خليج فارس نامي به گستره تاريخ

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: خليج فارس نامي به گستره تاريخ

جام جم آنلاين: از آن زمان که تاريخ بشر مکتوب شد و جغرافي بعنوان علمي درخور اهميت و سرآمد تلقي شد نام خليج فارس در کهن ترين متون باستان به چشم ميخورد و با نام يا فارس گره خورده است.

يونانيان باستان معتقد بودند نام خليج فارس اسم يکي از چهار درياي شناخته شده اي است که به اعتقاد آنان همگي از يک اقيانوس عظيم سرچشمه مي گيرند يعني بسيار پيش از آنکه داريوش هخامنشي امپراتور ايران در کتيبه هاي خود از درياي سخن بگويد ، حتي غيرايرانيان هم اين پهناب را با نام فارس مي شناختند.

خليج فارس در عهد کهن از سوي يونانيان باستان pars persicus ، از سوي روميان mare persicus و از سوي اعراب بحر فارس خوانده شد. هرودوت مورخ مشهور ايراني هم خيلي پيش از داريوش هخامنشي در سال 425 پيش از ميلاد در کتاب تاريخي خود نام خليج فارس را آورده است چرا که سنگ نبشته داريوش در مصر که عبارت "درايه تپه هچا ا آيي تي هني" به معناي دريايي که که از آغاز مي شود يا از مي رود ، مربوط به 518 تا 515 ميلادي است.

پس از اسلام نيز تا زماني که واژه سازي و جعل عناوين و اسامي تاريخي قبح داشت و به رويه سياست پيشگان و ايادي آنها تبديل نشده بود ،همگي علماي غيرايراني و حتي دانشمندان عرب مانند شهاب الدين النويري و ابن حوقل و نصيبي بغدادي نام و نقشه خليج فارس را به درستي مورد اشاره قرار داده اند.

آنان با حفظ حرمت قلم ، تشکيک در نام اين دريا را حتي در ذهن خود خطور ندادند و تقيد به صداقت و راست گفتاري را از خود به يادگار گذاردند. هر چند که شيفتگي قدرت و نشئگي شهرت و ثروت جايگزين صداقت و درست گفتاري شد.

در دوران اخير انگليسي ها که خود غائله گردان غوغاي نام خليج فارس هستند اذعان کرده اند که اين پهنه آبي نام جز فارس ندارد. لرد کرزن وزير خارجه وقت انگيس در کتاب "ايران و قضيه ايران " که در سال 1892 به چاپ رسيد ، بارها به نام خليج فارس اشاره کرده است. در مورد آنچه که به امريکايي ها مربوط مي شود نيز ويليام راجرز وزير خارجه وقت امريکا در گزارشي که اواخر دهه 60 ميلادي پيرامون سياست خارجي امريکا ارايه کرد ، از نام خليج فارس استفاده کرده است. در فرهنگهاي زبان آلماني ، انگليسي ، فرانسوي ، امريکايي و ترکي هم جملگي نام خليج فارس را استفاده کرده اند.

در مورد نام خليج فارس تا اوايل دهه 1960 هيچگونه بحث و جدلي در ميان نبود و در تمام منابع امريکايي ، اروپايي و آسيايي و در دايره المعارف ها و نقشه هاي جغرافيايي اين کشورها ، نام خليج فارس در همه زبانها به نام اصلي ذکر شده است.

در حقيقت بر خلاف آنچه برخي مي پندارند اصطلاح مجعول "خليج عربي" ابتدا از سوي پان عربيست ها مطرح نشد بلکه اين اصطلاح از طرف يکي از نمايندگان سياسي انلگستان در خليج فارس بنام "سر چارلز بلگريو" عنوان گشت و در واقع او بود که به قصد تفرقه ميان ايران و اعراب اين تخم لق را در دهان عربها شکسته است.

