مشخصات فیزیکی گوهر ها

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مشخصات فیزیکی گوهرها عبارتند از:
- سختی
- وزن مخصوص
- مقاومت
- نحوه شکست و کلیواژ
که به نوع و ساختار اتم های موجود در سنگ بستگی دارد. برای مثال الماس بعنوان
سخت ترین ماده طبیعی وگرافیت به عنوان نرم ترین ماده ، شناخته شده اند. علی رغم اینکه هردو آنها از کربن خالص تشکیل شده اند، اما نحوه قرار گرفتن اتم های کربن در کنار هم باعث اختلاف در سختی این دو ماده گشته است.
سختی (Hardness ) یکی از راه های شناخت کیفیت گوهر، سختی آن است که میزان مقاومت گوهر را در مقابل خراش نشان می دهد. سختی هر سنگی را می توان توسط جدول Moh بررسی کرد که به هر سنگ عددی بین 10-1 تعلق می گیرد، که البته فاصله بین عددهای جدول Moh مساوی نیست. یکی از نشانه های واضح این مطلب اختلاف بین 9 و 10 می باشد.
آزمایش سختی چون باعث ایجاد خراش روی سنگ می شود، می بایست وقتی انجام پذیرد که بقیه آزمایش ها جواب نداده باشدومعمولا" این آزمایش را روی سنگ های تراش خورده انجام نمی دهند.
وزن مخصوص (Specific Gravity) وزن مخصوص (SG) گوهر عبارت است از نسبت وزن آن در آب به نسبت وزن آن در هوا. هرچقدر که میزان وزن مخصوص سنگ بیشتر باشد، سنگ سنگین تر احساس می شود. برای مثال یک تکه کوچک از Pyrite که وزن مخصوص 2/5 دارد خیلی سنگین تر از یک تکه بزرگ Fluorite با وزن مخصوص 18/3 می باشد.
اشکال کریستال
بیشتر مینرال های گوهری، کریستالی هستند که اتم های آنها به صورت منظم و فرم های قرینه ای، شکل گرفته اند مانند lattice مقدار کمی از مینرال ها به صورت amorphous هستند که ساختار کریستالی خاصی ندارند. مینرال های کریستالی ممکن است از یک نوع کریستال خاص یا از گروهی از کریستال ها تشکیل شده باشند.
Polyemstalline مینرال هایی متشکل ازگروه کریستال های خیلی ریز می باشند. گاهی آنقدر این کریستال هاریزهستند که حتی نمی توان بدون چشم مسلح آنها را دید. مینرال های کریستالین از تعدادی صفحه های صاف تشکیل شده اند که آنها را face می نامند. شکل ظاهری این face ها فرم کلی ساختار مینرال را که habit نامیده می شود، مشخص می کنند بعضی از مینرال ها دارای habit مجرد هستند مانند pyramidal یا prismatie و بقیه ممکن است دارای چندhabit باشند.مینرال های بدونhabit مشخص را massive می نامند. گوهرهای amorphous مانندobsidian و tektites دارای شکل نامنظم هستند.
سیستم کریستالی یا ساختار بلوری
از نقطه نظر علمی، کریستال ماده جامد و همگنی است که دارای نظم درونی سه بعدی در مقیاسی وسیع می باشد و مطالعه مواد متبلور و قوانینی که بر رشد خارجی و ساختمان درونی آنها حکم فرماست، کریستالو گرافی نامیده می شود.
تشکیل کریستال ها براثر به وجود آمدن نظم و ترتیب معینی است که برای اتم های آن کریستال و به علت تغییر فشار، حرارت و علظت ترکیب شیمیائی کریستال به وجود می آید. اولین مرحله در رشد یک کریستال ایجاد هسته اولیه است و اصولا" رشد کریستال ها پس از تشکیل هسته های اولیه می تواند آغاز گردد. هسته ها نتیجه تجمع یون های مختلف تشکیل دهنده کانی (درمواد محلول یا مذاب) در کنارهم برای ایجاد الگوی ساختمانی منظم ابتدایی اجسام جامد هستند.
