چغاتپه ‌تخريب شد

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: چغاتپه ‌تخريب شد
ميراث‌ايران- زهرا كشوري:
انجمن دوستداران ميراث فرهنگي خوزستان (تاريانا) نسبت به تخريب بيشتر تپه ايلامي «چغاتپه» درمنطقه گتوند خوزستان به‌دليل تسطيح اراضي و حفاري‌هاي غيرمجاز هشدار داد.

اين تپه كه باستان‌شناسان احتمال مي‌دهند معبد ايلامي بسيار مهمي در آن نهفته باشد به‌دليل ناشناخته ماندن، هر روز توسط مردم اين شهر تخريب و تسطيح مي‌شود و همين مسئله دوستداران ميراث فرهنگي و افكار عمومي را نسبت به آن نگران كرده است.استان خوزستان داراي بيشترين آثار فرهنگي و تاريخي در كشور است و با توجه به ارزش تاريخي محوطه‌ها و بناهاي آن، از اين استان به بهشت باستان‌شناسان ياد مي‌شود. وجود آثار تاريخي فراوان و بي‌توجهي باعث شده تا اين استان ركورددار حفاري‌هاي غيرمجاز و سرقت اشياي تاريخي و باستاني شود.

در جنوب شهر گتوند و در جوار رودخانه كارون تپه‌اي به نام چغاتپه وجود دارد كه در سال 1378به شماره 2322 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد. اين تپه در دهه 1950 توسط يك هيأت فرانسوي به سرپرستي «هنري رايت» بررسي باستان‌شناسي شد و در دهه 1370 نيز توسط «مهدي رهبر» مورد گمانه‌زني قرار گرفت.

به گفته مجتبي گهستوني، سخنگوي انجمن دوستداران ميراث فرهنگي خوزستان (تاريانا) به‌دليل بي‌توجهي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري خوزستان، تخريب هر روز اين تپه ادامه دارد و نامه‌نگاري‌هاي متعدد اداره ميراث فرهنگي شوشتر براي بررسي و كاوش‌هاي باستان‌شناسي و نجات آثار ناشناخته اين تپه نتوانسته است توجه سازمان ميراث فرهنگي كشور را براي صدور مجوز كاوش‌هاي باستان‌شناسي جلب كند.اين درحالي است كه مشاهدات اعضاي انجمن دوستداران ميراث فرهنگي خوزستان نشان مي‌دهد كه در تپه چغاتپه بارها حفاري غيرمجاز انجام شده است و همچنين ساخت و سازهاي صورت گرفته و تسطيح بخش شمالي اين تپه براي ساخت پارك، آسيب‌هاي جدي به تاريخ ناگشوده اين تپه وارد كرده است.

با وجود انجام نگرفتن مطالعات باستان‌شناسي در شهر گتوند اما پراكندگي محوطه‌ها و آثار تاريخي شهر گتوند و همچنين مشاهده تعداد بسيار زيادي از انواع سفال‌ها روي محوطه‌هاي اين منطقه باستان‌شناسان را متقاعد كرده كه اين شهر داراي قدمتي چند هزار ساله به‌ويژه از دوره ايلام است.

بررسي و مطالعات انجام شده حاكي از آن است كه طي ساليان اخير آرامگاه‌هاي موجود در اين معبد به كلي از بين رفته است. هم اكنون روي اين تپه باستاني قطعات فراواني از آجر پخته‌ به رنگ‌هاي مختلف به‌خصوص سرخ، قابل مشاهده است.

همچنين گزارش‌هاي تني چند از باستان‌شناسان و محققان حاكي از آن است كه گتوند در دوره ايلامي‌ها يكي از شهرهاي بزرگ و مهم بوده كه به گفته گريشمن «هيدالو» نام داشته است.

احمد اقتداري، خليج فارس‌شناس و از پژوهشگران برجسته عرصه ميراث فرهنگي در پيش از انقلاب نيز موفق شده بود دربخش شمالي و شرقي اين تپه دو قطعه آجر نوشته ايلامي را كشف كند كه روي يك طرف اين آجر نوشته‌ها با خط ميخي ايلامي در چهار سطر موازي مستقيم كتيبه‌اي وجود دارد كه ابعاد اين كتيبه‌ها 27در 27 سانتي متر بوده است.
همچنين بي‌شك هيأت باستان‌شناسان فرانسوي بخش عمده‌اي از اشياي كشف شده مثل آجر نوشته‌ها و مجسمه‌هاي سفالين را به همراه خود به فرانسه انتقال داده‌اند كه امروزه زينت بخش گالري‌ها و موزه‌هاي مهم اين كشور است.

