گفت وگو با احسان ميهن خواه، كاپيتان گروه روبات امداد و نجات دانشگاه صنعتى خواجه نصيرالدين طوسى امداد در زلزله با روبات هاى نجات

واضح آرشیو وب فارسی:موج: گفت وگو با احسان ميهن خواه، كاپيتان گروه روبات امداد و نجات دانشگاه صنعتى خواجه نصيرالدين طوسى امداد در زلزله با روبات هاى نجات
همفكرى و تلاش، نيروى محرك و توان مؤثر جوان ۲۵ ساله اى است كه امسال براى بار دوم عضو كميته فنى مسابقات جهانى روبوكاپ شده است. احسان ميهن خواه، دانشجوى مقطع كارشناسى ارشد رشته مكاترونيك دانشگاه صنعتى خواجه نصيرالدين طوسى است و خانواده تحصيلكرده اى هم دارد. تيم روبات امداد و نجات (resquake) دانشگاه خواجه نصير در مسابقات جهانى روبوكاپ چين مقام سوم را از آن خود كرده و حالا با سعى بى نظيرى خود را براى حضور در مسابقات جهانى اتريش آماده مى كند. كاپيتان اين تيم از يك قدم مانده به صنعتى شدن روبوتيك و راه پرفراز و نشيب اين موفقيت مى گويد.

*** چطور شد سراغ رشته مكاترونيك رفتيد
رشته مكاترونيك، يك گرايش بين رشته اى بين برق و مكانيك است كه تنها در مقطع كارشناسى ارشد تدريس مى شود و دانشگاه صنعتى خواجه نصيرالدين طوسى دومين دانشگاه دولتى در ايران است كه از سه سال قبل اين رشته را تدريس مى كند. از آنجايى كه من مدرك كارشناسى ام را در رشته برق-كنترل دريافت كرده ام، نزديك ترين رشته به علم روبوتيك، مكاترونيك بود، بنابراين آن را انتخاب كردم.
*** علاقه تان به روبوتيك از كجا سرچشمه گرفت
من جزو آخرين دوره از دانش آموزانى بودم كه در دبيرستان نمونه البرز تحصيل كردم. آن زمان دبيرستان براى ما برنامه هاى ويژه اى داشت و پيگير طرح هاى ما بود. سال دوم دبيرستان به همراه يكى از دوستانم روبات ساده خط دنبال كنى ساختيم كه بهتر است بگويم خودمان به آن روبات مى گفتيم. از آن موقع من متوجه علاقه ام به اين رشته شدم و براى كسب علم مورد نياز اين كار، در دانشگاه رشته برق-كنترل را انتخاب كردم.
*** از چه سالى فعاليت هاى ساخت روبات را آغاز كرديد
از سال ۱۳۸۰ با شركت در مسابقات كشورى شروع كرديم. در مسابقات ملى موش هاى هوشمند در شيراز شركت داشتيم و در سال ۸۲ از دو مسابقه كشورى در دومى رتبه اول را كسب كرديم و قهرمان كشور شديم.
*** چه افتخارات ديگرى كسب كرديد
سال ۱۳۸۳ (۲۰۰۴) براى اولين بار در يك مسابقه جهانى شركت كرديم و در مسابقه روبوكاپ كشور پرتغال رتبه نهم را به دست آورديم. سال ۲۰۰۵ در مسابقات جهانى ژاپن، يك جايزه فنى با عنوان مقام دوم بهترين طراحى روبات به لحاظ خلاقيت و نوآورى را به دست آورديم.
*** اين مسابقات چند بخش دارند
بخش اصلى اين مسابقات مربوط به عمليات ميدانى روبات است و در بخش مانور هم قابليت عملكرد هوشمند روبات بررسى مى شود. بخشى كه ما در آن موفقيت كسب كرديم، بخش فنى بود كه مربوط به طراحى روبات بود.
*** گروهتان چند نفره است
تعداد اعضاى گروهمان در سال هاى مختلف كم و زياد شده است. وقتى شروع كرديم پنج نفر بوديم و الآن ۱۰ نفر هستيم كه چهار نفر از مقطع كارشناسى ارشد و شش نفر ديگر از مقطع كارشناسى در اين گروه فعاليت دارند.
