سيري در شعرها و انديشه سهراب سپهري

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: سيري در شعرها و انديشه "سهراب سپهري"
"سهراب سپهري" نامي آشنا نه تنها براي اهل ادب بلكه براي هر ايراني هنر دوست است كه سرسوزن ذوقي در شعر و هنر دارد.

شاعر نامدار ايران زمين، "سهراب سپهري"، در 15مهر ماه سال 1307 در كاشان چشم بــه جهان گشود ، تحصيلات خود را در اين شهر سپري كرد و پس از گذراندن دوره دانشسراي مقدماتي، به آموزگاري پرداخت.
وي درسال 1327 در رشته نقاشي در دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران ادامه تحصيل داد و از سال 1332 ، فعاليت هنري خود را در زمينه هاي شعر ونقاشي به صورت جدي آغاز كرد.
سهراب، مانند بسياري از شاعران زمان خود، با فرمهاي "چهارپاره" و " شبه نيمايي" وارد عرصه شاعري شد، اما آشنايي عيمق وي با هنـر، عرفان، اديان و اساطير مشرق زمين، از يـك طرف و شعر و هنـر مدرن از سوي ديگر ، او را بـه قلمروهاي تازه تري سوق داد.
تازگي و طراوت شعر وانديشه اين شاعر نوگراي عصرما، همواره او را از ديگر شاعران معاصر ممتاز مي كند.
يكي از چهره هاي ماندگارادبي سالهاي اخير، دركتاب "نگاهي به سهراب سپهري"، او را از معدود شاعراني مي داند كه دستگاه منسجم فكري خاص خود را دارند و براي فهميدن شعر ايشان بايد با كليد آن ساختمان فكري، آشنا بود.
دكتر" سيروس شميسا" دراين كتاب، مي نويسد: مبناي عرفاني وافق فكري سهراب سپهري در آثار اصلي او، شامل " صداي پاي آب" ، "مسافر" و "حجم سبـز" ديده مي شود.
وي ،از مهمترين بنيادهاي فكري سهراب را "در لحظه زندگي كردن" مي دانـد و چنين مي نويسد: در يك لحظه از نظر صوفي بسيار مهم است، همانكه سهراب آن را به "آب تني كردن در حوضچه اكنون" تعبير مي كند.
دكتر شميسا،"درك تازه پديده هاي پيرامون" را از ديگرافقهاي انديشه سپهري دانسته و نوشته است: درك ما از پديده هاي اطرافمان بايد تازه و بـه دور از معارف و شناختهاي موروثي باشد و فقط در ايـن صورت است كه درسـت مي بينيم ، همانكه سهراب معتقد است: "من نمي دانم كه چرا مي گويند اسب حيوان نجيبي است، كبوتر زيباست و چرا در قفس هيچ كسي، كركس نيست گل شبدر چه كم از لاله قرمز دارد چشمها را بايد شست ، جور ديگر بايد ديد" با نگاه دقيق به شعرهاي سهراب مي توانيم صميمانه اعتراف كنيم كه اين شاعر بزرگ ، با پايبندي بــه اصول اخلاقي، انساني و همدلي و همنوايي با همنوعان خود، آنها را سروده و براي همه غمها، شاديها، انگيزه ها ، انـديشه ها، آمال و آرزوهايشان اهميت قائل شده است.
در واقع، سهراب سپهري، براي همـه تاريخها و همه اجتماعها سخن گفته است، شعر او از اين نظر شعري انساني و فرازماني است، چراكه او در افقي وسيعتر، نگران انسان و سرنوشت اوست.
"فروغ فرخزاد" در مورد سهراب، اينگونه گفتـه است: او از شهر و زمــان و مردم خاصي صحبت نمي كند، سهراب از انسان و زندگي حرف مي زند و به همين دليل وسيع است.
شعر سپهري، شعري است طبيعت گرايانه و گلها، گياهان، پرندگان و حيوانات، پديده ها و مكانهاي جغرافيايي و نظاير آن در اشعار او بسيار بكار رفته است و رنگي محلي و بومي دارد.