به گفته گهستوني منطقه گتوند با اينكه در چند سال اخير تبديل به شهرستان شده و جمعيتي بالغ بر 60 هزار نفر جمعيت دارد اما اهميت اين تپه براي عمده مردم اين شهرستان ناشناخته باقي مانده است.

به اعتقاد وي به‌دليل حفاري‌ها و تسطيح‌هاي صورت گرفته در اين تپه و نبود تابلوي ثبت اثر در كنار تپه، انجمن تاريانا اقدام به نامه نگاري به مسئولين ذي‌ربط استاني و كشوري كرده تا آنها با كاوش‌هاي صورت گرفته، تاريخ كمتر شناخته شده اين تپه را هويدا كنند. بي‌شك اگر اين تپه كه يكي از معابد دوره ايلامي زير آن قرار دارد مورد كاوش قرار گيرد گتوند نيز در رديف نقاط مهم در حوزه ميراث فرهنگي قرار مي‌گيرد و باعث مي‌شود ضمن هويت بخشيدن به تاريخ اين منطقه، جذب گردشگر و دوستداران به تاريخ صورت بگيرد و در اشتغال‌زايي و توسعه شهري نيز تاثير بگذارد.

به گفته گهستوني هم اكنون آجر نوشته‌هاي ايلامي گتوند كه احيانا در ايران قرار دارند در هيچ موزه‌اي به نام گتوند در معرض ديد علاقه‌مندان نيست. در همين ارتباط شنيده‌ها حاكي از آن است كه در دهه 1350 در بقعه «شاه ابوالحسن معروف شاه» مردم روستاي «جنت مكان» يا «جلكان» گتوند يك شيء به مانند زيگورات 16 سانتي متري از سنگ نخودي بسيار ظريف ديده شده كه به مانند زيگوراتهاي دوره ايلامي است. حتي گفته مي‌شود كه فرد بنايي بين سال‌هاي 1353 تا 1354در ازاي تعمير بقعه، اين مجسمه را به‌عنوان دستمزد دريافت كرده كه تاكنون خبري از آن در دست نيست.

سخنگوي انجمن دوستداران ميراث فرهنگي خوزستان(تاريانا) با اشاره به اينكه در شهرستان گتوند به جز چغاتپه، روستاهاي تاريخي چغامله، جنت مكان، دش زورك (دشت بزرگ) ، سازه‌اي سنگي موسوم به گچ سنگي، او بيد، بند بهمن، خرف خانه‌هاي گلوگرد، قلعه رستم، آسياب‌ها، سنگ اژدها، قلعه سهراب، كوه طبال خانه و بقعه‌هايي نظير علي ولي، قنبر علي، پير احمد، محمد بن زيد، امام ضامن، شازده قاسم، بشران و... وجود دارد، خواهان راه‌اندازي اداره ميراث فرهنگي براي اين شهرستان شد.

گهستوني يكي از مهم‌ترين دلايل تخريب آثار تاريخي اين شهر و ساير شهرهاي ديگر را نبود برنامه مدون و كارشناسي شده براي حراست و حفاظت از آثار از سوي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري خوزستان دانست و همچنين از وضعيت آثار شهر شوشتر انتقاد كرد.

به گفته وي نبود گارد حفاظت از آثار تاريخي در شهر‌هاي پرابنيه مانند شوشتر باعث تخريب و تهديد آثار بسيار مهم اين شهر شده كه از اين جمله مي‌توان به درج تبليغات روي پل تاريخي شادروان اشاره كرد. پل شادروان از جمله 14 سازه آبي شوشتر است كه قرار است به‌نام سازه‌هاي آبي شوشتر متعلق به دوره ساساني در سال 2010 در فهرست آثار جهاني يونسكو به‌عنوان دهمين اثر ايراني به ثبت برسد.

بر همين اساس نمايندگان كميته ميراث جهاني يونسكو در ادامه برنامه‌هاي خود براي بررسي برنامه‌هاي كوتاه مدت ايران در سازه‌هاي آبي اين شهر، طي اين ماه (مهرماه سال 87) وارد ايران مي‌شوند و انجمن دوستداران ميراث فرهنگي با توجه به مشكلات و مسائلي كه پيرامون اين آثار در حال وقوع است، نسبت به جهاني شدن آن نگرانند.
چهارشنبه 17 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 75]