آشنايي با شخصيت وابسته - بخش اول آرامش در حضور ديگران

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: آشنايي با شخصيت وابسته - بخش اول آرامش در حضور ديگران
دكتر بهنام اوحدي*
www.iranbod.com

افراد دچار اختلال شخصيت وابسته نيازهاي خود را زير سايه نيازهاي ديگران قرار مي دهند، مسووليت هاي مهم زندگي خود را به گردن ديگران مي اندازند، به خود مطمئن نيستند و اگر جز براي مدت كوتاهي تنها بمانند، احساس ناراحتي بسياري مي كنند. به اين شخصيت، اگر در اندازه اختلال باشد، «اختلال شخصيت وابسته منفعل» نيز مي گويند. زيگموند فرويد يك بعد وابسته دهاني(Oral) براي شخصيت برمي شمرد كه ويژگي هايش عبارت بود از؛ وابستگي، بدبيني(پسيميزم)، هراس از آميزش جنسي، به خود مطمئن نبودن، انفعال، تلقين پذيري و نبود پشتكار و پافشاري در كارها. بيان فرويد از شخصيت وابسته دهاني به دسته بندي اختلال شخصيت وابسته در DSM-IV-TR شباهت دارد. هرچند پيشتر گفته مي شد اين شخصيت (چه در اندازه تريت (ويژگي) و چه در قواره اختلال) در زن ها شايع تر است، اما به تازگي چنين بيان مي شود كه اين اختلال در مردان و زنان به يك اندازه ديده مي شود. اختلال شخصيت وابسته در بچه هاي كوچك خانواده شايع تر از فرزندان بزرگ است. افرادي كه در دوران كودكي بيماري جسمي مزمني داشته اند، ممكن است تريت هاي وابسته بيشتري داشته و بيشتر از بقيه مستعد ابتلا به اين اختلال باشند.

الگوي فراگير اين شخصيت، وابستگي و سلطه پذيري است. در فرم اختلال فرد از تصميم گيري ناتوان است، مگر آنكه با ديگران به اندازه زيادي مشورت كرده و كاملاً مطمئن شده باشد. آنها از موقعيت هاي مسووليت آور پرهيز مي كنند و اگر از آنها خواسته شود نقش مدير را در جايي به عهده بگيرند، مضطرب و هراسان شده و ترجيح مي دهند زير سلطه باشند. پافشاري در انجام تكاليفي كه مربوط به خودشان است، برايشان دشوار است، اما اگر قرار باشد آن تكاليف را براي كسي ديگر انجام دهند، مداومت در آنها برايشان دشوار نيست. اين گونه بيماران مطيع و فرمان بردار به نظر مي رسند و كوشش دارند با ديگران همكاري داشته و مدام راهنمايي شوند.

اين گونه بيماران دوست ندارند تنها باشند و دل شان مي خواهد كسي را پيدا كنند كه بتوانند به او وابسته شوند. همين نياز مداوم آنها به دلبستگي به فرد ديگر است كه روابط آنها را خدشه دار ساخته است. بدبيني، بي اطميناني به خود، انفعال و ترس از ابراز احساسات جنسي و پرخاشگرانه، ويژگي هاي رفتار بيمار مبتلا به اختلال شخصيت وابسته است. اين گونه افراد ممكن است همسري بدكردار، بي وفا يا الكلي را مدت ها تحمل كنند، براي آنكه احساس دلبستگي شان به او خدشه دار نشود.

صفت وابستگي در بسياري از اختلالات روانپزشكي - مانند اختلال گذر هراسي (آگوروفوبيا) - ديده مي شود. به همين دليل افراد فراواني ممكن است در نگاه نخست دچار اختلال شخصيت وابسته ارزيابي شوند. وابستگي از نكات برجسته در بيماران دچار اختلال شخصيت نمايشگر (هيستريونيك) و مرزي - آشوبناك (بوردرلاين) است، اما وابستگي افراد داراي ويژگي ها يا اختلال شخصيت وابسته، برخلاف شخصيت هاي نمايشگر و مرزي - آشوبناك، معمولاً معطوف به يك نفر است. افراد دچار اختلال شخصيت وابسته به گونه معمول با يك نفر رابطه يي ديرپا برقرار مي كنند، به مجموعه يي از افراد وابسته نمي شوند. ضمن آنكه افراد داراي ويژگي هاي پررنگ و حتي اختلال شخصيت وابسته، برخلاف شخصيت هاي پررنگ يا مختل نمايشگر (هيستريونيك) و مرزي - آشوبناك (بوردرلاين)، ديگران را دست نينداخته و سر كار نمي گذارند.

كاركردهاي حرفه يي اين افراد اغلب مختل است، به گونه يي كه نمي توانند مستقل و بدون نظارت دقيق ديگري كارهاي خود را انجام دهند. روابط اجتماعي اينها اغلب فقط با كسي است كه مي توانند به او وابسته شوند. بسياري از اينها چون جرات مند نيستند و نمي توانند ابراز وجود كنند، مورد بدرفتاري پيكري يا رواني قرار مي گيرند. در فراغ و نبود آن كه به او وابسته اند، در خطر دچار شدن به اختلال افسردگي ژرف و شديد قرار مي گيرند. در بخش «سرشت» اينان داراي نوجويي بالا، پاداش مداري بالا، آسيب گريزي بالا و پشتكار اندك هستند. در بخش «منش» داراي خودراهبري اندك، خودفراروي اندك و همكاري بسيار هستند.

اين اختلال را بايد از اختلال شخصيت هاي مرزي- آشوبناك (بوردرلاين)، نمايشگر (هيستريونيك) و مردم گريز - پرهيزمدار (اجتنابي) باز شناخت.

*روانپزشك و درمانگر مشكلات جنسي

زناشويي و خانوادگي
دوشنبه 15 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1507]