معلولان‌و سالمندان‌ وكابوس‌تردد در شهر‌

واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: معلولان‌و سالمندان‌ وكابوس‌تردد در شهر‌
اما در حال حاضر در هر يك از اين اهداف و ضرورت‌ها، ايرادهاي قابل توجهي وجود دارد كه مهم‌ترين آن به نظام جامع تامين اجتماعي برمي‌گردد.
يك دونده براي دويدن و رسيدن به خط پايان، پيستي مجزا و آماده دارد، حتي اگر اين مسير مانعي هم داشته باشد، متناسب با وضعيت جسماني اوست،‌ هر شهروند اين اجتماع شلوغ هم براي حركت و رسيدن به محل كار، خانه يا ديدن اقوام و دوستانش، به نحوي توانايي استفاده از همه امكانات شهري و محيطي را با تمام ابزار و ادواتش دارد، از دوچرخه تا اتوبوس، از پل‌هاي روي جوي‌هاي آب تا نرده‌هاي كنار پله!
با اين وجود شهرهاي كشور براي تردد همه آدم‌هاي سالم، امكانات لازم و كافي را ندارد، چه رسد به آن‌هايي كه براي عبور و مرور از خيابان، پل، پله يا سوار شدن به تاكسي و اتوبوس شرايط عادي ندارند و احتياج به امكانات خاصي دارند، ‌اين در حاليست كه اين امكانات براي آن‌ها طراحي نشده است و اين شرايط براي اين زنان، مردان و كودكان و سالمندان چيزي جز كم‌توجهي و بي‌انصافي در حق اين دسته از شهروندان نيست!
معلولان و سالمندان جامعه ما جزو كم‌توقع‌ترين شهروندان در مقايسه با ساير همنوعان خود در شهر‌هاي ديگر دنيا هستند و آنچه كه از مسوولان طلب مي‌كنند، تامين كمترين امكانات براي تردد آن‌ها در شهر است.
معلولان و سالمندان كه نسبت به افراد عادي، زمان كمتري را در شهر حضور دارند، جز امكانات محدود محيطي در شهر و كمك براي مناسب‌سازي منازلشان، تاكنون خواسته‌هاي چنداني نداشته‌اند، در عين حال با توجه به تعداد آن‌ها، همواره امكان تحقق خواسته‌هايشان با كمترين اعتبارات وجود داشته، ولي متاسفانه در بيشتر مواقع، اين خواسته‌هاي به حق و كوچك مورد غفلت مسوولان قرار گرفته‌ است.

فراموشي سالمندان امروز ، فراموشي يك نسل است
اما در حال حاضر در هر يك از اين اهداف و ضرورت‌ها، ايرادهاي قابل توجهي وجود دارد كه مهم‌ترين آن به نظام جامع تامين اجتماعي برمي‌گردد.
هنوز عمده جمعيت سالمندان ما كه تقريبا همه آن‌ها قشر بازنشسته هستند، براي گرفتن حقوق دوران بازنشستگي و مزاياي آن كه حقشان است، در صف‌هاي طولاني، ساعت‌ها منتظر مي‌مانند، هنوز سالمندان ما براي زندگي در اين شهر شلوغ و يا حتي در شهر‌هاي كوچك، كمترين امكانات رفاهي را ندارند و بيشترين و مفرح‌ترين كار آن‌ها، نشستن روي صندلي پارك‌هاست.
در حالي كه گزارش‌ها از جمعيت 3/7 ميليون نفري سالمندان كشور حكايت دارد و در ميان آن‌ها طبق آمار رسمي،500 هزار سالمند داراي معلوليت عميق و شديد شناسايي شده است، اين افراد به دلايل مختلف از جمله نبود نظام جامع تامين اجتماعي و عدم وجود امكانات مناسب محيطي، شرايط خوبي را در شهر محل زندگيشان ندارند.
دكتر رضا فداي وطن ـ مدير گروه سالمندي دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي ـ معتقد است كه از سالمندي و جايگاه آن‌ها در جامعه تعريف حقيقي ارائه نشده است و به همين منظور، مسوولان موظف به تقويت نهادها و انجمن‌هاي حامي سالمندان و ارائه خدمات بهتر به آن‌ها در جامعه هستند، تا اين قشر همانند اقشار ديگر جامعه با آرامش زندگي كنند.
