نبرد دریایی تسوشیما

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: متخاصمین:

امپراطوری ژاپن در برابر امپراطوری روسیه

فرماندهان:

هیهاچیرو توگو در برابر زینووی روزدتسونسکی ؛نیکولای نبوگاتوف

استعداد رزمی:

4فروندنبردناو؛27فروند رزمناو؛به علاوه چندفروند ناوشکن و ناوهای کمکی در برابر 8فروندنبردناو؛3فروند نبردناو ساحلی؛8فروند رزمناو

تلفات:

117کشته؛583مجروح؛3قای ق اژدرافکن در برابر 4380کشته؛5917مجروح؛21ناو غرق شده؛7ناو غنیمت گرفته شده؛6کشتی خلع سلاح شده

نبرد تسوشیما عموما به نبرد دریای ژاپن شهرت دارد. این نبرد یکی از قطعی ترین پیروزی های دریایی در طی نبرد روس و ژاپن و همچنین در طول تاریخ دریانوردی می باشد. نبرد تسوشیما در روزهای 27-28می 1905 بین ناوگان ژاپن و ناوگان روسیه در تنگه تسوشیما روی داد. فرمانده ناوگان ژاپن -آدمیرال توگو- در این پیروزی درخشان دوسوم ناوگان روسیه را -که تحت فرمان آدمیرال روزدتسونسکی بود- نابودکرد. بعضی از مورخین این نبرد را بزرگترین نبرد دریایی بعد از ترافالگار می دادنند. همچینی این نبرد، بزرگترین نبرد بین نبردناوهای قبل از دوران دردناوت نیز می باشد. ناوگان بالتیک روسها برای رسیدن به صحنه نبرد مجبور به طی مسافتی بالغ بر 33000کیلومترشد که خود رکوردی است برای های نبردناوهایی که با حرارت ذغال حرکت می کردند.
قبل از این نبرد، کشورهای سازنده ناوهای جنگی آتشبار نبردناوهای خود را ترکیبی از توپهای 6، 8، 10و 12 اینچی قرار میدادند. این نبرد ثابت کرد که در نبردهای دریایی تنها توپهای بزرگ 12 اینچی فرمان می رانند و نه توپهای مختلف با کالیبرهای گوناگون. چند روز قبل از این نبرد نیروی دریایی سلطنتی ژاپن نبردناو ساتسوما را به آب انداخت. این نبردناو تنها از توپهای بزرگ بهره می برد و این طرح به زودی توسط بریتانیا با ساخت نبردناو اچ ام اس دردناوت ادامه یافت.

پیش درآمد

ناوگان مختلط ژاپن و ناوگان بالتیک روسیه -که از اروپا فرستاده شده بود- در تنگه ای بین ژاپن و کره -در نزدیکی مجمع الجزایر تسوشیما- به نبرد پرداختند. کمی قبل از این، ناوگان اقیانوس آرام روسیه در نبرد شانتونگ در 10آگوست1904 پراکنده و سرانجام در پورت آرتور -لوشان فعلی- غرق شده بود. ناوگان بالتیک از طریق دریای شمال حرکت کرد. وقتی که آنها به ناوگان ماهیگیری بریتانیا حمله کردند، حادثه ای دیپلوماتیک روی داد و ناوگان بالتیک مجبور شد که آفریقا را دور بزند تا به اقیانوس هند برسد. سفر طولانی بود و خدمه ناوها ناخشنود. به روسها دستور داده شده بود تا محاصره لوشان را بشکنند اما این مستعمره قبل از رسیدن ناوگان روسیه سقوط کرده بود و ناوگان بالتیک تصمیم گرفت که خود را به بندر روسی ولادی وستوک برساند.
روسها برای رسیدن به ولادی وستوک می توانستند 3 تنگه را انتخاب کنند؛ تنگه های لاپروس، تسوگارا و تسوشیما. آدمیرال روزدتسونسکی تسوشیما -یعنی ساده ترین راه- را انتخاب کرد. آدمیرال توگو -که پایگاهش در پوسان کره بود- نیز باور داشت که روسها مسیر تسوشیما را ترجیح می دهند. این مسیر کوتاهترین و مستقیم ترین راه از هندوچین به ولادی وستوک بود. دو مسیر دیگر نیاز داشتند تا ناوگان روسیه ژاپن را از سمت شرق دوربزند.

