تاثیر پیشرفت های فناوری نانو بر دارو رسانی

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: برآورد هزینه ارائه و كشف یك داروی جدید به بازار مصرف بین 500 میلیون تا 5/1 میلیارد دلار تخمین زده شده است.

برآورد هزینه ارائه و كشف یك داروی جدید به بازار مصرف بین 500 میلیون تا 5/1 میلیارد دلار تخمین زده شده است.

مهمترین علت این رقم سرسامآور، تعلل و توقف داروها در مرحله آزمایشات بالینی و احیاناً طی مطالعات بعد از ورود به بازار (post marketing) میباشد.
علیرغم، آنكه پیشرفتهای جدید امكان دسترسی محققین را به دسته تركیبات داروئی نوین فراهم مینماید، معذالك اكثر متخصصین داروسازی به دنبال یافتن راههایی هستند تا از طریق آن داروها را به دقت به محل اثر اصلی خود برسانند تا بیشترین اثر درمانی آن ها بروز نماید.

در حال حاضر اكثر داروها از طریق جذب سیستمیك به محل اثر خود ارائه میشوند . پایههای این نگرش بر این مبنا است كه اگر مقدار كافی از دارو وارد سیستم گردش خون شود، بالاخره مقداری از آ ن به محل اثر خود اعم از اینكه محل اثر در بافت ، عضو و یا سلول باشد خواهد رسید . به طور مثال برخی از داروهای ضد سرطان از این طریق بر روی سلول های در حال تقسیم تأثیر میگذارند ، اما در همان حال ممكن است به سلول های سالم نیز به نوعی مانند سلول های سرطانی آسیب برسانند .

البته برای مواجه با این مشكل و كاهش هزینههای مربوط به ارائه داروهای جدید، میبایستی كه آنها را به طور اختصاصی بر روی اهداف تعیین شده طراحی نمود.
در مواردی حتی دارو را به آنتی بادی اختصاصی سلول گرفتار موردنظر متصل مینمایند تا داروی پیوند یافته بتواند به راحتی مسیر اتصال خود به سلول های هدف را به طور اختصاصی پیدا كند. برخی از محققین نیز نقاط ورودی را در مسیر متابولیكی بیماری ها پیدا كرده اند و بر مبنای آن داروها را طراحی و ارائه مینمایند ، اما آیا راه اختصاصی وجود دارد تا بتواند حتی یك مولكول دارو را به طور ایده آل به هدف خود متصل نماید؟

نگاه ریزتر
برای مواجه و مقابله با یك چنین مشكلاتی، بسیاری از محققین خود را در مسیر فناوری نانو قرار دادهاند. قطع نظر از سایز و شكل ذرات كه اغلب میبایستی كمتر از 100 نانومتر باشد، نانو سامانههای نوین داروسازی (Nano DDS) روش های هدفگیری شدهای را برای ارائه مقادیر بیشتر از مواد داروئی به مناطق هدف در اختیار قرار میدهند.
با درنظر گرفتن اینكه ، البته با ارائه فقط یك متد نمیتوان ك لیه مشكلات فارماكوكینتیك را برطرف نمود، اما معذالك میبایست اذعان نمود كه ارائه این نوع ذرات خیلی از مشكلات توزیع در بدن را حذف و یا كاهش میدهد.

به دلیل اینكه اكثر داروها دارای خواص هیدروفوبیك (لیپوفیل) هستند ، بنابراین در غلظتهای زیاد در بافت تمایل به رسوب دادن پیدا میكنند و برای برطرف كردن این اثر میبایستی كه همراه آنان مواد جانبی زیادی در فرمولاسیونها به كار روند و لذا سمیتهای بافتی زیادی در این موارد حاصل می شود. برای مقابله با این مشكل، نانو سامانه های نوین دارورسانی زیادی كه دارای خواص آبدوستی و یا لیپوفیل باشند طراحی شده است.
در برخی از موارد خیلی از داروها سریع تجزیه و به سرعت از ادرار دفع میشوند. در این موارد تغییرات فیزیكی وشیمیایی می تواند سبب افزایش فراهمی زیستی داروها شود و در نهایت سبب كاهش نیاز به تجویز دارو در اندازههای كمتری شود. مطالعات نشان داده است كه انكپسول نمودن مواد داروئی تأثیر زیادی در مهار كلیرنس دارو ها از بدن میگذارد.

مشكل دیگری كه در مورد داروهای سیتوتو كسیك وجود دارد ، مورد تهاجم قرار گرفتن سایر بافت ها توسط این نوع داروهاست (Extravasation) . با به كارگیری انواع پلیمرهای زیست تخریبپذیر در سامانههای nanoDDS بر این مشكل نیز میتوان تا حدی فائق آمد.
در هر صورت به دلیل آنكه سامانههای nanoDDS میتوانند حجم توزیع مربوط به داروها را بدن كاهش دهند، لذا عوارض جانبی داروهای مورد مصرف با این سامانهها نیز كاهش مییابد.
علیرغم مكانیسم هدفگیری شده این نوع دارورسانی كه در بالا توضیح داده شد، نسبت مولكول دارو به مولكول هدف میبایستی 1 به 1 باشد . اما سامانههای nanoDDS میتوانند صدها و یا هزاران مولكول از دارو را با خود حمل نمایند و این نسبت را افزایش دهند و در نهایت سبب ارائه یك نوع رهش كنترل شده و طولانیتر به درون بافت هدف شوند . بنابراین به علت كاهش دوز مورد نیاز، این نوع دارورسانی مناسب تر خواهد بود .

داروها در ذرات حامل
بدون شك با پیشرفتهای اخیری كه در زمینه صنعت پلیمر و شیمی سطح در كنار سایر روشهای صنعتی نمودن فراهم شده است، كانون توجه در فناوری دارورسانی ، در زمینه طراحی و كاربرد ذرات نانو باشد.
در این عرصه از ساختمانهای مولكولی با هسته سرامیكی و یا فلزی تا كمپلكسهای ذرات لیپد ـ پلیمر همگی توانائی خود را برای داروسازی به اثبات رسانیدهاند . بطور مثال شركت Nano Med pharmaceuticals تمامی تلاش خود را بر روی دارو رسانی به مغز و همچنین به سیستم ایمنی معطوف داشته است. بنا به گفته مسؤولین این شركت، محققین آنجا توانستهاند نانوذرات با طبیعت خنثی، كاتیونیك و یا آنیونیك را از ذرات شیمیایی كه عمدتاً دارای خواص داروئی هستند طراحی و تولید كنند. این ذرات حاوی فرآ ورده هائی از نوع الكلهای با زنجیره طولانی، فسفولیپیدها و مواد فعال كننده سطحی هستند. آنها توانستهاند این داروها را به صورت انكپسول شده و یا به صورت جذب شده بر روی ذرات نوعی ماتریكس طراحی شده در سایز نانو سوار نمایند و این مجموعه را در اختیار سلولهای هدف قرار دهند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 190]