم ندارد. مشكل از آن جايي شروع مي‌شود كه اين مسأله تبديل به بهانه‌اي بشود براي مطالعه نكردن در ساعات ديگر روز. رابرت هلفر پس از اين تذكر مي‌گويد: واضح است كه ذهن آدم پس از استراحت، آمادگي بيشتري براي يادگيري دارد. پس بهتر است اولين كاري كه پس از بيدار شدن انجام مي‌دهيد، يك كار فكري مانند مطالعه باشـد. پس از هـر يـك تا يك و نيم ساعت مطالعه، حتما 5 تا 15 دقيقه به ذهن تان استراحت بدهيد. اين استراحت‌هاي كوتاه را بايد به اموري اختصاص بدهيد كه بتوانيد سر موعد مشخص، آن‌ها را رها كنيد و به مطالعه تان برگرديد. بنابراين تماشاي تلويزيون يا سرگرم شدن به يك بازي رايانه اي، انتخاب درستي براي پر كردن زمان اين استراحت‌ها نيست، چرا كه ممكن است ذهن تان را تا مدت‌ها پس از پايان برنامه، همچنان درگير نگه دارد. او مطالعه را به يك ورزش سنگين تشبيه كرده و پيشنهاد مي‌كند كه هيچ وقت از انجام يك نرمش سبك پيش از اين ورزش سنگين غافل نشويم: در آغاز مطالعه، حدود 15 دقيقه اول را بايد صرف گرم كردن مغزتان كنيد! براي اين كار، مطالعه را با مرور مطالب قبلي كه با مبحث مورد نظرتان در ارتباط است، آغاز كنيد.هيچ وقت براي ايجاد تنوع و رفع خستگي، به سرعت موضوع مطالعه را عوض نكنيد. يعني زماني كه ذهن تان با موضوع درگير شده و زمان گرم شدن را سپري كرده ايد، درگيري خودتان را با موضوع قطع نكنيد. هميشه مطالعه مبحث مشكل تر را در اولويت و در ابتداي ساعات مطالعه روزانه تان قرار دهيد، چرا كه هر چه آن را بيشتر به تعويق بيندازيد، ترس روبه رو شدن‌تان با آن مبحث، لحظه به لحظه افزايش مي‌يابد.

يکشنبه 28 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 820]