قطب‌الدين راوندي آميخته‌اي از مباحث تفسيري و فقهي است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: آشنايي با انديشمندان جهان اسلام/ قطب راوندي«فقه‌القرآن» قطب‌الدين راوندي آميخته‌اي از مباحث تفسيري و فقهي است
گروه انديشه: «قطب‌الدين راوندي» در «فقه‌القرآن»، به ترتيب مباحث فقهي؛ يعني از طهارت تا ديات را نگاشته است و گفتني‌ها و مطالبي در خور توجه، كه مباحث تفسيري و فقهي را در هم آميخته در آن به خوبي خودنمايي مي‌كند.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، 856 سال پيش، 14 شوال سال 573 هجري قمري، «قطب‌الدين سعيدبن هبةالله راوندي» از چهره‌هاي درخشان جهان تشيع در شهر قم درگذشت و همان‌جا به خاك سپرده شد. راوندي عالمي فاضل، محدثي برجسته و فقيدي ممتاز بشمار مي‌رفت.

فرزانه برومند راوند، علاوه بر پدر، از محضر بزرگان ديگري استفاده كرده است. قطب‌الدين خوشه‌چين خرمن عالماني است كه ثمره انديشه‌شان قرن‌هاي متمادي مشام انسان‌ها را معطر ساخته است. افكار بزرگ شخصيت‌هايي چون شيخ صدوق، سيد مرتضي، سيد رضي و شيخ طوسي، در انديشه و تفكر او جاي پيدا كرده‌اند.

بنابر آن‌چه در «رياض‌العلماء» آمده است، قطب‌الدين رواياتي از بزرگان حديث در شهرهاي اصفهان، خراسان و همدان شنيده و نقل كرده است و از اين روزنه مي‌توان به مسافرت‌هاي علمي او به شهرهاي مختلف پي‌ برد. چنان‌كه قرار داشتن قبر او در شهر قم، دليلي بر استفاده او از محضر استادان آن ديار است.

برخي از استادان او عبارت‌اند از: ابوجعفرمحمدبن علي‌بن محسن حلبي، ابوالحسن محمدبن علي‌بن عبدالصمد تميمي نيشابوري، سيدابوالبركات محمدبن اسماعيل مشهدي و صفي الدين مرتضي‌بن داعي‌بن قاسم كه اكثر بزرگان و انديشه‌وران آن عصر در زمره استادان وي هستند. قطب راوندي خود به قرآن عشق مي‌ورزيد و در راه نشر معارف آن پرتلاش بود، اما تأثير نفس قدسي استادش طبرسي بزرگ، در انديشه و آثار گران‌سنگ او نقش بسزايي داشت و از اين رو، آثار و تأليفات قطب راوندي، رنگ خدايي و بوي وحي به خود گرفت.

راوندي دانشمند بزرگ و وارسته قرن ششم از چهره‌هاي درخشاني است كه فرزانگان بسياري از محضر نوراني‌اش به فيض رسيده و دانش اندوخته و خود نيز شمع فروزان محافل علمي شده‌اند. از ميان انبوه جويندگان علم كه از خرمن فضل راوندي خوشه‌چيني كرده‌اند نام فرزندان وي درخششي ويژه دارد. او نه تنها در مسجد و منزل و مكتب بلكه در سفر و حضر، به نورافشاني پرداخته و شاگردان بسياري را به جامعه اسلامي آن روز ارائه داده است.

شاگردان قطب‌الدين چهره‌هاي برجسته‌اي هستند كه از وي به نقل روايت پرداخته‌اند. محمدبن علي معروف به «ابن شهر آشوب» از ستارگان درخشان تشيع و برجسته‌ترين شاگردان قطب بود. «ابن شهر آشوب» در كتاب خويش «معالم العلماء» با يادي از قطب الدين به عنوان استاد خويش نام وي را ثبت كرده است.

