نقش پوشش گياهي در مديريت حوضه های آبخيز

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: پوشش گياهي عبارت از انواع درختان، بوته ها و علوفه و چمن و سبزي كه در سطح زمين استقرار مي يابد به عبارتي هرگونه سرسبزي در سطح زمين را سطح پوشش گياهي نامند (جنگل ، مرتع، زراعت ) فقدان پوشش گياهي در سطح زمين از عوامل عمده تخريب سطح خاك توسط باران مي باشد . پوشش گياهي مانعي است در مقابل باران كه به سطح خاك برخورد مي نمايد . برخورد باران به سطح خاك باعث جابجايي خاكدانه ها و فرسايش خاك مي شود. فرسايش خاك حاصلخيز فقر پوشش و نابودي آنرا در پي دارد .عدم وجود پوشش گياهي نيز نابودي خاك را در پي دارد. به عبارتي پوشش گياهي و خاك براي حفظ خود مكمل يكديگرند . عدم وجود يكي باعث نابودي ديگري مي شود. اين ارتباط حياتي به حيات بشر و موجودات زنده ارتباط دارد .
وقوع سيلابها فرسايش آبي و بادي خاك ، طوفانهاي شن و تغييرات سطح زمين با انباشته شدن شنهاي روان و تغيير در شرايط طبيعي زندگي انسان و مهاجرت همه حكايت از عدم مديريت در استقرار پوشش گياهي درحوضه هاي آبخيز دارد . ريزش باران بر روي خاك باعث فرسايش آن شده و خاك جابجا شده و از محل خود حركت مي كند و در نهايت همراه با سيلاب به مناطق پست انتقال يافته و بعد از خشك شدن خاك با حركت باد جابجا شده و باعث وقوع طوفانهاي شن و تخريب مناطق مسكوني و زراعتي و پيشروي بيابان مي شود از طرفي با جابجايي از محل استقرار اوليه باعث فقر پوشش گياهي شده وباعث كاهش ذخيره آب زيرزميني در محل شده وآب به سرعت به سيلاب تبديل شده و از محل كه بايد نفود نمايد خارج مي شود و پديده وقوع سيلابهاي مخرب را در پي دارد .
در حوضه هايي كه سدهاي مخزني احداث شده اند فرايند فرسايش پديده رسوب را در پي دارد و باعث كاهش حجم مفيد سدهاي مخزني مي شود. در حال حاضر در 36 ميليون هكتار از مساحت حوضه هاي سدهاي مخزني كشور بيش از 250 ميليون متر معكب رسوب درهر سال وارد . سدهاي مخزني مي شود . ودر هر سال اين حجم از مخازن سدهاي كشور كاسته مي شود . پس فقدان پوشش گياهي در سطح خاك ، باعث وقوع سيلاب ، خشكسالي ، طوفان شن ،كاهش حجم مخازن سدها ، كاهش در توليد كشاورزي ، درآمد ، اشتغال شده و باعث فقر و مهاجرت مي شود و فشارهاي زيادي را به جامعه وارد مي نمايد . به عبارتي اكوسيستم حوضه آبخيز را با بحران مواجه ساخته و منابع طبيعي را به نابودي مي كشاند . همچنين هزينه هاي زيادي را براي جبران خسارت به ساكنين حوضه ها وارد مي نمايد .
عوامل نابودي پوشش گياهي در سطح حوضه هاي آبخيز عبارتند از استفاده چوب درختان جنگل براي سوخت ويا توليد محصولات چوبي و بوته كني براي سوخت ، فشار دام بر مرتع كه با عدم تعادل دام در مرتع انجام مي شود و يا عدم وجود فرهنگ تأثيرات پوشش گياهي بر منابع طبيعي و به توليد و به زندگي ساكنين حوضه آبخيز و عدم توجه به آن، همچنين ورود تكنولوژي بخصوص تراكتور در سطح حوضه ها كه تشديد درتخريب منابع پوشش گياهي و خاك مي نمايد و عدم فرهنگ نوع استفاده از تراكتور و يا شخم زدن درجهت شيب و يا تبديل اراضي كم بازده به كشت ديم و يا ثبوت مالكيت اراضي براي خود وعدم مديريت واحد در حوضه هاي آبخيز همه دست به دست هم داده و تخريب در حوضه هاي آبخيز را تشديد نموده است كه نتايج آن فشار حوادث غير مترقبه سيل و خشكسالي و كم آبي بر انسان شده است . وقوع سيلابهاي گل آلود در مخازن باعث نابودي گونه هاي جانوري آبزي در منابع آب سطحي مي شود . علاوه بر چراي بي رويه دام كه نابودي مراتع و پوشش گياهي را در برداشته است. يكي ديگر از موارد مصرف بوته زارها استفاده از آنها براي تهيه سوخت است . به طوري كه در حدود نيمي از چوب برداشت شده ساليانه دنيا به منظور تأمين سوخت مورد استفاده قرار مي گيرد . طبق گزارشي در سال 1975 در حدود 90 % مردم در فقيرترين كشورها براي طبخ غذا به هيزم وابسته هستند و ميانگين مصرف سوخت سرانه در حدود يك تن در سال است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 248]