طرح الزام دانشگاه ها به پذيرش دختران در دانشگاه هاي محل سكونت شان تولد، زندگي و تحصيل در يك شهر

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: طرح الزام دانشگاه ها به پذيرش دختران در دانشگاه هاي محل سكونت شان تولد، زندگي و تحصيل در يك شهر
زينب پيغمبرزاده

در هفته آخر شهريور هيات رئيسه مجلس از وصول طرح «الزام دانشگاه ها به پذيرش دختران در دانشگاه هاي محل سكونت شان» خبر داد. در صورت تصويب اين طرح كه در كميسيون آموزش مجلس در حال بررسي است، سازمان سنجش و دانشگاه آزاد اسلامي موظف خواهند بود سياست هايي اتخاذ كنند كه حتي الامكان داوطلبان دختر در نزديكي محل سكونت شان قبول شوند. به گفته نمايندگان اين طرح در كنكور سال 88 اعمال خواهد شد.

طرح جامع پذيرش بومي دانشگاه ها در مجلس

عزت الله دهقان عضو كميسيون آموزش مجلس در گفت وگو با روزنامه خراسان درباره دلايل نمايندگان براي ارائه اين طرح مي گويد؛ «پس از اعلام نتايج كنكور در 15 شهريورماه، شاهد موجي از اعتراض ها و تجمع بسياري از داوطلبان كنكور در مقابل سازمان سنجش و مجلس بوديم كه درصد بالايي از اين اعتراض ها ناشي از محروميت داوطلبان از پذيرش در دانشگاه هاي معتبر به دليل سياست بومي گزيني بود. اما به دنبال فراخوانده شدن وزير علوم و مسوولان سازمان سنجش به مجلس، با افزايش 10 درصد ظرفيت پذيرش در برخي رشته ها و دانشگاه اين غائله خاتمه يافت اما در حال حاضر تلاش ها در مجلس بر اين است كه در سال هاي بعدي شاهد تكرار چنين حوادثي كه نتيجه آن تضييع حقوق و محروميت داوطلبان شهرستاني از حضور در دانشگاه هاي معتبر و ملي است، نباشيم. در همين راستا طرح جامع پذيرش بومي در دانشگاه كه با هدف اصلاح مصوبه بومي گزيني شوراي عالي انقلاب فرهنگي تدوين شده در كميسيون آموزش در حال بررسي است و الزام دانشگاه ها به پذيرش دختران در دانشگاه هاي محل سكونت شان نيز از جمله اين طرح ها است.»

به گفته اين نماينده مجلس در اين طرح آمده است؛ «به شرط افزايش امكانات دانشگاهي در تمامي استان ها و شهرها، دانشگاه ها ملزم هستند دانشجويان دختر را به صورت بومي و در شهرهاي محل سكونت شان پذيرش كنند كه البته دانشگاه هاي معتبر و ملي از اين مساله مستثني مي شوند.» وي در ادامه در توضيح ديگر دلايل پيشنهاد اين طرح توسط نمايندگان افزود؛ « برخي از گزارش ها حاكي از آن است كه درصد كمي از دانشجويان دختر كه در شهرهاي ديگري پذيرفته شده اند، به دليل مخالفت خانواده يا به دليل نبود و كمبود خوابگاه دانشجويي در آن شهر، از تحصيل در دانشگاه انصراف داده اند.» عليرضا سليمي از اعضاي كميسيون آموزش مجلس نيز با اشاره به مشكلات رفت و آمد دختران دانشجو و همچنين اعتراضات صورت گرفته به طرح بومي گزيني، به مهر مي گويد؛ «اين مساله منجر به اين شد كه جمعي از نمايندگان مجلس طرحي را ارائه كنند تا فوايد قانون قبلي را داشته باشد اما مضرات آن را نداشته باشد.» علي كريمي فيروزجايي از ديگر اعضاي اين كميسيون هم در مصاحبه با همين خبرگزاري، با اشاره به اينكه دانشجويان اعم از دختر و پسر به نمايندگان مجلس مراجعه مي كنند و خواستار تسهيل در امور نقل و انتقال محل تحصيل مي شوند، تبعات فرهنگي و فشارهاي اقتصادي را كه در نتيجه جابه جايي فرزندان از استان محل سكونت به استان هاي ديگر به خانواده ها وارد مي شود، از دلايل ارائه اين طرح مي داند. وي در ادامه تاكيد مي كند؛ «اگر قرار است به يك شهروند استان كهكيلويه و بويراحمد حق انتخاب دانشگاه هاي معتبر در تهران، اصفهان و شيراز را ندهيم بايد در دانشگاه هاي آن استان فرصت هايي را ايجاد كنيم تا داوطلب آن استان بتواند از دانشگاهي در استان خود بهره مند شود كه هم از نظر كمي و هم از نظر كيفي توسعه يافته است.»