شايد بر همين اساس باشد كه اخيرا برخي از نهاد‌ها از جمله شهرداري تهران، افتتاح چهار باشگاه سالمندان را با امكانات مناسب آن‌ها به عنوان مكمل‌هاي فرهنگي خانه‌هاي سالمندي و مكاني براي دفاع از حقوق سالمندان و مركزي براي برنامه‌ريزي‌هاي فرهنگي براي اين دوره از زندگي شهروندان در دستور كار قرار داده است.
نوريان ـ رييس سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران ـ به افزايش چشمگير جمعيت سالمندي كشور در سال‌هاي آينده، اشاره كرد و گفت: شهر بايد به گونه‌اي طراحي شود كه تمام اقشار جامعه از جمله سالمندان بتوانند به راحتي از امكانات آن بهره‌مند شوند و قصد داريم، نشست‌هايي تخصصي را ترتيب دهيم كه با حضور كارشناسان و متخصصان اين حوزه و نيز مديران شهري به راهكارهاي عملي براي ارتقاي سلامت جسمي و رواني سالمندان دست پيدا كنيم.
وي به اهميت آموزش خانواده‌ها براي نگهداري سالمندان بر اساس استانداردهاي جهاني اشاره كرد و افزود: براي حفظ سلامت و شادابي سالمندان، بايد خانواده‌ها نيز متناسب با پيشرفت علم در جهان كنوني آموزش ببينند، چرا كه مراقبت از سالمندان در محيط خانه و در شهر ظرايفي دارد كه رعايت نكردن آن مشكلات جسمي و روحي براي سالمندان و خانواده‌ها ايجاد خواهد كرد.
متاسفانه اين اظهارنظر خوش‌بينانه نوريان در حالي است كه روند بي‌اعتنايي به حضور يك سالمند در جمع خانواده‌ها در سطح شهرها به ويژه تهران هر روز پر‌رنگ‌تر مي‌شود و اين سرمايه‌هاي گرانبها هر روز در گوشه‌ بسياري از خانه‌هاي سالمندان همين شهر، دلگير و غمناك و در سكوت سال‌هاي مانده از عمرشان را مي‌گذرانند.
بي‌اعتنايي به جامعه سالمند كشورمان از سوي مسوولان دولتي، روند ضعيف و تقريبا بي‌هدف فرهنگ‌سازي براي حمايت مادي و معنوي از آن‌ها و نيز روند كند مناسب‌سازي محيط شهري در شرايطي است كه كارشناسان و بسياري از صاحب‌نظران عرصه‌هاي جمعيت‌شناسي نسبت به افزايش جمعيت مسن و پير جامعه ايراني هشدار داده‌اند.
دكتر كيوان دواتگران ـ مديركل دفتر سالمندان سازمان بهزيستي كشور ـ با بيان اين كه تا سال 2020، ده درصد جمعيت كشورمان را افراد سنين بالاي 60 سال تشكيل مي‌دهد، افزود: اين موضوع به دليل افزايش سن اميد به زندگي خوشايند است، اما موضوع ارائه خدمات به اين قشر، به عنوان تهديدي براي سال‌هاي آتي به شمار مي‌رود.
دواتگران با بيان اين كه تا دو دهه گذشته، هدف سازمان‌هاي جهاني، افزايش سن اميد به زندگي در گروه سالمندان بود، اما از يك دهه پيش تاكنون اين روش جاي خود را به افزايش كيفيت زندگي فعال در سالمندان داده است، خاطرنشان كرد: ما نيز بايد شاخص‌هايي كه زندگي فعال دوره سالمندي را تشكيل مي‌دهند، تعريف و ارتقا دهيم.
در بين مشكلات متعددي كه سالمندان با آن مواجه‌اند، متاسفانه بحث تردد براي آن‌ها هميشه دردساز بوده است، به طوري كه هنوز پل‌هاي عابر پياده براي سالمندان يك كابوس است و در برخي اوقات عبور از عرض خيابان بدون حضور و گرفتن دست يك فرد ديگر مساوي‌است، با ماندن كنار خيابان يا تصادف و شكستن دست و پا و لگن! هنوز پياده‌رو‌ها، پله‌ها، مبلمان شهري و پارك‌ها، خودرو‌هاي حمل‌ و ‌نقل عمومي و حتي مراكز ورزشي به جز برخي اقدامات شهرداري تهران، در سراسر كشور براي سالمندان سالم و معلول مناسب نيست و حتي امكان استفاده از همين امكانات هم براي آن‌ها در حالت عادي وجود ندارد و تازه پس از اين همه سال است كه مديركل سابق امور سالمندان بهزيستي كشور از تهيه نقشه امكانات رفاهي سالمندان تا پايان سال به ايسنا خبر مي‌دهد!
