از طنز چخوفي تا تراژدي شكسپير

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: از طنز چخوفي تا تراژدي شكسپير

سرمايه ، سمابابايي: سال گذشته كه بزرگاني چون حميد سمندريان، بهرام بيضايي و بسياري ديگر آثار خود را به روي صحنه بردند، بسياري اتفاقات خوشايندي را براي تئاتر ايران پيش بيني مي كردند و در اين ميان رئيس مركز هنرهاي نمايشي كه به علت طولاني شدن تعميرات تئاتر شهر در معرض انتقادات فراواني قرار گرفته بود، با تاكيد بر اين اجراها و ادامه حضور اين بزرگان روي صحنه در سالي كه پيش رو داريم، تمام تلاش اش را مي كرد تا از اين انتقادات رهايي يابد.

در ميان اسامي كساني كه او براي اجراي صحنه اي در سال 87 نام برد، از بهرام بيضايي تا حميد سمندريان، علي رفيعي، داوود رشيدي و بسياري ديگر از نام آشنايان تئاتر حضور داشتند حالا اما سال به نيمه رسيده و هيچ از اين اتفاقات ريز و درشت خبري نيست و سالن اصلي تئاتر شهر كه بايد آن را مهم ترين سالن نمايشي كشور دانست، بعد از چند روز تعطيلي هم اكنون ميزبان نمايش «مهمانسراي دو دنيا» به كارگرداني سهراب سليمي است و بدين ترتيب به نظر مي رسد با نزديك شدن به زمان جشنواره، ديگر عملاً فرصتي براي اجراهاي متنوع وجود نداشته باشد. اگر چه نمي توان اين موضوع را ناديده گرفت كه در فضاي هنري ايران هيچ چيز قابل پيش بيني اي وجود ندارد. نمايش مهمانسراي دو دنيا بعد از انصراف «رشيدي» از به اجرا بردن نمايشش در اين سالن به روي صحنه رفته است. سليمي كه بايد او را كارگرداني دانست كه « اريك امانوئل اشميت» را به جامعه تئاتري ايران معرفي كرد، آخرين اثرش را هم بر اساس متني از اين نويسنده به روي صحنه برده است. ترجمه اين نمايش باز هم برعهده شهلا حائري است و متن نمايش هم منتشر شده است. سليمي از اين انتخاب خود بسيار راضي است و مي گويد: «آنچه در اين نمايش روي مي دهد، مثل زماني است كه شما داريد خواب مي بينيد. شما در خواب همه چيز را آن طور كه هست و واقعي مي بينيد. در مهمانسراي دو دنيا واقعيت مانند آنچه در خواب رخ داده، بازسازي مي شود.» اين نمايش البته از منظري ديگر نيز خبر ساز شده و مورد توجه قرار گرفت. حسين عليزاده كه جايش در برنامه هاي تابستاني امسال خالي بود به عنوان آهنگساز با اين نمايش همكاري مي كند. اما آتيلا پسياني كه در اين سال ها با فضاي تجربي كارهايش، سبكي مختص به خود را در تئاتر ايران به وجود آورده، اين روزها «متابوليك» را روي صحنه دارد. اين نمايش از 21 قطعه كوتاه نمايشي تشكيل شده كه در آن پسياني در مقام كارگردان به همراه بازيگرانش هر يك از قطعات را در چند دقيقه اجرا مي كند.
جالب آنكه در اين نمايش پس از مدت ها فرهاد مهندس پور به عنوان بازيگر حضور دارد و علاوه بر او بابك حميديان، الهام شكيب، فاطمه نقوي، ستاره پسياني و پگاه طبسي نژاد بازي مي كنند. نمايش جديد پسياني نيز چون ديگر آثار او پر از نشانه است؛ مردي به زني خيانت كرده است، مردي مرتكب جنايت هاي مكرر شده است، زني دچار خلسه خشونت بار پديده اي نامعلوم است، مردي همزمان با سقوط تصاوير مكانيكي جنگ كشته مي شود، سربازهايي در بمباران و تيراندازي كشته مي شوند، كسي دست هايش را در يك سطل فلزي مي شويد و... پسياني سال هاست كمتر با رسانه اي گفت و گو كرده و درباره هدفش از اجراي اين نشانه ها در قالب يك نمايش گفته است. با اين احوال او توانسته تماشاگران ثابتي را براي اجراهاي خود جذب كند.
اما در سالن قشقايي سپيده نظري پور نمايش قانون نانوشته را به روي صحنه برده است كه متن آن را همسرش «مهرداد راياني مخصوص» نگاشته است. در اين نمايش بازيگراني چون يعقوب صباحي، كامران تفتي، روح الله كماني، بابك كشوري و سپيده نظري پور ايفاي نقش دارند. نظري پور درباره اين نمايش مي گويد: «قانون نانوشته نمايشي با موضوعيت دفاع مقدس است كه به روايت تقابل فكري يك جانباز دفاع مقدس با پسرش و كشمكش هاي ميان آنها مي پردازد.»