تحصيل دور از خانواده؛ فرصتي براي كسب استقلال

اما آيا نمايندگان در اين ميان نظر داوطلبان و خانواده هايشان را هم جويا شده اند؟ دختران و خانواده هايشان درباره ادامه تحصيل در شهري ديگر چه نظري دارند؟ به آن به ديد يك فرصت نگاه مي كنند يا يك مشكل؟ دختران ترجيح مي دهند در رشته مورد علاقه شان در شهري ديگر تحصيل كنند يا در رشته يي كه به آن علاقه يي ندارند، در شهر خودشان درس بخوانند؟

شيدا اهل مهاباد است و چهار سال پيش در رشته مددكاري اجتماعي از دانشگاه علامه طباطبايي فارغ التحصيل شده است. او دوران تحصيلش را در تهران چنين توصيف مي كند؛ «بهترين تجربه هايم را در خوابگاه كسب كردم. تجربه هاي ارزشمندي كه با سال ها زندگي در شهرستان هم نمي توانستم به دست بياورم مثل تجربه زندگي گروهي و استقلال.» وقتي نظر خانواده اش را مي پرسم، مي گويد؛ «مادرم با وجود آنكه تحصيلات چنداني ندارد، هميشه مي خواست در شهر ديگري ادامه تحصيل دهم تا بتوانم زندگي جديدي را تجربه كنم. او مي گفت؛ «هيچ وقت نتوانستم از خودم فراتر روم، چرا كه آدم هاي اطرافم همه شبيه خودم بودند و تجربه جديدي نداشتيم كه به يكديگر منتقل كنيم.» از شيدا مي پرسم؛ «خانواده هاي كرد درباره ادامه تحصيل دختران شان در شهرهاي دور چه نظري دارند؟» او كه پس از اتمام تحصيلاتش در تهران به عنوان مددكار مشغول به كار شده و دور از خانواده زندگي مي كند، پاسخ مي دهد؛ «اكثر خانواده ها به راحتي مي پذيرند كه دخترشان براي ادامه تحصيل به شهر ديگري برود. هرچند خانواده هايي هم هستند كه ديدگاه هاي سنتي دارند يا مي ترسند دخترشان با مشكل مواجه شود. البته در بسياري از موارد دختران موفق مي شوند خانواده هايشان را راضي كنند. در دوره جواني براي افراد مهم است كه زندگي مستقلي را تجربه كنند و تحصيل در شهري ديگر به آنها كمك مي كند زودتر مستقل شوند. به قول مادرم دخترها اگر در خانه بمانند مثل گياهي كه به جايي تكيه داده باشد ضعيف مي مانند، اما وقتي از خانواده جدا مي شوند، ياد مي گيرند روي پاي خودشان بايستند.»