دكتر حسين نحوي نژاد با تاكيد بر اين كه سازمان بهزيستي نيز در نظر دارد، با اجراي اين طرح آن دسته از شهرهاي كشور را كه داراي امكانات نسبي براي سالخوردگان هستند، معرفي كند، افزود: در حال حاضر استان‌هاي اصفهان، گيلان،‌ خراسان رضوي، فارس و تهران به عنوان استان‌هاي معين انتخاب شده‌اند تا ساير استان‌ها را به صورت اقماري پوشش دهند.
به گفته وي، استان‌هاي معين وظيفه آموزش و جمع‌آوري اطلاعات از استان‌هاي گروه خود را بر عهده دارند تا پس از پردازش اطلاعات، آن را به ستاد مركزي ارجاع دهند تا داده‌ها در آنجا نيز مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد.
البته اين اظهارات در صورتي است كه اين طرح با اما و اگرهاي بسيار، پس از صرف مدتي قابل توجه به مجلس برود، با چانه‌زني تصويب شود، آيين‌نامه تدوين و ابلاغ شود و در آخر، همه دستگاه‌هاي مرتبط با هم هماهنگ باشند، تا اين نقشه و طرح اجرا شود!
بايد به اين نكته تاكيد كرد كه اگرچه تهيه آيين‌نامه و طرح و برنامه‌ريزي بلند مدت براي جمعيت سالخورده در سال‌هاي بعد بسيار لازم و مهم است، اما مهمتر از آن، برنامه‌ريزي و رسيدگي به خواسته‌ها و نيازهاي سالمندان امروز است، چرا كه بي‌توجهي به نيازها و خواسته‌هاي به حق سالمند امروز فراموش كردن يك نسل است و قطعا تجربه اين برخورد در ذهن نسل‌هاي ديگر باقي مي‌ماند!

در اين شهر با دست و پاي سالم هم نمي‌توان درست راه رفت
اگر آمار‌هاي منتشر شده در مورد اضافه شدن روزانه حدود 110 نفر، ماهانه 3300 نفر و سالانه 40 هزار نفر معلول جديد را به دليل وقوع حوادث و تصادفات، حوادث حين زايمان و مسائل ژنتيكي را به جمعيت دو تا سه ميليون نفري معلول حسي و حركتي و جمعيت معلولان ذهني فعلي كشور اضافه كنيم، باز هم تعدادي از اين گروه‌ها وجود دارند كه هنوز شناسايي نشده‌اند و درگوشه‌اي از اين شهر در سختي و تنهايي زندگي مي‌كنند كه مبادا با بيرون آمدن از خانه، دچار مشكل شوند و يا حادثه‌اي برايشان پيش آيد!
پس از تصويب قانون جامع حمايت از حقوق معلولان، قول‌ها و توافقنامه‌هاي زيادي به همراه بودجه‌ها و اعتبارات فراوان براي مناسب‌سازي محيط‌هاي شهري و ايجاد امكانات براي زندگي و كار معلولان و جانبازان در نظر گرفته شد، اما تا امروز تنها كساني كه از اقدامات صورت گرفته، راضي نبوده‌اند، همان معلولان هستند.
فقيه ـ رييس سازمان بهزيستي كشور ـ تير ماه امسال از شناسايي 30 هزار نقطه در سراسر كشور و قرار گرفتن آن‌ها در اولويت مناسب‌سازي براي معلولان خبر داده بود، و گفته بود كه با هماهنگي شوراي عالي استان‌ها، درصدد امضاي تفاهمنامه‌اي هستيم تا براساس آن، شهرداري‌هاي سراسر كشور وارد امر مناسب‌سازي شوند و همچنين پيش‌نويس مذاكرات صورت گرفته با رييس شوراي عالي استان‌ها در اين زمينه آماده شده است.