نبرد

ناوگان روسیه وقتی ردگیری شد که دود کشتی های روسی توسط رزمناوهای ژاپنی دیده شد. روسها از جنوب-غرب به سمت شمال-شرق در حال حرکت بودند و ژاپنی ها از سمت شمال- شرقی می آمدند. با وجود مخاطره ای که در چرخش هر نبردناو بود، دریادار توگو دستور داد تا ناوگان به ترتیب بچرخند که باعث می شد تا ناوها همان مسیر ناوگان روسها را بگیرند. این چرخش U شکل موفقیت آمیز بود. دو ناوگان فاصله شان را در حدود 6200متر از هم تثبیت کردند و به تبادل آتش پرداختند. ناوگان ژاپن از ابتدای جنگ چندین بار تمرین تیراندازی کرده بودند. ژاپنی ها توپچی های بهتری داشتند و اغلب هدفهایشان را مورد اصابت قرار می دادند. به علاوه ژاپنی ها از ترکیب متفاوتی به جای باروت -ملی نیت- استفاده می کردند. این ترکیب در اثر ضربه منفجر می شد و خسارت بیشتری وارد می ساخت. روسها از گلوله های ضدزره استفاده می کردند و در نتیجه خسارت ژاپنی ها به روسها بیشتر از خسارتی بود که روسها به ناوهای ژاپن وارد کردند.
ناوگان روسیه برای نبرد دریایی وضعیتی ضعیف داشت. 4فروند از آنها را نبردناوهای جدید بورودینو کلاس تشکیل می داد اما بیشتر ناوها طرحی قدیمی داشتند و به خوبی نگهداری نشده بودند. مسیر طولانی و کمبود فرصت برای تعمیر آنها، زیر آنها را پر از رسوب و خزه کرده بود و در نتیجه از سرعت آنها کاسته شده بود. ناوهای ژاپنی می توانستند به سرعت 30کیلومتر بر ساعت برسند که 2 برابر ناوهای روسی بود. توگو می توانست از مانور بهتر ناوگانش بهره گیرد تا 2 مرتبه راه آنها را قطع کند. علاوه بر همه اینها ناوهای ژاپنی از تلگراف بیسیم برای ارتباط با یکدیگر استفاده می کردند که این امر هماهنگی و کارایی آنها را بسیار افزایش می داد.

آدمیرال روزدتسونسکی با ترکشی که به جمجمه اش اصابت کرد از صحنه نبرد خارج شد. ناوگان روسیه نبردناوهای کنیاز سوروف ، اوسلیابیا ، الکساندرسوم و بورودینو را در 27 می از دست داد. ناوهای ژاپنی فقط خسارتی اندک دیدند. در غروب، دریادار نبوگاتوف فرمانده ناوگان روسها شد.
شب هنگام، قایقهای اژدرافکن و ناوشکنهای ژاپنی وارد ناوگان روسها -که اکنون در گروه های کوچکی پراکنده شده بود و سعی داشتند به سمت شمال بروند- شدند. نبردناو ناوارین غرق شد درحالیکه نبردناو سیسوی ولیکی و 2 رزمناو قدیمی آدمیرال ناکهیموف و ولادیمیر مونوماخ خسارت دیدند و در صبح مجبورشدند که آنها را غرق کنند.

خط زمان

27می 1905(ساعت محلی)
04:45 شینانومارو ناوگان بالتیک روسها را یافت و تلگرامی فرستاد.
05:05 ناوگان مختلط ژاپن بندر را ترک گفت و تلگرامی به سرفرماندهی نیروی دریایی سلطنتی ژاپن فرستاد: امروز هوا خوب است ولی امواج دریا بلند می باشند.
13:39 ناوگان ژاپن توانست ناوگان بالتیک را با چشم رویت کند و پرچم نبرد را بالا ببرد.
13:55 فاصله 12000متر. میکاسا پرچم "زد" را بالا برد.
14:05 فاصله 8000متر. ناوگان ژاپن شروع کرد به منحرف شدن(مانور کراسینگ تی ). طرف روس فکر کرد که "توگو دیوانه شده است و ما برنده نبرد خواهیم شد."
14:07 فاصله 7000متر. میکاسا چرخش خود را کامل کرده است. ناوگان روسیه شروع کرد به آتشباری.
14:10 فاصله 6400متر. تمام ناوهای ژاپنی چرخش خود را به انتها برده اند.
14:12 فاصله 5500متر. میکاسا اولین ضربه را خورد.
14:16 فاصله 4600متر. ناوگان ژاپن آتش خود را بر روی کنیاز سووروف -بهترین کشتی ناوگان بالتیک- متمرکز کرده اند.
14:43 اسلیابا و کنیاز سووروف آتش گرفتند و صف ناوگان روس به هم ریخت.
14:50 الکساندرسوم شروع کرد تا به شمال بچرخد و کوشش کرد تا صف ناوگان را ترک کند.
15:10 اسلیابا غرق شد و کنیاز سووروف سعی کرد تا فرارکند.
18:00 دو ناوگان دوباره به هم نزدیک می شوند. فاصله 6300متر. تبادل آتش شروع می شود.
19:03 الکساندر سوم غرق شد.
19:20 کنیاز سووروف، بورودینو و سیسوی ولیکی غرق شدند.
28می 1905 (ساعت محلی)
09:30 ناوگان ژاپن دوباره ناوگان بالتیک را می یابد.
10:34 فرمانده روسها علامت تسلیم -اکس جی ئی- می فرستد.
10:53 ژاپنی ها با تسلیم روسها موافقت می کنند.