فاطمه 22 ساله كه در قم بزرگ شده، درباره دوره تحصيلش در رشت مي گويد؛ «با وجود اينكه از ابتدا پدرم علاقه مند بود در شهري نزديك درس بخوانم، خودم دوست داشتم در شهري قبول شوم كه از خانواده ام فاصله داشته باشم و فرصت كنم مستقل شوم. از اين لحاظ به رشت آمدن برايم تجربه خوبي بود. البته پدرم همواره مشوق ما براي ادامه تحصيل بود. وقتي دبيرستان مي رفتيم او به من و خواهرم مي گفت؛ دختران اگر تحصيلات دانشگاهي نداشته باشند، تا آخر عمر به ديگران وابسته مي مانند، اما پسران حتي اگر درس هم نخوانند باز هم مي توانند در جامعه به جايي برسند.» او كه اكنون پس از اتمام تحصيلاتش در رشته شهرسازي، با همسرش در رشت زندگي مي كند، ادامه مي دهد؛ «بيشتر خانواده هاي قمي مايل اند دختران شان در شهرهاي اطراف درس بخوانند، به همين دليل برخي از دختراني كه رتبه هايشان آنقدر خوب نيست كه بتوانند در شهرهاي اطراف مثل تهران، در رشته مورد علاقه شان قبول شوند، ناچار مي شوند در رشته يي ادامه تحصيل دهند كه به آن علاقه يي ندارند.» «دخترهاي شهرستاني كه از خوابگاه ناراضي اند، چرا در شهر خودشان درس نمي خوانند؟» اين پرسش را بارها شنيده ام اما اين تنها شهرستاني ها نيستند كه براي ادامه تحصيل به تهران مي آيند، بسياري از داوطلبان تهراني نيز براي آنكه بتوانند در رشته هاي پرطرفداري چون مهندسي، پزشكي يا حقوق ادامه تحصيل دهند به شهرهاي ديگر مي روند. گيسو اهل تهران است و در دانشگاه سهند تبريز تحصيل مي كند. او هنگام انتخاب رشته بيش از اينكه به فكر ماندن در كنار خانواده باشد، تلاش كرده است در رشته مورد علاقه اش پذيرفته شود. براي پدر و مادرش هم اعتبار علمي دانشگاه بيش از هر چيز اهميت داشته است. مي پرسم؛ «اكنون بعد از دو سال، چقدر از انتخابي كه كرده يي راضي هستي؟» او كه 20 ساله است، مي گويد؛ «تبريزي ها چندان دانشجويان فارس زبان را نمي پذيرند، اما من رشته تحصيلي ام را دوست دارم. مشكلات زندگي در خوابگاه سبب شد ياد بگيرم روي پاي خودم بايستم. من تنها فرزند خانواده ام هستم. والدينم اكنون از اينكه ياد گرفته ام مستقل باشم، راضي اند. پدرم معتقد است والدين بايد پرواز كردن را به فرزندان شان ياد دهند و بعد اجازه دهند بچه ها پرواز كنند. تحصيل در شهري دور از خانواده تنها امكان دختران ايراني براي تجربه زندگي مستقل است.» گروهي از داوطلبان هم براي ادامه تحصيل از شهرستان به شهرستان ديگري مي روند. زهرا جاني پور كه خانواده اش در همدان سكونت دارد، فوق ديپلم اش را در ملاير شهري نزديك همدان خوانده و بعد براي گرفتن ليسانس محيط زيست به بيرجند رفته است. او در مورد ملاك هاي انتخاب رشته اش مي گويد؛ «دوست داشتم در يكي از شهرهاي بزرگ و در دانشگاهي معتبر تحصيل كنم اما رشته هم برايم اهميت زيادي داشت. بعد از اينكه فوق ديپلم ام را گرفتم مجبور شدم براي گرفتن ليسانس به دانشگاه بيرجند بروم، چرا كه اين رشته فقط در دانشگاه هاي بيرجند و اردكان وجود داشت.» البته او سختي هاي تحصيل در شهري دور از خانواده را انكار نمي كند؛ «رفت و آمد از بيرجند تا همدان برايم كار آساني نبود. مسائلي مثل مزاحمت هميشه وجود دارد، چه در شهر خودت باشي، چه هزار كيلومتر از خانواده ات فاصله داشته باشي، چه صد كيلومتر. مهم اين است كه دختران اعتماد به نفس دفاع از خودشان را داشته باشند و مردم و نيروهاي انتظامي هم از آنها حمايت كنند.» براي خانواده زهرا هم ادامه تحصيل او در رشته مورد علاقه اش بيش از هر چيز اهميت داشته است. آنها به دانشگاه به عنوان فرصتي براي ورود او به اجتماع نگاه كرده اند. زهرا معتقد است در اين چهار سال زندگي مستقل تجربه هاي زيادي به دست آورده است؛ تجربه هايي كه در انتخاب همسر به او كمك كرده و سبب شده ياد بگيرد چگونه با همكاران و اطرافيانش تعامل درستي داشته باشد. زهرا كه در حال حاضر با همسرش در تهران زندگي مي كند، موفق شده است در دانشگاه معتبر تربيت مدرس پذيرفته شود اما وزارت علوم از پذيرش او در اين دانشگاه خودداري مي كند، چرا كه او جزء يكي از 17 دانشجوي سه ستاره كنكور 1385 است.

