قدس گزارش مي دهد ؛ كاهش قيمت نفت، بودجه و نگرانيهاي اقتصادي

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: قدس گزارش مي دهد ؛ كاهش قيمت نفت، بودجه و نگرانيهاي اقتصادي
گروه اقتصادي- سعيد كوشافر: بحران اقتصادي كه از آمريكا كليد خورد، رفته رفته دامنه خود را بر اقتصاد تمام كشورهاي جهان مي

گستراند و آنها كه بيشتر منافع خود را با اقتصاد ايالات متحده پيوند زده بودند، متضرر مي گردند.
سقوط ناگهاني بورسهاي اروپايي و آسيايي پس از شدت گرفتن بحران اقتصادي آمريكا مؤيد اين نكته است كه وابستگي بيش از حد به اقتصاد غرب مي تواند سر منشأ بروز اتفاقات ناخوشايندي باشد كه خود آنها در بروز آن هيچ تأثيري نداشته اند.
پس از طرح 700 ميليارد دلاري آمريكا، اروپايي ها نيز به تكاپور افتادند تا بر اين سيل بنيان كن بي اعتمادي مردم غلبه نمايند، اين در حالي است كه اگر چه طي يكي دو روز اخير اندكي وضع بازارهاي سرمايه مهم جهان تكاني خورد، اما هنوز التهاب از آنها رخت برنبسته و بهبود اندك فعلي نيز به تار مويي بند است.
اما تبعات اين بحران اقتصادي فقط در محدوده بازارهاي سرمايه و بانكها محدود نماند و رشد اقتصادي كشورهاي صنعتي و قدرتمند جهان را هدف قرار داد.
كاهش رشد اقتصادي در اين كشورها باعث شد تا حتي كشورهايي كه ارتباط مستقيمي با اين بازارها نداشتند تحت تأثير قرار گيرند و در اقتصاد آنها نيزنفوذ نمايد.
بازار نفت از جمله مهمترين اين بازارها بود كه پس از يك دوره اوج گيري در تابستان كه تا رقم 150 دلار هم پيش رفت، اكنون با حدود 50 درصد كاهش به حدود 75 دلار نزول كند.
اين در حالي است كه برخي پيش بيني ها تداوم شرايط موجود را باعث كاهش موجه بيشتر اين رقم دانسته و حتي نفت بشكه اي 50 دلار را هم دور از انتظار ندانسته اند.

* اقتصاد جهاني و نفت
در حالي كه كشورهاي توليد كننده نفت روزهاي آفتابي را در گرما گرم تابستان سپري مي كردند و خوابهاي طلايي براي 200 دلاري شدن نفت مي ديدند، ناگهان بازار مسيري خلاف تمايلات توليد كنندگان طي كرد و راه رفته چندساله را در كمتر از چند ماه بازگشت.
فروشندگان نفت اكنون نگران اين هستند كه اقتصاد جهان بر اثر ادامه و گسترش بحران مالي به يك ركود عميق دچار شود. چنين ركودي، در صورت وقوع به معناي كاهش مداوم تقاضاي نفت در بازارهاي جهان خواهد بود.
بنابر ارزيابي آژانس بين المللي انرژي در حال حاضر تقاضا براي نفت به سطح سال 1993 سقوط كرده است، همه پيش بيني ها حاكي از آن است كه كشورهاي صنعتي جهان - كه مصرف كننده عمده نفت هستند- دست كم تا آينده نزديك، نفت كمتري خريداري خواهند كرد. علاوه بر اين، كاهش قيمت نفت به كاهش يا حتي توقف سرمايه گذاري در اين صنعت منجر خواهد شد.
مارتين لوييس، تحليلگر دويچه بانك در اين خصوص مي گويد: كاهش مداوم رشد اقتصادي جهان، قيمت نفت را به شدت كاهش داده است. بدتر شدن چشم انداز رشد اقتصادي جهان، موجبات سقوط بيشتر قيمت نفت را باز هم فراهم خواهد آورد. به گفته اين تحليلگر، ممكن است قيمت نفت درآينده به زير60 دلار هم برسد.
اين در حالي است كه فيليپ ورله گر، تحليل گر نفتي در كانادا اعلام كرد، اگر اقتصاد جهاني دچار ركود شود و فعاليتهاي اقتصادي كاهش يابد، تقاضا براي نفت كاهش خواهد يافت و بهاي نفت به كمتر از 50 دلار هم خواهد رسيد.
در همين حال مفتح، نماينده مجلس شوراي اسلامي براين باور است كه كاهش قيمت نفت موقتي است و دوباره قيمت نفت افزايش خواهد يافت.

