آشنايي با عوامل زمينه ساز مستعد كننده بروز اعتياد ونيز عوامل محافظت كننده در مقابل آن

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: آشنايي با عوامل زمينه ساز مستعد كننده بروز اعتياد ونيز عوامل محافظت كننده در مقابل آن
اعتياد يك بيماري زيست شناختي ، روانشناختي و اجتماعي است . عوامل متعددي در اتيولوژي سوء مصرف و اعتياد مؤثرهستند كه در تعامل با يكديگر منجر به شروع مصرف و سپس اعتياد مي شوند . عوامل درهم بافته اي هستند كه بر يكديگر تأثير مي گذارند . درك كليه علل و عوامل زمينه اي موجب مي شود تا روند پيش گيري ، شناسايي ، درمان و پي گيري به طور هدفمند طرح ريزي شود .
بنا بر اين ، آشنايي با عوامل زمينه ساز مستعد كننده بروز اعتياد ونيز عوامل محافظت كننده در مقابل آن از دو جهت ضرورت دارد :
1-شناسايي افراد در معرض خطر اعتياد و اقدامات پيش گيرانه لازم براي آنان

2- انتخاب نوع درمان و اقدامات خدماتي ، حمايتي و مشاوره اي لازم براي معتادان .

عوامل مخاطره آميز
1- عوامل مخاطره آميز فردي

* دوره نوجواني
* استعداد ارثي
* صفات شخصيتي :
· صفات ضد اجتماعي
· پرخاشگري
· اعتماد به نفس پايين
* اختلالات رواني :
· افسردگي اساسي
· فوبي
* نگرش مثبت به مواد
* موقعيتهاي مخاطره آميز :
· ترك تحصيل
· بي سرپرستي
* تأثير مثبت مواد بر فرد

· دوره نوجواني : مخاطره آميز ترين دوران زندگي از نظر شروع به مصرف مواد دوره نوجواني است . نوجواني دوره انتقال از كودكي به بزرگ سالي و كسب هميّت فردي و اجتماعي است . در اين دوره ، ميل به استقلال و مخالفت با والدين به اوج خود ميزسد و نوجوان براي اثبات بلوغ و فرديت خود ارزشهاي خانواده را زير سؤال مي برد و سعي در ايجاد و تحليل ارزشهاي جديد به خود دارد . مجموعه اين عوامل ، علاوه بر حس كنجكاوي و نياز به تحرك ، تنوع و هيجان ، فرد را مستعد مصرف مواد مي نمايد.
· ژنتيك : شواهد مختلفي از استعداد ارثي اعتياد به الكل و مواد وجود دارد . تأثير مستقيم عوامل ژنتيكي عمدتاً از طريق اثرات فارماكوكينتيك و فاركوديناميك مواد در بدن مي باشد كه تعيين كننده تأثير ماده بر فرد است . برخي از عوامل مخاطره آميز ديگر نيز تحت نفوذ عوامل ژنتيكي هستند مانند برخي اختلالات شخصيتي و رواني و عملكرد نامناسب تحصيلي ناشي از اختلالات يادگيري .
· صفات شخصيّتي : عوامل مختلف شخصيتي با مصرف مواد ارتباط دارند . از اين ميان ، برخي از صفات بيشتر پيش بيني كننده احتمال اعتياد هستند و بطور كلي فردي را تصوير مي كنند كه باارزش ها يا ساختار هاي اجتماعي مانند خانواده ، مدرسه و مذهب پيوندي ندارد و يا از عهده انطباق ، منترل يا ابراز احساسات دردناكي مثل احساس گناه ، خشم و اضطراب بر نمي آيد . اين صفات عبارتند از : عدم پذيرش ارزشهاي سنتي و رايج ، مقاومت در مقابل منابع قدرت ، نياز شديد به استقلال ، صفات ضد اجتماعي ، پرخاشگري شديد ، احساس فقدان كنترل بر زندگي خود ، اعتماد به نفس پايين ، فقدان مهارت مقاومت در برابر پيشنهادات خلاف ديگران ، فقدان مهارتهاي اجتماعي انطباقي .از آنجا كه اولين مكصرف مواد ، معمولاً از محيط هاي اجتماعي شروع مي شود هر قدر فرد قدرت تصميم گيزي و مهارت ارتباطي بيشتري داشته باشد ، بهتر مي تواند در مقابل فشار همسالان مقاومت كند .

· اختلالات رواني : در حدود 70درصد موارد ، همراه با اعتياد اختلالات ديگر روانپزشكي نيز وجود دارد . شايع ترين تشخيص ها عبارتند از : افسردگي اساسي ، اختلال شخصيت ضد اجتماعي ، فوبي ، ديس تايمي ، اختلال وسواسي – جبري ، اختلال پانيك ، مانيا ، اسكيزوفرنيا .

· نگرش مثبت به مواد : افرادي كه نگرش ها و باور هاي مثبت و يا خنثي به مواد مخدّر دارند ، احتمال مصرف و اعتيادشان بيش ار كگساني است كه نگرش هاي منفي دارند . اين نگرش هاي مثبت معمولاً عبارتند از : كسب بزرگي و تشخيص ، رفع درد هاي جسمي و خستگي ، كسب آرامش رواني ، توانايي مصرف مواد بدون ابتلا به اعتياد .
· موقعيت هاي مخاطره آميز فردي : بعضي از نوجوانان و جوانان در موقعيت ها يا شرايطي قرار دارند كه آنان را در معرض خطر مصرف مواد قرارمي دهد . مهمترين اين موقعيت ها عبارتند از : در معرض خشونت قرار گرفتن در دوران كودكي و نوجواني ، ترك تحصيل ، بي سرپرستي يا بي خانماني ، فرار از خانه ، معلوليت جسمي ، ابتلاء به بيماري ها يا دردهاي مزمن . حوادثي مانند از دست دادن نزديكان يا بلاياي طبيعي ناگهاني بيز ممكن است منجر به وانش هاي حاد رواني شوند . در اين حالت فرد براي كاهش درد و رنج و انطباق با آن از مواد استفاده مي كند .

· تأثير مواد بر فرد : اين وقتي وارد عمل مي شود كه ماده حد اقل يك بار مصرف شده باشد . چگونگي تأثير يك ماده بر فرد ،تابع خواص ذاتي ماده مصرفي و تعامل آن با فرد و موقعيت فرد مصرف كننده است . تأثير مواد بر فرد مصرف كننده ، به ميزان قابل توجهي ، به مشخصات او بستگي دارد . اين مشخصات عبارتند ار : شرايط جسمي فرد ، انتظار فرد از مواد ، تجربيات قبلي تأثير مواد و مواد ديگري كه همزمان مصرف شده اند . مواد مختلف نيز تأثيرات متفاوتي بر وضعيت فيزيولوژيك ورواني فر د دارند ، مثلاً : هروئين و كوكائين سرخوشي شديد ، الكل آرامش و نيكوتين مختصري هوشياري و آرامش ايجاد مي كند .

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 105]