رشد بیرونی و پیوستگی درونی کریستال در می توان تکرار الگوهایی از هسته ها در ابعاد وسیع تر و با اتم های بیشتر در نظر گرفت. این نحوه تکرار الگوها (Motif ) که همیشه منظم است انواعی از کریستال را به وجود می آورد که بلور شناسان آنها را به شش سیستم اصلی تقسیم می نمایند. این سیستم ها عبارتند از:
1- Cubic
2- Orthorhombic
3- Tetragonal
4- Monoclinic
5- Hexagonal و Trigonal
6- Triclinic
تکرار الگوها همیشه براثر وجود ایجاد تقارن و آرایش منظم آنهاست . آرایش الگوها در یک کریستال می تواند حاصل چرخش تحت زاویه مشخص باشد، این زاویه چرخش نمایان گر شکل خارجی بلوربوده ومی تواند درجه یک (زاویه 360 درجه) درجه دو(زاویه 180 درجه) درجه سه (زاویه 120 درجه)، درجه چهار ( زاویه 90 درجه)، درجه شش (زاویه 60 درجه) باشد.فقدان محوردرجه پنج به علت محدودیت های هندسی است که در کریستال وجوددارد.
مشخصات نوری
رنگ از مشخصات واضح گوهر است و یا در واقع یکی از چندین مشخصات نوری گوهر می باشد که بستگی به نور دارند.
هرنوع سیستم کریستالی گوهر به تنهایی عکس العمل خاصی به نور نشان می دهدکه مشخصه نوری خاص آن گوهر می باشد. تاثیرات حاصل از نور دراثر دوحالت عبور و گذشت نور از گوهر و بازتاب نور از گوهر به وجود می آید.
رنگ چگونه ایجاد می شود؟
رنگ گوهر بستگی به نحوه جذب نور دارد و نور سفید شامل رنگهای رنگین کمان
می باشد که وقتی اشعه ای از آن به گوهر می تابد مقداری از این رنگ ها در گوهر جذب شده و رنگ گوهر را مشخص می کند و آنهایی که جذب نمی شوند از آن عبور کرده و یا منعکس می شوند. هرگوهری در حقیقت دارای یک رنگ خاص می باشد که می توان آن را اثر انگشت آن گوهر نامید که تنها به وسیله spectroscope قابل تشخیص می باشد. درحالی که خیلی از گوهرها ممکن است در ظاهر یک رنگ به نظر برسند.
گوهرهای Allochromatic
گوهرهای Allochromatic رنگ هایشان بعلت وجود پارامترهایی است که جز اصلی فرمول شیمیایی پایه آن گوهر نیستند بعنوان مثال کروندوم وقتی که خالص باشد بی رنگ است ولی هنگامی که ترکیبی به آن اضافه می شود که معمولا" اکسید فلز می باشد ایجاد رنگ قرمز در یاقوت قرمز و آبی و سبز و زرد و صورتی در Sapphires می کند.
گوهرهای Allochromatic زمینه بسیار مناسبی برای تقویت و تغییر رنگ دارند.
گوهرهای Idiochromatic
عامل رنگ گوهرهای Idiochromatic پارامتر موجود در پایه اصلی فرمول شیمیایی آن
می باشد. این نوع گوهرها معمولا" فقط دارای یک نوع رنگ و دامنه محدودی از تغییر رنگ می باشند. مانند pridot که همیشه سبز است و عامل رنگ سبز آن هم وجود آهن در فرمول شیمیایی آن می باشد.
گوهرهای parti-coloured
گوهرهایی که از قسمت های مختلف رنگی تشکیل شده اند از parti-coloured می نامند که ممکن است از دو رنگ (bicoloured ) یا سه رنگ (tircoloured ) یا بیشتر تشکیل شده باشد.