* تأثير بحران جهاني
برخي به اين باورند، با توجه به تحريمهاي اقتصادي كشور ما طي حدود 2 سال گذشته، بحران مالي جهاني تأثير چنداني بر اقتصاد كشور ما نداشته و در واقع مي توان گفت ما در يك جزيره ثبات زندگي مي كنيم. اما در مقابل اين ادعا، بسياري از كارشناسان قرار دارند كه عقيده آنها نه تنها ايران را جزيزه ثبات در بحران جهاني فعلي نمي دانند كه معتقدند، تأثيرات بحران بر قيمت نفت و كاهش جهاني طلاي سياه به كشورهاي متكي به درآمدهاي نفتي و از جمله ايران را بشدت مورد مخاطره قرار خواهد داد.
دكتر محمد خوش چهره، اقتصاد دان و نماينده سابق مردم در مجلس شوراي اسلامي از اين جمله است كه مي گويد: اگر چه به واسطه تحريمهاي صورت گرفته و شرايط ايزوله اي كه براي اقتصاد ايران پيش آمده است، ارتباط با بازارهاي مالي و سرمايه اي كاهش يافته، اما به واسطه وابستگي روز افزون اقتصاد كشور به درآمدهاي نفتي، بويژه در سالهاي اخير، گسترش بحران در اقتصاد جهاني و كاهش معني دار قيمت نفت در صورت تدبير نامناسب موجب شكنندگي و چالش در اقتصاد ايران خواهد شد.
وي مي افزايد: تأثير بحران به وجود آمده روي اقتصاد كشورهاي نفتي مثل ايران را بايد موضوع قابل توجهي دانست، هر گونه نگاه خوشبينانه به اين بحران و ساده برخورد كردن با آن جزو خطاهاي استراتژيك است، چون اصولاً بحران يك نوع تهديد است و مديريتهاي استراتژيك بايد تهديدهاي كوچك را هم جدي بگيرند و خوشبينانه از كنار آن نگذرند؛ يعني آماده مقابله باشند و خوشبيني خام و خيالي را در دستور كار قرار ندهند.
خوش چهره يادآور مي شود: محاسبات اوليه نشان مي دهد، كاهش قيمت نفت به زير 60 دلار، بودجه بندي در ايران را با چالش مواجه خواهد كرد و امكان تعهدات و انجام مأموريت ها حتي در بودجه هاي جاري را مسأله ساز مي كند.
دكتر محمود جامساز، ديگر كارشناس اقتصادي نيز بر اين باور است، بيشترين حجم تجاري ما به معاملات نفتي اختصاص دارد، بنابراين داراي يك اقتصاد تك محصولي هستيم، حال اگر نفت خام را از ما بگيرند، رقم واقعي تجارت خارجي بسيار ناچيز مي شود. بنابراين، با توجه به تأثيرپذيري نفت از بحران جهاني، از اين ناحيه كشور ما به صورت مستقيم دچار مشكل خواهد شد.
وي مي افزايد: كشور ما طي سه سال و نيم گذشته با وجوه نفتي بسيار بالايي روبه رو بوده است، به طوري كه تا پايان شهريور حدود 260 ميليارد دلار درآمد نفتي داشته ايم، بنابراين با سقوط درآمدهاي نفتي شوك منفي شديدي به اقتصاد ايران وارد مي شود.
دكتر فرهاد خرمي، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي نيز خاطرنشان مي كند: ركود اقتصادي آمريكا و ساير كشورها از راه كاهش بهاي نفت و همچنين واردات كالا بر اقتصاد ايران اثر مي گذارد و در نهايت از ميزان توليد ناخالص ملي ما مي كاهد.
وي در عين حال با بيان اينكه ركود اقتصادي آمريكا تأثيري بر وضعيت بانكهاي ايران ندارد، يادآور مي شود: كاهش قيمت نفت علاوه بر اثر منفي كه بر توليدات داخل خواهد گذاشت از درآمدهايي كه براي واردات و تنظيم بازار داخلي در مقابل تورم مصرف مي شود، خواهد كاست.