حسن معجوني نيز « روياي نيمه شب تابستان» را در تالار مولوي روي صحنه دارد. اين نمايشنامه يكي از جذاب ترين كمدي هاي عاشقانه شكسپير است كه همه مولفه ها و ويژگي هاي آثار اين نمايشنامه نويس بزرگ انگليسي از جادو و عشق گرفته تا محمل هاي نمايشي اسطوره هاي يوناني را در خو د به همراه دارد.
معجوني با آگاهي كامل نسبت به ويژگي ها و مشخصات اين نمايشنامه دست به كار دراماتورژي و بازنويسي متن شكسپير شده و با كمك بهزاد آقاجمالي، اجراي متفاوتي از آن دارد كه از طرفي متكي به متن اصلي است و از سوي ديگر به لحاظ برخورداري از مضامين تبديل شده و تغيير يافته در پرداخت امروزي و براساس توجه به حضور مخاطبان خاص آن مستقل و كامل نشان مي دهد.
عظيم موسوي نيز اين روزها « خواستگاري» را براساس نمايشنامه اي از چخوف در سنگلج به روي صحنه دارد. او البته پيش از اين نيز اين نمايش را به روي صحنه برده بود و حالا اجرايي دوباره از اين نمايش دارد. او كه اين نمايش را با لهجه گيلكي و به صورت كمدي موزيكال اجرا مي كند، درباره تغييرات اعمال شده در اجراي دوباره آن توضيح مي دهد: «اين اجرا در مقايسه با اجراي گذشته تغيير زيادي ندارد، همچنان كه سوژه نمايشنامه چخوف آن قدر قابليت و جذابيت دارد كه ديگر نيازي به تغيير چنداني ندارد. البته در اين اجرا كمدي اثر را افزايش داده ام.»
او درباره انگيزه خود از اجراي دوباره اين نمايش مي گويد: «باتوجه به جمعيتي كه تهران دارد، بسياري از تماشاگران دراجراي نخست موفق به ديدن اين نمايش نشده اند بنابراين بهتر ديديم آن را دوباره به صحنه ببريم چرا كه محدود كردن تئاتر به سالن هاي تئاتر و آمفي تئاترهاي فرهنگسراها اتفاق خوشايندي نيست.» از ديگر نمايش هايي كه اين روزها در تالار هاي تهران بر صحنه است، مي توان به« يرما» به كارگرداني رضا گوران اشاره كرد. اين نمايش اثر فدريكو گارسيا لوركا جايزه بهترين بازيگر زن بيست و ششمين جشنواره تئاتر فجر را از آن خود كرد و مهدي پاكدل، اشكان صادقي، ايمان افشاريان و سهيلا گلستاني از جمله بازيگران آن هستند. هديه تهراني نيز در مقام طراح صحنه اين نمايش حضور دارد.
نمايش «زمين و چرخ» زهرا صبري نيز در كارگاه نمايش اجرا مي شود.
تالار مولوي هم كه امسال بسيار فعال تر از گذشته شده، به جز روياي نيمه شب تابستان ميزبان دو نمايش است و «خاندان چن چي» آنتونن آرتو به كارگرداني عرفان ناظر، «فاوست» به كارگرداني حافظ قهرمانزاده و مرتضي ميرمنتظمي و «پدرانه» نوشته آرش عباسي به كارگرداني علي اصغر راسخ راد نيز نمايشي است كه در خانه نمايش اداره برنامه هاي تئاتر اجرا مي شود. تالار محراب نيز ميزبان نمايش «منطقه صفر» نوشته شهرام نوشير است كه با كارگرداني مهناز مهديزاده به صحنه مي رود. اما تالار هنر كه مختص اجراي نمايش هاي گروه سني كودك و نوجوان است، به دليل بازسازي تا اواخر امسال تعطيل خواهد بود. تالار گوشه فرهنگسراي نياوران ميزباني نمايش «خرس» اثر آنتوان چخوف به كارگرداني آرزو عالي را بر عهده دارد. همچنين نمايش هاي «ماهي بزرگ تنها» نوشته و كار فرناز بهزادي در تالار فردوسي، «توبه نمي كنم» سيدجواد هاشمي در مركز فرهنگي هنري انقلاب (برج آزادي)، «سياهه آن نام ها كه نيستند» مهدي شاه پيري در تالار مهر حوزه هنري و «هميشه ماندگار» حسن باستاني در فرهنگسراي بهمن اجرا مي شوند.
نمايش «شيري كه مي غريد» نوشته ناصح كامكاري به كارگرداني مرتضي جهاني نژاد و نمايش «شازده كوچولو» منصور خلج در روزهاي سيزدهم تا هفدهم مهرماه در مركز توليد تئاتر كانون پرورش فكري كودك و نوجوان به صحنه مي روند.
پنجشنبه 18 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 392]