سپهري، از "گلستانه"، "شاسوسا"، "تپه سيلك"، كاشي، فرش، گلاب، كوير، شن، درختان وگياهان و حيوانات كويري و از هرآنچه در اطراف محيط زندگي او وجود دارد سخن مي گويد.
مرحوم دكتر"علي حسين پور" در كتاب "جريانهاي شعري معاصر فارسي" مي نويسد: شعر سپهري ، سابقه مذهبي دارد ، شاعر اهل كاشان است و كاشاني ها به مذهبي بودن شهره اند.
وي افزوده است: در شرايطي كه برخي از شاعران و روشنفكران دهه هاي پيش از انقلاب، چندان به باورهاي مذهبي توجه نداشتند، سهراب دركمال صراحت و صداقت ازمفاهيمي چون مسلماني، نماز، سجاده، مهر، تكبيره الاحرام،حجرالاسودو قدقامت، سخن مي گويد و با آنها تصاوير بديعي خلق مي كند.
محقق برجسته كشور دكتر "محمدرضا شفيعي كدكني" نيز مهمترين شگردهاي ادبي شعر سپهري در خلق و ابداع تصاوير شاعــرانه را شيوه "آشنايي زدايي" و "حس آميزي" مي داند.
وي معتقداست: آنچه رادر ميان معاصران ، امتيازي بزرگ مي بخشد ، نوع بيان طنزآميز اوست و اين طنز را چنان جدي عرضه مي دارد كه هزل و جد را نمي توان از يكديگر باز شناخت.
همچنين دكتر "عبدالرضا مدرس زاده"، استاد و محقق ادبيات،درمورد جهان بيني سهراب چنين مي گويد: در گستره ادراك اين شاعر فرزانه، همه چيز وهمه كس جاي مي گيرد، از "خنج تا پلنگ"، از "حجرالاسود" تا "چراغابدي در كوچه هاي بنارس" و از "گاري چي مانده در حسرت اسب" تا "حوري، دختر بالغ همسايه".
وي، همه اينها را نشان از ژرف انديشي و روشنفكري سهراب مي داند كه در نهايت حرفهاي او را مثل "يك تكه چمن" روشن مي سازد.
از نظر سهراب، انسان هيچگاه نمي تواند رمز و راز هستي را دريابدو همواره بين او و حقيقت فاصله وجود دارد.
سهراب معتقد است، زشتي هاو زيبايي ها تابع نوع نگاه ماست، اگر با چشم پاك و بي غرض نگاه كنيم، همه چيز را زيبا خواهيم ديد.
او عقيده دارد سختيها، مهمترين عامل سازندگي در زندگي انسان است و بايد خود را به فضايل اخلاقي، همچون سادگي، قناعت و سخت كوشي آراست و در سايــه چنين ويژگيهايي به آرامش انديشيد.
سهراب سپهري، پس از گذراندن تجربـه هاي ابتدايي خود كه منجر بــه انتشار مجموعه هاي "مرگ رنگ"،"زندگي خوابها" و "آوار آفتاب" بـود، در مجموعه "شرق اندوه"، متاثر از ادبيات بودايي و با بهره گيري از هنجار غزليات مولوي، به عرفان روي آورد.
وي، سرانجام با انتشار مجموعه هاي"صداي پاي آب"، "مسافر" و "حجم سبز" به اوج شهرت خود رسيد.
سپهري، در ارديبهشت ماه سال 1359، بـر اثر ابتلا به سرطان خون، در تهران درگذشت و در مشهد اردهال كاشان، در جوار بارگاه ملكوتي حضرت سلطانعلي ابن امام محمد باقر (ع) به خاك سپرده شد.
مرگ پايان كبوتر نيست مرگ در ذهن اقاقي جاري است مرگ در آب و هواي خوش انديشه نشيمن دارد و همه مي دانيم ريه هاي لذت ، پر اكسيژن مرگ است روحش شاد و يادش گرامي باد.
ك/4 7428/562/ 607 شماره 589 ساعت 15:13 تمام
يکشنبه 14 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 107]