پس از نبرد

4نبردناو دیگر -تحت فرمان دریادار نبوگاتوف- فردا مجبور به تسلیم شدند. گروه او تنها دارای یک نبردناو مدرن -اورل - در کنار نبردناو قدیمی نیکلای اول و 2 نبردناو ساحلی آپراکسین و آدمیرال سنیاوین بود و او هیچ شانسی برای مقاومت دربرابر ژاپنی ها نداشت. تا غروب 28 می، کشتی های تک افتاده روسی توسط ژاپنی ها تعقیب می شدند. نبردناو ساحلی آدمیرال یوشاکوف از تسلیم شدن سرباز زد و توسط رزمناوهای ژاپنی غرق شد. رزمناوی قدیمی دمیتری دونسکوی در برابر 6 رزمناو ژاپنی جنگید و تا روز بعد -که در اثر خسارات زیاد منفجرش کردند- مقاومت کرد. 3 رزمناو -شامل آرورا - به پایگاه نیروی دریایی آمریکا در مانیل فرار کردند و توقیف شدند. رزمناو سریع یات آلماز و 2 فروند ناوشکن تنها کشتیهای روس بودند که به به ولادی وستوک رسیدند.
تقریبا تمام ناوگان بالتیک روسها در این نبرد از بین رفت درحالیکه ژاپنی ها فقط 3 قایق اژدرافکن را از دست دادند.

تاکتیکهای دریایی در این نبرد

برای اولین بار -در تاریخ نبردهای دریایی- در نبرد تسوشمیا بود که مانور کراسینگ تی بکار رفت. توضیح اینکه نبردناوها، رزمناوها و دیگر کشتی های جنگی در ناوگانهایی سازمان داده می شوند که هر ناوگان تحت فرماندهی یک افسر پرچمدار -دریاسالار و یا تیمسار دریایی- است. در نبرد تسوشیما، دریاسالار توگو افسر فرمانده در نبردناو میکاسا بود.

هنگامی که آدمیرال توگو تصمیم گرفت که یک چرخش متوالی -مانورکراسینگ تی-را اجرا کند او توالی صف ناوگان را -با میکاسا که هنوز در جلو صف بود- به هم نزد. اومی خواست که ناوهای قدرتمندترش زودتر واردنبرد شوند. "چرخش به ترتیب" بدین معنی است که هر ناو باید پس از ناو جلوی خود در صف شروع به چرخش کند.

بدین سان ناوهای ژاپنی می توانستند از تمام توپهایشان برای شلیک به ناوگان روسها استفاده کنند اما روسها فقط می توانستند توپهای جلوی کشتی را بر علیه ژاپنی ها بکارگیرند. توگو می توانست که دستور دهد که تمام ناوها با یکدیگر چرخش کنند. یعنی تمام کشتی ها در یک زمان شروع به چرخش کنند. این مانور که در نبرد ترافالگار -توسط ناوگان مشترک فرانسه و اسپانیا از آن استفاده شد- سریعتر می باشد؛ اما صف ناوها را به هم می زند و موجب می شود تا رزمناوها در خط مقدم حمله قرار بگیرند و این امری بود که توگو می خواست از آن اجتناب کند.
مانور "کراسینگ تی" به یمن ناوهای سریعی که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم ساخته شدند و توپهایی که بر روی برجکهای چرخان قرارداشتند اجرا شد. با داخل شدن موشک و هواپیما به نبردهای دریایی -که اجازه حمله از فاصله دور را به نیروهای رزمی می دادند- مانور کراسینگ تی منسوخ شد و آخرین بار در نبرد سورگائو در دریای فیلیپین توسط دریابان اولدنفورت آمریکایی در برابر ناوگان دریادار ژاپنی شوجی نیشیمورا -25 اکتبر1945- بکاررفت. این نبرد همچنین آخرین نبرد بین نبردناوها نیز بود.

دریاسالار توگو بر روی پل رزمناو میکاسا در هنگام آغاز نبرد تسوشیما در سال1905. پرچم نشانه حرف "زد" -که مشخصه ناوگان است- برافراشته شده است.