واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: سیاست > دیپلماسی - روابط دو کشور ایران و مصر روزهای پرتنشی را میگذراند، به گونهای که میتوان مدعی شد تهران و قاهره تیرهترین دوران را در سیسال گذشته تجربه میکنند. اگر تا چند ماه پیش ساخت فیلم مستند «اعدام فرعون» باعث شد تا موضع دشمنستیزی مصریها با ایران تقویت شود، این روزها جنایات اخیر اسرائیل علیه فلسطینیها و کشتار مردم غزه فاصلهای بیشتر را میان ایران و مصر ایجاد کرده است. چرا که مقامات رسمی هر دو کشور نه در مذاکرات پشتپرده بلکه از پشت تریبونهای رسمی اظهاراتی را درباره یکدیگر مطرح میکنند که بعید به نظر میرسد طرفین بتوانند دلخوریهای به وجود آمده را به این زودیها فراموش کنند. آنچه که باعث شده تا بحران روابط تهران - قاهره وخیمتر شود، موضع گذرگاه رفع است که به عنوان تنها مسیری محسوب میشود که بین مصر و نوار غزه واقع شده و در عین حال در کنتلر اسرائل قرار ندارد و میتواند در شکستن محاصره ساکنین فلسطینی نوار غزه نقش مهمی ایفا کند. ایران از هفتهها پیش از مصر خواسته بود تا اجازه دهد محمولههای غذایی و دارویی و کمکهای بشردوستانه از این مرز به نوار غزه برسد اما دولتیان مصر وقعی به این درخواست ایران نگذاشتند تا این که هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در سخنانی که در نماز عید قربان بیان کرد به انتقاد از مصر به دلیل امتناعش از بازگشایی گذرگاه رفع پرداخت؛ سخنان هاشمی رفسنجانی که تلویحاً به حمایت قاهره از اسرائیل صحه میگذاشت به مذاق مصریها خوش نیامد تا این که ابوالغیظ وزیر خارجه این کشور، تهران را متهم به آن کرد که قصد دارد ایدئولوژی خاص خود را در منطقه گسترش دهد. ابوالغیظ هم چنین در جدیدترین اظهاراتش به صراحت اعلام کرد که ایران بر حماس فشار میآورد و اجازه منطقی فکر کردن به آنها را نمیدهد. اما این سخنان رد و بدل شده همراه با تجمع اعتراضآمیز دانشجویان ایرانی در مقابل دفتر حافظ منافع مصر در تهران و درگیریهایی که در پی پرتاب مواد منفجره از سوی حاضرین رخ داد و درنهایت پلیس امنیتی ناگزیر از دخالت شد. این افراد ضمن انتقاد به ادامه همکاری مصر با اسرائیل خواهان باز شدن مرز رفع بوده و هستند. تداوم این اعتراضات درگیریها سرانجام دولت مصر را وا داشت تا نماینده حافظ منافع ایران در قاره را فراخواند. بدینترتیب مجموع وقایع رخ داده که البته وخیمتر شدن اوضاع ساکنین نوار غزه و افزایش حملات فجیعانه اسرائیل همراه است باعث شده تا جاده عادیسازی روابط سیاسی ایران و مصر با دستاندازهای بلند و البته غیرقابل پیشبینی مواجه شود. تهران و قاهره در سال 1358 پس از آنکه مصر، کشور اسرائیل را به رسمیت شناخت روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند و با تعطیلی سفارتخانههایشان تنها به دایر شدن دفتر حافظ منافع رضایت دادند. در دولتهای متعددی که در ایران به روی کار آمدند اگرچه هرازچندی گامهای نسبتاً بزرگی به خصوص در دولت اصلاحات در جهت برقراری رابطه برداشته شد اما در نهایت این محمود احمدینژاد بود که سال گذشته در جمع خبرنگاران از آماده بودن تهران برای برقراری مجدد سفارتخانه در قاهره و تمایل به افزایش سطح روابط سیاسی خبر داد. اما این اشتیاق در طرف مقابل اگرچه به اندازه ایران نبود اما به اندازهای بود که نشانههایی دال بر بهبود روابط رویت شود. چرا که تماسهای متعددی میان مسئولان ایران و مصر برقرار شد و علاوه بر حضور محمد خاتمی رئیس جمهور دولت هشتم و حداد عادل رئیس مجلس هفتم در قاهره، احمدینژاد و حسنیمبارک نیز تلفنی با یکدیگر گفتوگو پرداختند که نتیجهاش ارسال دعوتنامهای برای رئیسجمهور ایران جهت دیدار از مصر بود. اما در همین گیرودار، فیلم ترور فرعون روند عادیسازی روابط دو کشور را متوقف کرد. چرا که این فیلم مستند که درباره قتل انور سادات رئیسجمهور سابق مصر بود، دولتمردان این کشور را عصبانی کرد. آنان معتقدند که فیلمسازان ایرانی سادات را به دلیل آنکه با اسرائیل صلح برقرار کرده بود، یک خائن نشان داده و قتل وی را که حین رژه نظامی در قاهره رخ داد ره «عمل به حکم انقلابی» نامیدهاند. انتقاد مصریها آنقدر درا ین رابطه شدت یافت که حتی خانواده انور سادات نیز گفتند سازندگان این فیلم را به محاکمه میکشانند. اما افزایش این اعتراضات آنقدر شدت یافت که مقامات دولت ایران را به واکنش واداشت و اعلام کردند« این فیلم موضع رسمی دولت نیست» و در گامی فراتر حتی علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز، هیأتی پارلمانی را به ریاست علیرضا مرندی به قاهره فرستاد تا ضمن ارائه توضیح در این مورد به دلجویی از مصریها بپردازند. با این وجود ناخشنودی قاهره از وقایع مذکور اگرچه غیرقابل انکار و زیاد بود اما اینگونه هم نشد که با قاطعیت بتوان مسیر جدید ایجاد شده در دستگاه دیپلماسی دو کشور را به بنبست رسیده اعلام کرد. اما اینک شرایط متفاوتی به وجود آمده است؛ در واقع اتهاماتی که مصریها علیه ایران در خصوص حماس مطرح میکنند و روندی را که در مواجهه با اسرائیل و نوار غزه در پیش گرفتهاند و از سوی دیگر انتظار بیپاسخ ماندن تهران از قاهره، مجموعاً شرایطی را ایجاد کرده است که نتوان چشمانداز روشنی را در سپهر سایت خارجی طرفین دید. اگر نزدیک به یک سال پیش دولتمردان مصر و ایران به دنبال مذاکرات پیدرپی و محرمانهای که با هم داشتند، به صراحت اعلام میکردند« تهران و قاهره در آستانه برقراری روابط سیاسی رسمی قرار دارند» اینک میبینیم نه تنها چنین نشده بلکه آنطور که منوچهر متکی وزیر خارجه نیز پیشبینی میکرد، رخ نداده است. به نظر میرسد مجموع حوادث مذکور شرایط را برای به وجود آمدن چنین چشماندازی اگر نگوییم به کلی از بین برده، لااقل توانسته تأخیری بلندمدت ایجاد کند. چرا که مواضع متفاوت دو کشور نسبت به اسرائیل و فلسطین سایه سنگین خود را یکبار دیگر بر روابط دیپماتیک ایران و مصر انداخته است. سایهای که به باور تحلیلگران سیاسی، به این زودیها نمیگذارد روشنایی در جاده تهران - مصر دیده شود و هر روز بر ضخامت یخ روابط دو کشور میافزاید.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 361]