*** پس از مسابقات ژاپن، در چه مسابقات ديگرى شركت كرديد
موفقيت در مسابقات جهانى براى ما امكان تحصيل در دوره كارشناسى ارشد بدون كنكور را فراهم آورد. سال ۱۳۸۵ در مسابقات روبوكاپ آزاد ايران كه تا به حال سه دوره از آن برگزار شده در بخش امداد و نجات نايب قهرمان شديم.
*** روبوكاپ آزاد چه فرقى با مسابقات جهانى دارد
ايران در كنار چهار كشور ديگر اين اجازه را از فدراسيون جهانى دريافت كرده كه روبوكاپ آزاد برگزار كند. اين مسابقات مجموعه اى از اكثر ليگ هاى موجود در زمينه روبوتيك است كه به صورت مجزا از مسابقات قهرمانى جهانى برگزار مى شود و كشورهاى مختلف مى توانند در آن حضور داشته باشند.
*** چه موفقيت هاى ديگرى در مسابقات جهانى داشتيد
سال ۲۰۰۶ در مسابقات جهانى كه در كشور آلمان برگزار شد، جايزه فنى بهترين واسط اپراتور و روبات را دريافت كرديم. سال ۲۰۰۷ در روبوكاپ آزاد ايران رتبه دوم را به دست آورديم و در بخش مانور رتبه نخست از آن ما شد.
*** مسابقات روبوتيك چند نوع دارد
هدف ليگ هاى جهانى روبوتيك، پيشرفت و تحقيق در زمينه ساخت روبات هاى پاى متحرك است.
در اين ليگ ها روبات ها هم در زمين ايده آل و هم در شرايط و محيط مشابه واقعى به رقابت مى پردازند. در ميان مسابقات روبوتيك، گرايشى كه استقبال ايرانى ها از آن زياد است و در سال هاى اخير بيش از ۲۰ تيم تمايل شركت در آن بخش را داشتند، ليگ امداد و نجات است.
*** روبات پاى متحرك به چه روباتى گفته مى شود
روبات ها يا ثابت هستند مانند بازوهاى روباتيك و يا روبات هاى پاى متحرك هستند كه بدنه آنها با مكانيسم هاى مختلف مانند چرخ، پا يا شنى مى تواند حركت كند و تعامل بيشترى با محيط داشته باشد، در نتيجه قدرت عمل بيشترى دارد.
*** اين روبات ها براساس چه مزيت هايى از يكديگر تفكيك مى شوند
در روبات هايى كه براى ليگ امداد و نجات آماده و طراحى مى شوند، ميزان توانايى تعامل روبات با محيط اهميت بسيارى دارد. هر چه وابستگى روبات به اپراتور كمتر باشد، ارزش كار بيشتر مى شود يعنى روبات عملكرد هوشمندترى دارد كه اين هم از طريق سخت افزار و هم نرم افزار حاصل مى شود. قابليت حركت و عبور از موانع نيز نياز به مدارات الكتريكى متناسبى دارد كه مكانيسم حركتى را تغذيه كرده و پارامترهاى مختلف با يكديگر هماهنگ باشند.
*** در ليگ امداد و نجات در چه ميدان هاى ديگرى به رقابت پرداختيد
سال ۲۰۰۷ براى شركت در مسابقات جهانى كه در ايالات متحده امريكا برگزار مى شد، تيم ما يكى از معدود تيم هايى بود كه به همه اعضاى آن ويزا داده شد اما روبات هاى ما اشتباهاً به ايرلند فرستاده شد و يك هفته بعد از زمانى كه براى شركت در مسابقات به آنها نياز داشتيم، به دستمان رسيدند. بنابراين در آن دوره تماشاگر بوديم و نتيجه يك سال كارمان را نتوانستيم به رقابت بگذاريم. آن سال در روبوكاپ آزاد ايران، تيم ما نايب قهرمان شد. سال ۲۰۰۸ در مسابقات جهانى چين، دو مقام جهانى به دست آورديم؛ در بخش مانور، رتبه دوم و در بخش امداد و نجات اصلى، رتبه سوم را كسب كرديم.