طرحي غيرقانوني و غيرعادلانه

محمدعلي دادخواه حقوقدان تصويب چنين قوانيني را به صراحت برخلاف قانون اساسي و معاهدات بين المللي دانسته و تاكيد مي كند؛ «در قانون اساسي برخورداري از امكانات تحصيلي به طور مساوي حق همه افراد ملت دانسته شده است.»

كاهش حضور زنان در عرصه عمومي

دكتر شهلا اعزازي جامعه شناس و رئيس گروه زنان انجمن جامعه شناسي ايران، هدف طراحان چنين طرح هايي را كاهش حضور زنان در عرصه عمومي مي داند اما معتقد است طراحان به هدف خود نمي رسند، چرا كه دختران در هر حال در شهرهاي كوچك تر به دانشگاه خواهند رفت. او با ابراز تاسف از اجراي چنين طرح هايي مي افزايد؛ «بومي گزيني جنسيتي در كنار سهميه بندي جنسيتي، شانس دختران براي ورود به دانشگاه و در نتيجه ورود به بازار كار را كاهش مي دهد. اين در حالي است كه دختران در مقايسه با پسران با موانع بيشتري براي اشتغال روبه رو هستند، چرا كه سازمان هاي دولتي بيشتر مردان را استخدام مي كنند و قوانيني چون كار نيمه وقت زنان و افزايش مرخصي زايمان آنها نيز كه در ظاهر به نفع زنان است، در واقع موجب كاهش تمايل كارفرمايان به استخدام آنان مي شوند. هرچند سهم زنان از بازار كار در حال افزايش است.» اين استاد دانشگاه علامه معتقد است؛ «دختران براي كسب اعتبار اجتماعي و گسترش آزادي شان به دانشگاه مي روند، البته آنها اميد دارند به موقعيت بهتري در بازار كار دست يابند. دختران با ديپلم دسترسي چنداني به بازار كار سالم ندارند.» وي در پاسخ به نمايندگاني كه هدف طرح را كاهش آسيب هاي اجتماعي دانسته اند، مي گويد؛ «در هيچ جاي دنيا به قرباني ها نمي گويند در خانه بنشينند تا بزهكاران به راحتي بتوانند به كار خودشان ادامه دهند. دولت ها بايد با عوامل ايجادكننده آسيب ها مقابله كنند نه قربانيان آنها.»او همچنين مي پرسد؛ «با توجه به اين نكته كه در شهرستان فرصت هاي شغلي بسيار كمي براي زنان تحصيلكرده دارد، آيا دختران پس از آنكه مطابق اين طرح در نزديكي محل سكونت والدين شان درس خواندند، در نهايت مجبور نخواهند بود براي اشتغال به شهرهاي بزرگي مثل تهران بيايند؟ در اين صورت آشنا نبودن اين دختران با زندگي در شهرهاي بزرگ، خود مسبب ايجاد مشكلات جديدي براي آنها و جامعه خواهد بود.» دكتر حسين قاضيان جامعه شناس و مترجم نيز معتقد است؛ «نمايندگان مجلس با طرح هايي چون بومي گزيني جنسيتي و سهميه بندي جنسيتي تنها به دنبال كاهش ورود دختران به دانشگاه نيستند، بلكه بيش از هر چيز مي كوشند مانع حضور آنها در عرصه عمومي شوند.»