مردان خدا الگوهاي روشني هستند كه به رغم مشكلات و كمبودهاي عصر خويش، همه تلاش و همتشان خدمت به اسلام عزيز و احياي مجد و عظمت آن بوده است. آنان با عشق به قرآن مجيد و اهل‌بيت(ع) به نشر و پخش آثار ايشان پرداخته، همواره از سرچشمه زلال ابديت سيراب مي‌شوند. قطب الدين راوندي در زمره مردان بزرگي است كه با دانش فراوان خود پس از بهره‌مندي از علوم مختلف و تبحر در آن‌ها، حلقه زريني در سلسله حافظان و راويان معارف اسلامي شد و در بيشتر رشته‌هاي علوم اسلامي تبحر و تخصص خود را به نمايش گذارد.

از جمله آثار وي مي‌توان به كتب ام‌القرآن، تفسيرالقرآن در دو جلد، خلاصةالتفاسير در ده جلد، شرح آيات المشكلة في التنزية، اللباب في فضل آيةالكرسي، الناسخ و المنسوخ من القرآن، الخرايج و الجرايح، ام المعجزات، الاختلافات، جواهر الكلام في شرح مقدمة الكلام، آيات الاحكام و ... اشاره كرد.

از او آثار ديگري نيز موجود است كه از آن جمله شرح بر نهج‌البلاغه، شهاب الاخبار شامل كلمات قصار حضرت محمد(ص)، نثراللئالي درباره كلمات قصار حضرت علي(ع) و بالاخره تفسير القرآن را مي‌توان نام برد.

درخور اين بحث به بررسي مختصري از كتاب «فقه القرآن» وي خواهيم پرداخت. اين كتاب آياتي كه مربوط به مباحث فقهي است با جامعيت بي‌نظيري جمع‌آوري شده است كه شايد بتوان گفت ايشان از پيشگامان در اين زمينه هستند.

اين كتاب به ترتيب مباحث فقهي؛ يعني از طهارت تا ديات نگاشته شده است و گفتني‌ها و مطالبي در خور توجه، كه مباحث تفسيري و فقهي را در هم آميخته در آن به خوبي خودنمايي مي‌كند. نوشته‌هاي ايشان از نظريات «شيخ الطائفه محمدبن حسن طوسي» در دو كتاب «التبيان في تفسير القرآن» و «الاستبصار فيما اختلف فيه من الاخبار» تأثير پذيرفته و توجه خاصي به نظريات «سيد مرتضي علم‌الهدي» در كتاب «الانتصار في انفرادات الاماميه» كرده است.

يكي ديگر از ويژگي‌هاي اين كتاب تلفيقي نوين است كه ايشان توانسته ميان نظريات فقهي و تفسيري كه به ظاهر با هم اختلاف دارند، نوعي سازگاري ايجاد كند. گاهي كه به منابع فقهي و روايي مراجعه مي‌كنيم، گمان مي‌رود علما و دانشمندان اسلامي در اين زمينه با هم اختلاف نظر دارند، ولي پس از آن‌كه به اين كتاب بر مي‌گرديم، با شگفتي مي‌بينيم كه ايشان آن نظريات را جمع كرده و با بيان ساده و زيبا يك‌جا آورده است.

از ديگر ويژگي‌هاي اين كتاب، بيان نظريات اختلافي ميان عالمان شيعه و سني است كه به شكلي دقيق به بررسي آن‌ها پرداخته شده و در برخي موارد فصل‌هاي متعددي به توضيح آن‌ها اختصاص داده، و از منظره‌هاي گوناگون به آن‌ها نگريسته است. اين كتاب اثر بزرگ و ماندگاري در نوع خود به شمار مي‌رود و با گذشت نزديك به هزار سال از نگارش آن، هنوز مباحث آن توجه محققان و فقها را به خود معطوف كرده است.*

*منابع: پايگاه اطلاع‌رساني دارالقرآن، پايگاه اطلاع‌رساني كتابخانه طهور، پايگاه اطلاع‌رساني صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران.
دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 179]