*** بخش اصلى ليگ امداد و نجات چگونه برگزار مى شود
در اين بخش روبات هاى امدادگر زلزله در مدلى مشابه يك زمين زلزله زده، حركت مى كنند كه بايد در آن مصدوم ها را پيدا كنند، علائم حياتى آنها را بررسى كرده و گزارش دهند، نقشه اى از محيط مورد نظر تهيه كرده و محل مصدوم را مشخص و گزارش كنند.
*** در اين زمينه كدام كشورها فعاليت بيشترى دارند
در مسابقات روبوتيك نمايندگان بهترين دانشگاه هاى دنيا حضور دارند. در زمينه ساخت روبات كشورهاى ژاپن، آلمان و كره فعاليت بيشترى دارند كه از ميان آنها ژاپن برنامه منظم ترى دارد و در كل پرافتخارترين تيم ها را داشته است.
*** روبات هاى پاى متحرك تا چه حد به سطح كاربرد رسيده اند
بحث و تحقيق و فعاليت در زمينه ساخت اين روبات ها تا حد تحقيقات و نهايتاً سطح نيمه صنعتى پيش رفته است.
*** گروه شما پروژه كاربردى تا به حال داشته است
يك پروژه پژوهشى داريم با بخش پژوهش و توسعه شركت نفت كه برايشان روبات هايى با كاركرد صنعتى طراحى كنيم كه در سايت هاى نفت و گاز براى فعاليت هاى مختلف مانند اندازه گيرى از آنها استفاده شود.
*** در اين سال ها حمايت دانشگاه از شما چگونه بوده است
پنج سال قبل كه اين كار را آغاز كردم، جلب اعتماد لايه هاى مختلف مديريتى سخت بود، چون ما هيچ سابقه اى نداشتيم اما نگاه مسئولان دانشگاه در همين شرايط هم بسيار مثبت بود و موجب شد بعد از ما مسير گروه هاى پژوهشى ديگر تعريف شده باشد. ما اين موضوع را درك كرده ايم كه دانشگاه با مسائل مختلفى درگير است و تنها مسئله موجود در دانشگاه حمايت از تيم پژوهشى نيست، با اين حال در چند سال اخير از حمايت هاى دانشگاه از تيم خودمان راضى بودم. دانشگاه در مقابل مطالبات و درخواست هاى ما تا حد توان همكارى كرده است.
*** از دانشگاه هاى خارجى دعوت داشته ايد
بله، همان سالى كه حتى نتوانستيم روبات ها را در مسابقات شركت دهيم، من سه پذيرش داشتم كه به اعضاى گروه من هم پذيرش دادند اما تا به حال برنامه اى براى تحصيل در يك دانشگاه خارجى نداشتم، زيرا در ايران زمينه آن فعاليت هايى كه مى خواهم انجام دهم، فراهم است.
*** نگرانى بسيارى در زمينه خروج دانشجويان و پژوهشگران برتر از كشور براى تحصيل و فعاليت در يك دانشگاه يا مؤسسه خارجى وجود دارد. به نظر شما دليل اين موضوع چيست
نكته اى كه مى خواهم به آن اشاره كنم اين است كه لزوماً اين دانشجويان برتر رشته هاى مختلف نيستند كه ادامه تحصيل در خارج از كشور را انتخاب مى كنند، بلكه گروه دومى از دانشجويان هستند كه بخش اعظم اين آمار را به خود اختصاص مى دهند. يكى از مشكلات دانشجوهاى مهندسى اين است كه برنامه دانشگاه و هدف خود فرد، مهندس صنعت شدن و به كاربرد رساندن علم كسب شده در دانشگاه نيست، بلكه دانشجويان مسير استاد دانشگاه صرف شدن را طى مى كنند. بنابراين اين افراد بعد از فارغ التحصيلى سردرگم مى شوند، چون فضاى كار و فعاليت ندارند پس تنها راه باقى مانده برايشان ادامه تحصيل است كه به دليل كاهش ظرفيت كارشناسى ارشد نسبت به كارشناسى و همين طور دوره دكترا، تنها در خارج از كشور در اختيارشان است. بنابراين دانشجويان از هر سطحى متقاضى تحصيل در دانشگاه هاى خارجى مى شوند.