سرچارلز بلگريو که بيش از 30 سال نماينده سياسي و کارگزار دولت انگليس در خليج فارس بود ، پس از بازگشت به انگلستان ،کتابي در باره سواحل جنوبي خليج فارس منتشر کرد و در آن براي اولين بار نوشت که عربها ترجيح مي دهند خليج فارس را خليج عربي بنامند. بلگريو قبل از انتشار کتاب و مراجعت به انگستان در تماس با شيوخ امارات جنوبي خليج فارس، اين تفکر را بر آنان نيز القاء کرد و بي علت نيست که بلافاصله پس از انتشار کتاب سرچارلز بلگريو ،اصطلاح خليج عربي در ميان مطبوعات عرب رواج پيدا کرد و در مکاتبات رسمي نيز به زبان انگليسي واژه Arabian golf جايگزين اصطلاح معمول و رايج Persian golf مي شود. پس از الگويي که انگليسي ها ترسيم کردند ، براي نخستين بار عبدالکريم قاسم رييس جمهوري عراق که با کودتايي به قدرت رسيده بود ، در سال 1958بر زبان راند و در سال 1962 نيز جمال عبدالنانصر در اوج هيجانات مربوط به جريان پان عربيسم ، طرح هايي را براي تغيير نام خليج فارس به خليج عربي به اجرا گذاشت. ناسيوناليسم عربي طرفداران زيادي در جهان عرب پيدا کرد و به اين ترتيب به جريان تغيير نام خليج فارس دامن زده شد ، اما گستره حمايت از اسامي تحريف شده تاريخي ، عمدتا حاميان نژاد پرستي عربي را در بر مي گرفت و بخش قابل توجهي از انديشمندان و نخبگان دانشگاهي جهان عرب به آن اعتراض کردند.

همانطور که پيش تر آمد ، انگليسيها نخستين کساني بودند که بذر نفاق و تفرقه را کاشتند چرا که از قديم سوداي آن داشتند که خليج فارس را به درياي انگليسي تبديل کنند و بعدها در دهه 1980 امريکايي ها هم به تاسي از پسرعموي بزرگترشان هوس خليج امريکايي به سرشان زد. از نظر امريکايي ها و اروپايي ها اين منطقه "شريان حياتي غرب" در "منطقه استراتژيک غربي" و "حوزه منافع ويژه" است لذا اگر بتوانند خليج فارس را براي هميشه تحت سلطه کامل خود در مي آورند. واقعيت تاريخي گواه است که خليج فارس يک نام کهن تاريخي است که از بدو تاريخ بر روي اين پهنه آبي گذارده شده و انگيزه و تلاش حساب شده اي که براي تغيير نام آن بعمل مي آيد ، هدفي جز ايجاد فتنه و اختلاف ميان کشورهاي منطقه ندارد.
خليج فارس براي ايرانيان فقط يک نام نيست. خليج فارس نقش بزرگي در شکل گيري و پيشرفت علم و تمدن بشري در هميشه تاريخ ايفا کرده است و ايرانيان از هر دسته و جناح و حزب و گروهي که باشند ، بر سر هويت ملي و مليت خود اتفاق نظر دارند و همه اختلافات را براي پاسداري از هدف تاريخي خود کنار مي گذارند و بر سر حفظ ميراث اجدادشان از بذل جان هم دريغ ندارند.

اتفاقي که سال 2006 ميلادي باره نام خليج فارس در نشريه نشنال جئوگرافي رخداد ، بخ خوبي ادعاي فوق را ثابت مي کند. کافي است مروري بر حوادثي که پس از اقدام اشتباه و نادرست اين نشريه افتاد ، داشته باشيم تا متوجه اهميت مسايل ملي و تاريخي ميان مردمان سرزمين باستاني ايران شويم. البته ماجرايي که در نشريه نشنال جئوگرافي افتاد مربوط به ديروز و امروز نيست، سالهاست که نشريات بريتانيايي زير فشار آگهي دهندگان عرب ، خليج فارس را فقط "خليج" مي نامند. {تصور کنيد دولت پاکستان پول خرج کند و با صرف هزينه هاي فراوان کاري کند تا اقيانوس هند را فقط اقيانوس بگويند يا بگويند اقيانوس پاکستان.