وي با اشاره به اينكه نمايندگان مجلس در واكنش به اعتراض داوطلبان به مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي در خصوص بومي سازي دانشگاه، بدون طرح قبلي دست به ارائه چنين طرح زده اند، مي گويد؛ «وقتي طرح هايي كه بر مبناي انبوهي از تلاش ها كه نام نامي «كار كارشناسي» را هم بر پشت خود حمل مي كنند، تهيه مي شود و ناكارآمد از كار درمي آيد، معلوم نيست آخر و عاقبت اين جور طرح هاي شتابزده كه معمولاً هم فقط هدف يا آرزويي كم وبيش مشخص در نظر دارند، چه جور از كار دربيايد چرا كه طرح هايي كه به اين شيوه تنظيم شوند، معمولاً به پيامدهاي آشكار، مثلاً تغيير تركيب جنسيتي دانشگاه هاي بزرگ هم توجهي ندارند، چه رسد به پيامدهاي پنهان و ناخواسته از جمله پيامدهايش بر بازار كار و اشتغال.» دكتر قاضيان همچنين در پاسخ به استدلال نمايندگان مجلس در خصوص دشواري فراهم آوردن امكانات خوابگاهي براي دختران دانشجو مي پرسد؛ «آيا مي شود براي جبران ناكارآمدي نظام اجرايي، براي تهيه شرايط مطلوب و براي ادامه تحصيل دانشجويان، از جمله تدارك خوابگاه، به ويژه براي تسهيل ادامه تحصيل دانشجويان دختر، حق عده يي از آنها را زير پا گذاشت؟» اين جامعه شناس ورود دختران به دانشگاه را تلاش براي جست وجوي منابع جديد هويتي مي داند و مي افزايد؛ «دختران با اتكا به قدرت عامليت خود مي كوشند هويت فردايشان را با توسل به فرصت هاي امروز بسازند. يكي از مهم ترين اين فرصت ها در جامعه ما و حتي در سطح جهاني، آموزش، به ويژه آموزش عالي است. با ورود به آموزش عالي دختران مي توانند در سقف شيشه يي جهان مردانه اشتغال و ارتقاي اجتماعي، ترك هايي به وجود بياورند و خود را بالا بكشند.»

اعتراض فعالان دانشجويي

طي چند روز گذشته، كميسيون زنان تحكيم با پخش بروشور در سطح دانشگاه ها، اعتراض خود را به اين طرح اعلام كرده است. نسيم سرابندي از اعضاي اين تشكل دانشجويي با انتقاد از ارائه طرح هايي كه هيچ پشتوانه تحقيقاتي و آموزشي ندارند، مي پرسد؛ «با توجه به اينكه نمايندگان يكي از دلايل ارائه طرح را تقاضاي مكرر دانشجويان دختر براي گرفتن انتقالي به محل سكونت شان عنوان كرده اند، چرا آمار تقاضاي انتقالي دختران در مقايسه با پسران اعلام نمي شود؟ چرا نگرش دختران و خانواده هايشان به تحصيل در شهرهاي ديگر بررسي نمي شود؟»
دوشنبه 15 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 274]