بررسي قابليت‌هاي نهفته منابع انرژي در شمال ايراندرياي خزر، حوزه‌اي غني از نفت و گاز

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: بررسي قابليت‌هاي نهفته منابع انرژي در شمال ايراندرياي خزر، حوزه‌اي غني از نفت و گاز
در ميان كشورهاي حوزه درياي خزر ايران كمترين فعاليت‌هاي اكتشافي را انجام داده است كه دلايل مختلفي براي آن ذكر شده است. برخي معتقدند تكنولوژي مورد استفاده براي حفاري و اكتشاف نفت در درياي خزر متفاوت از ديگر حوزه‌هاي ايران است و ايران اين تكنولوژي را در اختيار ندارد. برخي ديگر معتقدند ايران به دليل دارا بودن ذخاير كلان نفتي در جنوب كشور نيازي به تلاش‌هاي بي‌وقفه براي استخراج ندارد و منتظر است تا ديگر شركت‌هاي فعال در درياي خزر حجم ذخاير را برآورد كنند و سپس اين كشور نيز براي بهره‌برداري از منابع موجود در حيطه خود وارد ميدان شود

مونا مشهدي رجبي - چندي است حجم ذخاير نفت و گاز موجود در درياي خزر شركت‌هاي بزرگي نفتي جهان را به اين منطقه كشانيده است و كشورهاي بزرگ مصرف‌كننده را به برقراري رابطه نزديك با دولت كشورهاي اطراف اين حوزه آبي غني از نفت و گاز واداشته است. ولي حجم واقعي ذخاير نفت و گاز اين منطقه و توان توليد آن چه اندازه است؟
موقعيت اين حوزه‌هاي نفت و گاز موجود در درياي خزر به گونه‌اي است كه استخراج نفت و گاز از آنها هزينه‌اي بيشتر از ديگر حوزه‌ها در بر دارد، ولي با توجه به رشد قيمت نفت و گاز در جهان استخراج از اين حوزه‌ها صرفه اقتصادي پيدا كرده است. طبق گزارش‌هاي موجود در سال 2006 ميلادي حجم ذخاير تاييد شده نفت در كشورهاي اطراف درياي خزر معادل 5/47ميليارد بشكه بود. در اين سال حجم ذخاير گازي درياي خزر برابر با 257‌هزار‌ميليارد پاي مكعب برآورد شده بود.
اين در حاليست كه شركت بزرگ نفتي بريتيش پتروليوم در اثر مطالعات و فعاليت‌هاي اكتشافي انجام شده در اين حوزه اعلام كرده است حجم ذخاير موجود در اين منطقه بسيار بيشتر از ميزاني است كه كشف و تاييد شده است. اين شركت بزرگ جهان حجم ذخاير تاييد شده نفتي در درياي خزر را 184‌ميليارد بشكه بيشتر از ميزان تاييد شده و حجم ذخاير گازي احتمالي را 293‌هزار‌ميليارد پاي مكعب بيشتر از ميزان تاييد شده اعلام كرد. شركت بريتيش پتروليوم در سال 2006 ميلادي گزارشي در مورد حجم ذخاير تاييد شده نفت و گاز در كشورهاي مختلف جهان ارائه داد كه در زير اين اطلاعات را به صورت جدول مي‌بينيد.
شايان ذكر است اين شركت پيش‌بيني مي‌كند حجم ذخاير نفت و گاز درياي خزر پنج برابر حجم ذخاير كشف شده كنوني باشد كه در صورت تحقق اين پيش‌بيني و استخراج ذخاير كشورهاي اطراف درياي خزر قدرت رقابت بالايي با كشور عربستان سعودي پيدا مي‌كنند. حجم ذخاير تاييد شده نفت و گاز درياي خزر تا سال 2010 ميلادي به 15‌درصد از مجموع ذخاير تاييد شده جهان مي‌رسد و اين منطقه توان توليد روزانه 4.1 ميليون بشكه نفت را خواهد داشت.