هنوز در مورد اين تفاهم‌نامه اتفاق جديدي روي نداده است، اما بايد ديد كه اين تفاهم‌نامه با چه فاصله‌ و چه كيفيتي اجرايي مي‌شود و آيا به عمر معلولاني كه مي‌خواهند براي كار و درس و تفريح، امروز و فردا در شهر‌هاي كشورمان تردد كنند، وصال مي‌دهد يا نه!
در اين ميان، برخي از اقدامات مربوط به مناسب‌سازي محيط شهري از سوي شهرداري تهران به عنوان متولي اصلي و در واقع تنها متولي در اين زمينه، اگر چه قابل توجه و بي‌سابقه بوده است، اما باز هم ناچيز و ناقص است و گهگاه صداي اعتراض معلولان را از گوشه‌اي بلند مي‌كند.
ملاصالحي ـ مديرعامل سازمان زيبا‌سازي شهرداري تهران ـ با اشاره به اقداماتي كه اين مجموعه از شهرداري در دو سال اخير در راستاي مناسب‌سازي ساختمان‌ها و معابر و حتي حمل‌ و نقل شهري داشته است، گفت: مناسب‌سازي پياده‌راه خيابان ولي‌عصر (عج)، خيابان انقلاب، ‌مدائن، شريعتي، آيت و آيت‌الله كاشاني از جمله اين موارد است كه البته تلاش مي‌شود، كمترين ايراد در مورد اين خيابان‌ها و برخي تقاطع‌ها وجود داشته باشد، تا معلولان به راحتي امكان تردد داشته باشند.
اتوبوس‌هاي تندرو و ايستگاه‌هايشان تا حدودي براي معلولان و سالمندان مناسب‌سازي شده، اما تعداد اتوبوس‌ها آن قدر كم است كه به چشم نمي‌آيد كه اين امر را در مورد ايستگاه‌هاي مترو هم مي‌توان به كاربرد، چرا كه در حال حاضر از 40 ايستگاه موجود، تنها در 15 ايستگاه، 48 آسانسور براي معلولان و سالمندان تعبيه شده كه قرار است تا پايان سال به 74 دستگاه برسد.
خوشبختانه نگاه خاصي در شهرداري تهران نسبت به مناسب‌سازي محيط‌هاي شهري ايجاد شده است؛ به طوري كه در حال حاضر همه شهرداري‌هاي مناطق، موظف به رعايت ضوابط شهرسازي و معماري براي فعاليت افراد معلول جسمي، حركتي در ساخت معابر، فرهنگسراها، مجموعه‌هاي ورزشي، فرهنگي و غيره شده‌اند. اما در اين ميان، باز هم معلولان و نمايندگان آن‌ها در سازمان‌هاي غيردولتي معتقدند، ضوابط به كار رفته در عملكرد شهرداري، ناقص و پر از ايراد است و يكي از دلايل را هم در اطلاع كم آن‌ها از نيازهاي معلولان مي‌دانند.
مهندس هاشمي تشكري ـ معاون ترافيك شهردار تهران ـ در اين زمينه معتقد است: اگر چه شهرداري تهران اقداماتي را شروع كرده، اما به دليل گسترده بودن فضاي شهر تهران و مهندسي نبودن بخش‌هاي مختلف شهر، مناسب‌سازي محيط شهر نيازمند زمان بيشتري است.
در عين حال نمايندگان معلولان همواره اين اعتراض را داشته‌اند كه چرا مسوولان ذي‌ربط در هنگام تصميم‌گيري درباره مسائل معلولان، نيازها و نظرات آن‌ها را مستقيما جويا نمي‌شوند.
به هر روي تاكنون همانند ساير بخش‌ها، به جامعه معلولان نيز قول‌هاي فراواني داده شده است كه فراهم كردن خودرو‌ها مناسب‌سازي شده و در اختيار قرار گرفتن آن براي همه معلولان و نه فقط برخي از آن‌ها كه شرايط سخت‌تري دارند، هنوز محقق نشده و هنوز در شهر شاهد ايستادن‌هاي طولاني، زمين خوردن‌ها و برخورد عابران با معلولان هستيم و اين اقدامات لاك‌پشتي و كند مسوولان اين قشر را نسبت به ادامه زندگي نااميد مي‌كند!
شنبه 20 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هموطن سلام]

[مشاهده در: www.hamvatansalam.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 144]