* ذخيره ارزي
اما كاهش قيمت نفت باعث شد تا طي روزهاي اخير يك مسأله ديگر نيز مورد توجه مردم، رسانه ها و منتقدان دولت قرار گيرد و آن موجودي حساب ذخيره ارزي بود.
اگر چه رئيس جمهور اعلام كرد كه اعلام موجودي حساب ذخيره ارزي محرمانه است ولي ميزان موجودي آن براي چند سال مخارج كشور كفاف مي دهد، اما در مقابل برخي منتقدان وي اين اظهارات را ژورناليستي و داراي مصرف داخلي عنوان كردند.
نمايندگان مجلس نيز كه طي هفته هاي گذشته و پس از ارايه لايحه 15 هزار ميليارد توماني بانك مركزي براي برداشت از حساب ذخيره ارزي حساس شده بودند، اعلام كردند كه هيچ اطلاعي از ميزان موجودي اين حساب ندارند و اگر قرار باشد لايحه اي را براي برداشت از آن تصويب كنند، از ميزان موجودي بايد اطلاع داشته باشند.
در اين ميان آنچه اكنون اهميت پيدا كرده است، ميزان موجودي ذخيره ارزي براي اصلي ترين هدف تشكيل اين حساب؛ يعني استفاده در زمان نوسانات احتمالي قيمت نفت و كاهش بيش از پيش بيني هاست.
از ديگر سو اكنون كشور به واردات عادت كرده و رقم بيش از 50 ميليارد دلاري واردات نيز اگر دچار مشكل شود قطعاً باز هم تورم داخلي افزايش خواهد يافت كه با توجه به نرخ حدود 23/5 درصدي فعلي رسيدن به رقمهاي بالاتر به مصلحت كشور و مردم نخواهد بود.
دكتر حسين قضاوي، قائم مقام بانك مركزي در اين خصوص مي گويد: اين روزها افت قيمت، به مثابه زنگ خطري به صدا درآمده، قيمت نفت به حدود 70 دلار در هر بشكه رسيده است و اين قيمت موجب مي شود تحقق پيش بيني درآمدهاي نفتي دولت با دشواري مواجه شود. البته ذخاير ارزي كشور درصدي هست كه بيش از يكسال نياز وارداتي كشور را پاسخ دهد، اما با توجه به حجم قابل ملاحظه نقدينگي، رفتارهاي سوداگرانه و عواملي از اين دست، بايد مراقب پاشنه آشيل در بازار ارز بود.
در همين حال محمدرضا خباز مخبر كميسيون اقتصادي مجلس تصريح مي كند: اگر حساب ذخيره ارزي خالي نمي شد، امروز نگراني چنداني بابت كاهش قيمت نفت در جهان نداشتيم.
نماينده مردم كاشمر با بيان اينكه متأسفانه بيشترين موجودي حساب ذخيره ارزي صرف پروژه هاي دولتي شده است، عنوان مي كند: در حال حاضر اين حساب مبلغي ندارد كه بتواند ما را براي كنترل نوسانات قيمت نفت اميدوار كند.
جهانبخش اميني، عضو كميسون ارزي مجلس نيز خاطرنشان مي كند: همان طور كه افزايش قيمت نفت تأثير خيري بر زندگي مردم ايران ندارد، ارزان شدن آن هم طبيعتاً نبايد تأثير منفي بر زندگي مردم داشته باشد.
وي مي افزايد: قيمت نفت در بودجه با وجود كاهش بيش از 20 دلاري است، كمتر از قيمت كنوني نفت است، به هر حال كاهش قيمت نفت در درآمد ارزي ما كاهش ايجاد مي كند.
وي تصريح مي كند: با وجود اين، اگر مسؤولان به مردم بگويند، چون قيمت جهاني نفت كاهش يافت، مشكلاتي در كشور ايجاد شد، بايد گفت: پس قاعدتاً در روزهاي گراني نفت نيز بايد وضع زندگي مردم بهبود پيدا مي كرد، كه البته اين اتفاق نيفتاد و در مقابل اين اظهارات، نايب رئيس كميسيون انرژي مجلس كه به نظر مي رسد از موجودي حساب ذخيره ارزي خبرهايي دارد، مي گويد: در زمان تصويب بودجه پيش بيني شده بود كه ممكن است روزي، قيمت نفت روند كاهش داشته باشد.
ناصر سوداني مي افزايد: مسلماً كاهش قيمت نفت مي تواند روند توسعه عمراني كشور را تحت تأثير قرار دهد، اما پيش بيني لازم براي نوسان آن انجام شده است.
وي با بيان اينكه حساب ذخيره ارزي محكم است خاطرنشان مي كند: به موازات كاهش قيمت نفت در جهان محصولات وارداتي مورد نياز ما نيز كاهش قيمت خواهند داشت، لذا با توجه به پيش بيني هاي انجام شده هيچ نگراني نداريم.
يکشنبه 28 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]