تحقق اين پيش‌بيني به سياست‌گذاري‌هاي كشورهاي اطراف اين حوزه‌اي هم بستگي دارد، زيرا اكتشاف و بهره برداري از ذخاير نفت و گاز درياي خزر به كمك تكنولوژي‌ها و تجهيزات روز دنيا و سرمايه‌گذاري كلان شركت‌هاي بزرگ امكان‌پذير خواهد بود.به گزارش شركت بريتيش پتروليوم تا سال 2010 ميلادي مجموع نفت خام توليد شده در كشورهاي اطراف درياي خزر بين 96/2 تا 14/4ميليون بشكه در روز خواهد بود در حاليكه اين منطقه در سال 2005 ميلادي تنها 92/1ميليون بشكه و در سال 1992 ميلادي 861‌هزار بشكه نفت در روز توليد مي‌كرده است. در حوزه گاز طبيعي نيز پيش‌بيني‌ها از رسيدن حجم ذخاير گاز طبيعي اين منطقه به 300‌هزار‌ميليارد پاي‌مكعب تا سال 2010 ميلادي حكايت دارد و انتظار مي‌رود تا سال مذكور اين منطقه توان توليد 4/5‌هزار‌ميليارد پاي مكعب گاز طبيعي را داشته باشد. شايان ذكر است در سال 2005 ميلادي مجموع توليد گاز طبيعي در اين منطقه معادل 99/2هزار‌ميليارد پاي مكعب در سال 1992 ميلادي معادل 59/2هزار‌ميليارد پاي مكعب در هر سال بوده است.
در سال‌هاي اخير شمار زيادي از شركت‌هاي نفتي اقدام به فعاليت‌هاي اكتشافي در اين منطقه كردند، ولي حجم فعاليت‌هاي تحقيقاتي و اكتشافي كشورهاي اطراف اين حوزه آبي با يكديگر تطابق نداشت. قرقيزستان يكي از كشورهايي است كه براي استخراج نفت و گاز درياي خزر سرمايه‌گذاري زيادي كرده است و تركمنستان نيز در اين عرصه هم‌پاي اين كشور در حركت است. در ميان كشورهاي حوزه درياي خزر ايران كمترين فعاليت‌هاي اكتشافي را انجام داده است كه دلايل مختلفي براي آن ذكر شده است.
برخي معتقدند تكنولوژي مورد استفاده براي حفاري و اكتشاف نفت در درياي خزر متفاوت از ديگر حوزه‌هاي ايران است و ايران اين تكنولوژي را در اختيار ندارد. برخي ديگر معتقدند ايران به دليل دارا بودن ذخاير كلان نفتي در جنوب كشور نيازي به تلاش‌هاي بي‌وقفه براي استخراج ندارد و منتظر است تا ديگر شركت‌هاي فعال در درياي خزر حجم ذخاير را برآورد كنند و سپس اين كشور نيز براي بهره‌برداري از منابع موجود در حيطه خود وارد ميدان شود.
شايان ذكر است توجه به منابع نفت و گاز درياي خزر طي دو سال اخير بيشتر شده است و دليل آن هم رشد قيمت نفت بود. زماني كه قيمت هر بشكه نفت كمتر از 10 دلار و حتي كمتر از 20 دلار بود فعاليت‌هاي اكتشافي و استخراجي در درياي خزر براي كشورهاي اطراف صرفه اقتصادي نداشت، ولي هم اكنون كه متوسط قيمت نفت بيشتر از 80دلار است نه تنها اين فعاليت‌ها به صرفه شده است بلكه سود كلاني را هم براي دارندگان اين ذخاير به همراه مي‌آورد.
پيش‌بيني مي‌شود در سال 2010 ميلادي توليد نفت خام در جهان معادل 6/91ميليون بشكه در روز و توليد گاز طبيعي معادل 5/116‌هزار‌ميليارد پاي مكعب در سال باشد اين در حالي است كه در سال 2005 ميلادي مجموع نفت خام توليد شده در جهان معادل 08/81ميليون بشكه در روز و گاز طبيعي معادل 534/97‌هزار‌ميليارد پاي مكعب در هر سال بوده است. سهمي از اين رشد توليد به دليل بهره‌گيري بيشتر از منابع درياي خزر خواهد بود. البته منابع كشف شده در كشورهاي ديگر از قبيل برزيل نيز در اين برآورد لحاظ شده است.
دوشنبه 22 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 109]