رنگ ها ممکن است به طور نامنظم در سنگ پخش شده باشند یا به حالت سایه روشن در طول رشد سنگ نمایان شوند. بهترین نمونه برای این نوع گوهر تورمالین می باشد که گاهی تا 15 نوع مختلف رنگ یا سایه می توان در یک سنگ دید.
گوهرهای pleochroic
گوهرهایی که از زوایای دید مختلف دارای رنگ های مختلف هستند راگوهرهای pleochroic می نامند. در سیستم های cubic و amorphousسنگها فقط یک رنگ نشان میدهند. در سیستم های tetragonal وhexagonal وtrigonal و سنگ ها دورنگ از خودنشان میدهند(dichroic) و سیستم های orthorhombic و monoclinic یا triclinic سنگها ممکن است سه رنگ نشان دهند (trichroic) .
ضریب شکست نور (RI)Refractive index
زمانی که اشعه ای از نور بر سطح گوهر تابیده می شود مقداری از آن منعکس شده ولی مقدار زیادی از آن عبور می کند از آنجائی که گوهرها دارای قدرت جاذبه متفاوت با هوا هستندسرعت نورکم می شود و نسبت به منبع اصلی منحرف می شود (شکست نور) میزان شکست نور در گوهر از ضریب شکست نور می نامند (RI ) که خود پارامتر بسیار مهمی برای تشخیص گوهرها می باشد. این شکست نور به دو حالت single وdouble می باشد که در سیستم cubic مانند spinel تنها یک ضریب شکست ، ولی در وdouble مانند تورمالین دو شکست نور وجود دارد که اختلاف بین این دو را birefringence می گویند.
جـلا (Luster)
حالت ظاهری گوهر را جلا (Luster) می نامند که از انعکاس نور درسطح گوهر مشخص
می شود این انعکاس نور بستگی به صیقل سطح گوهر و سختی سنگ دارد که هرچه سنگ سخت تر باشد قابلیت صیقل بیشتری دارد بنابراین جلای آن نیز بیشتر خواهد بود.
شناسان اصطلاحات خاصی رابرای نوع جلای گوهر استفاده می کنند که عبارتند از : splendent به این معنی که گوهر نور را مانند آینه منعکس می کند. اگر مقدار کمی از نور منعکس شود آن را dull یا earthy می نامند. جلای سنگ هایی که با جلای الماس مقایسه
می شوند را adamantine می گویند. بیشتر گوهرهای شفاف جلای شبیه شیشه دارند که vitreous نامیده می شوند.
فلزات قیمتی دارای جلای metallic هستند و گوهرهای آلی دارای جلایrisinous یاpearly یا waxy هستند.
بعضی از گوهرها که از یک خانواده هستند دارای جلاهای متفاوت می باشند مانند Garnet که دارای جلایresinous درنوع hessonit Garnetتاجلای adamatine درنوعdemantoid Garnet می باشند یا نمونه دیگر سنگ خام و lazulit و howlite است که دارای جلای earthy یا dullمی باشند که بعد از تراش وصیقل جلای vitreous پیدا می کند.
Interference
Interference یک مشخصه نوری است که علت آن بازتاب نور براساس ساختار داخلی گوهر می باشد. این انعکاس داخلی نور باعث بازی رنگ می شود بعضی از گوهرها
می توانند دامنه کامل رنگین کمان را تولید کنند. ساختار داخلی opal باعث می شود که
رنگ های رنگین کمانی داشته باشد که آن را rirdescence می نامند این نوع انعکاس نور را در گوهرهای دیگر از قبیل hematite وlabradorite وrirspuartz نیز می توان دید.
ستاره و چشم گربه
گوهر با تراش cabochon که دارای اینکلوژن های طبیعی مانند heedle یا finbrous است باعث انعکاس نور در حالات مختلف می شود که از جمله چشم گربه یا ستاره می باشد

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 2539]