شيوخ جنوب خليج فارس در چند سال اخير به جعل نام خليج فارس بر روي نقشه بسنده نکرده اند و امروز حداکثر استفاده را از داده هاي باستان شناسي مي برند. آنان سالانه دهها کاوش باستان شناسي در حوزه جنوبي خليج فارس انجام مي دهند و به صورت مقالات متعدد در مجلات باستان شناسي داخلي و خارجي به چاپ مي رسانند.

ميزان کاوشهاي باستان شناسي در جنوب خليج فارس قابل مقايسه با بخش شمالي آن نيست. اعراب همواره امکانات بيشتري در اختيار باستان شناسان خارجي قرار داده اند و آنان هم به راحتي به پژوهشهاي خود مشغولند. اين يک واقعيت است که کاوشهاي باستان شناسي ما در بخش شمالي خليج فارس اندک بوده است و در اين زمينه بايد مطالعات بيشتري صورت دهيم. بايد اذعان کرد که اعراب با صرف هزينه هاي هنگفت در مطالعات باستان شناسي جنوب خليج فارس از ما جلوتر هستند.

صدام ديکتاتور عراق هم از همين سلک بود. او 300 ميليون دلار را طي 15 سال در ميان برخي روزنامه نگاران و دانشگاههاي اروپا خرج کرد تا جغرافياي بخشهايي از خاک ايران و نام خليج فارس را تغيير دهد.

خليج فارس امروزه با وسعتي معادل 237473 هزار کيلومتر مربع و محيطي بالغ بر 5579800 متر بخش کوچکي از گستره آبي پهناوري است که در روزگاران کهن درياي ناميده مي شد و تمامي درياي عمان و بخشي از اقيانوس هند تا رود سند را در بر مي گرفت.

خليج فارس بدليل موقعيت ژئواکونوميک و ژئواستراتژيک خود همواره مورد توجه قرار داشته است و مجموعه اي از انگيزه هاي سياسي ، جغرافيايي يا مطامع خاص قدرتهاي فرامنطقه اي در پشت پرده براي تغيير نام خليج فارس قرار دارند. اين انگيزه ها در طول زمانهاي مختلف متفاوت بوده است. قبل و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي اينگونه تلاشها دستخوش دگرگوني بسياري شده است. حمايت قدرتهاي بزرگ مثل امريکا ، انگليس و شوروي از نام خليج فارس با نام مجعول و ناقص آن چه بصورت مخفي و چه علني در طول زمان متفاوت بوده است. اين مواضع تاثير زيادي بر موضعگيري کشورهاي منطقه داشته است. جنگ تحميلي عراق بر ايران ، اشغال کويت توسط عراق و اشغال عراق توسط امريکا نيز در فرازونشيب اين تلاشها موثر بوده است.

برخي منتقدان از نام تاريخي خليج فارس ، جمهوري اسلامي را متهم مي کنند که چرا بعد از پيروزي انقلاب همچنان بر نام خليج فارس اصرار دارد. اين انتقاد از آنجا ناشي مي شود که آنها وقوع انقلاب اسلامي ايران را دور شدن جمهوري اسلامي از خواسته هاي ملي خود تلقي مي کنند و به تعبير آنها ، تهران نبايد براي نام خليج فارس شان ملي قايل باشد.

از سوي ديگر نامگذاري غيرحرفه اي ، سبب آگاهي بهتر آگاهان و ناظران امور از ساختار ضعيف فکري استراتژيست هاي خارجي نسبت به حساسيتهاي ملي و بومي مردم ايران مي گردد. نامگذاري مجعول و اصرار بر تغيير نامي کهن ، پيامدي جز تضعيف استقلال ملي ايران و هويت تاريخي کشورمان ندارد. کشورهاي حوزه خليج فارس نيز بايد نيک دريابند که پاک کردن حقيقت از صفحات تاريخ ناممکن است ، چرا که جهان سالها شاهد اينگونه تلاشهاي ناممکن صهيونيسم جهاني براي محو فلسطين بوده و هست و اکنون اين بار نيز بدانند که روياي تازه و پريشان آنان هيچگاه تعبير نخواهد شد و هر مرد و زن ايراني مقتدرانه از آبهاي نيلگون و نام خليج هميشه فارس حراست خواهد کرد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 267]