*** فكر مى كنيد در مورد دانشجويان نخبه اين اتفاق نمى افتد
دانشجويى كه توانسته باشد علمى را كه به دست آورده به مرحله عمل برساند و از آن چه در كشورش در اختيارش قرار گرفته، به نحو احسن استفاده كرده و آن را به كار گيرد، مى داند كه موفقيت ما بستگى به تلاش و كوشش ما دارد. وقتى به مسابقات جهانى رفتيم و جسارتمان را در ارائه فكر و خلاقيت به خرج داديم و فكر را به طراحى و طراحى را به اجرا رسانديم و نتيجه را به گونه اى ديديم كه قابل قياس با نمونه هاى ديگر در سطح جهانى است، مى دانيم آن چه كه با نوآورى و كوشش ما ساخته مى شود، مى تواند از توليدات پژوهشى ديگران هم بهتر باشد.
*** ملاك حضور يك تيم در يك ليگ جهانى چيست
ليگ هاى مختلف روبوتيك قوانين مختلفى دارند. حضور در ليگ هاى داخلى و خارجى، گزارش فنى سالانه از فعاليت تيم و مقالات پژوهشى كه از تيم هاى متقاضى در مجلات، چاپ يا در كنفرانس ها ارائه مى شود، نشان دهنده توانايى رقابت و سطح فعاليت تيم ها است.
*** چطور به عنوان يكى از اعضاى كميته فنى مسابقات جهانى روبوكاپ انتخاب شديد
از آنجايى كه از سه كشور ژاپن، آلمان و ايران، تيم هاى متقاضى حضور در مسابقات نسبت به ساير كشورها بيشتر است، از سال ۲۰۰۷ تصميم گرفته شد كه از ايران هم مانند ديگر كشورها نمايندگانى در كميته فنى مسابقات حضور داشته باشند. تا جايى كه من اطلاع دارم ايران در حال حاضر در كميته فنى پنج ليگ، نماينده دارد. من سال ۲۰۰۸ عضو كميته فنى بودم و بعد از مسابقات ۲۰۰۸ چين، براى بار دوم به عنوان عضو كميته فنى مسابقات جهانى روبوكاپ ۲۰۰۹ كه در اتريش برگزار مى شود، انتخاب شدم.
*** روبات هايى كه تا به حال ساخته ايد چه مراحلى را طى كرده اند
از سال اول تا به امروز روبات هايمان شش مرحله را طى كرده اند و نسخه هاى مختلفى داشته اند. اولين روباتى كه ساختيم شبيه حلزون بود و snale نام گرفت و بعدى هم «سنگ پشت» ناميده شد. معمولاً نام روبات را از روى ظاهرش انتخاب كرده ايم به همين خاطر روباتى كه دورتادورش شنى بود و به هندوانه شباهت داشت را melon ناميديم. موفق ترين طرحى كه داشته ايم و همواره در حال اصلاح و ارتقاى آن هستيم، بدنه نقره اى دارد و silver ناميده شده است.
*** در اين مدت حتماً بارها با مشكلات خاصى روبه رو شده ايد. در چنين شرايطى چه مى كنيد
گاهى در مرحله طراحى هدفى را در نظر داريم كه وقتى بعد از كدنويسى و اجرا به مرحله عمل رسيده، نتيجه ديگرى داده و مجبور شده طراحى را عوض كنيم. علمى كه ما در آن فعاليت داريم پر از موضوعات جديد و مسائل حل نشده است و زمينه رو به گسترشى دارد. من به كارگروهى اعتقاد دارم، بنابراين وقتى بخشى از پروژه مان آن طور كه انتظار مى رفته، پيش نرود، جلسه مى گذاريم و ساعت ها شرايط پروژه را بررسى مى كنيم و براى روش ادامه كار، تصميم مى گيريم. بدون همفكرى و كار گروهى هيچ كارى پيش نمى رود.
پنجشنبه 25 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: موج]

[مشاهده در: www.mojnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 616]