روز انتخاب رئيس جمهور

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: مردم افغانستان امروز به پاي صندوق راي ميروند
روز انتخاب رئيس جمهور
جام جم آنلاين: مردم «جمهوري اسلامي افغانستان» امروز پنجشنبه به پاي صندوقهاي راي ميروند تا دومين انتخابات رياست جمهوري را پس از سرنگوني طالبان و تدوين قانون اساسي و نظام سياسي جديد اين كشور رقم بزنند. در اين انتخابات كه با سه ماه تاخير نسبت به موعد مقرر برگزار ميشود، 36 داوطلب زن و مرد براي تصدي كرسي رياست جمهوري براي يك دوره پنج ساله با يكديگر رقابت ميكنند.

اين انتخابات در شرايطي برگزار ميشود كه افغانستان همچنان با معضل حضور نظاميان خارجي در كشور، نبرد با طالبان و نيروهاي القاعده، ناامني، مواد مخدر، بيكاري و مشكلات عديده سياسي، اجتماعي و اقتصادي دست و پنجه نرم ميكند.
اگرچه پنج سال از زمان برگزاري نخستين انتخابات رياست جمهوري افغانستان گذشته، اما به نظر ميرسد مشكلات عمده اين كشور همسايه ايران نسبت به پنج سال پيش تغيير چنداني نكرده است.
نخستين انتخابات رياست جمهوري افغانستان سال 1383هجري شمسي با حضور جامعه جهاني در فضايي آرام و با حضور قشرهاي مختلف مردم و با هزاران اميد براي پايان بخشيدن به جنگ، تامين امنيت، استقرار صلح، ثبات، آرامش، جذب سرمايهگذاريهاي داخلي و خارجي براي ايجاد اشتغال، مبارزه با فقر، تامين عدالت اجتماعي و كاهش فاصله طبقاتي برگزار شد.
انتخابات 20 مهر 1383 در افغانستان شاهد حضور 8 ميليون و يكصدهزار نفر در 34 ولايت كشور از مجموع ده ميليون افراد واجد شرايط شركت در انتخابات رياست جمهوري بود كه با توجه به وضعيت افغانستان رقم قابل ملاحظهاي به شمار ميرود. در آن انتخابات به استثناي چند منطقه كوچك دور افتاده، مردم همه ولايات افغانستان از جمله اهالي استانهاي آشوب زده جنوب و شرق كشور فعالانه شركت كردند. در آن زمان، طالبان يك نيروي شكست خورده و محكوم به فنا محسوب ميشد و مردم افغانستان حتي قبايل ساكن در حواشي سرحدات جنوب، به تهديدها و تحريمهاي آنان اهميت نميدادند.
در چنين شرايطي، از ميان 16 نامزد رياست جمهوري، حامد كرزاي از قوم پشتون با كسب چهار ميليون و 400 هزار راي 4/55 درصد كل آرا را به خود اختصاص داده و برنده بلامنازع آن اعلام شد. پس از او، يونس قانوني با كسب 3/16 درصد آرا، حاج محمد محقق با كسب 7/11 درصد آرا و ژنرال عبدالرشيد دوستم با 10 درصد به ترتيب در ردههاي دوم، سوم و چهارم قرار گرفتند.
تاخير در برگزاري انتخابات انتخابات رياست جمهوري افغانستان مطابق قانون اساسي 30 تا 60 روز قبل از اول خرداد و پيش از پايان دوره حكومت پنج ساله كرزاي بايد برگزار ميشد، اما كميسيون 9نفري انتخابات كه اعضاي آن منصوب رئيسجمهور هستند، سال گذشته اعلام كرد كه به علت شرايط اقليمي، امنيتي، مالي، فني و پشتيباني قادر نيست مطابق قانون اساسي، انتخابات را برگزار كند.
اين تصميم كميسيون واكنشهايي را در اين كشور برانگيخت، بطوريكه افراد، گروهها و سازمانهايي كه خواهان برگزاري انتخابات مطابق قانون اساسي افغانستان بودند، تاكيد داشتند براي پيشگيري از تخلف و نقض قانون اساسي در آينده بايد انتخابات مطابق قانون قبل از اول خرداد ماه برگزار شود. مخالفين تاخيربرگزاري انتخابات براين عقيده بودند در صورت نامزدي حامد كرزاي با اين تاخير موافقند ودرغير اين صورت انتخابات بايد مطابق قانون اساسي برگزار شود.
سازمانها و نهادهاي داخلي افغانستان، دولت و جامعه جهاني كه موافق تاخير انتخابات بودند، با قبول نظرات كميسيون انتخابات، برگزاري آن را در روز 29 مرداد ماه پذيرفتند. علاوه بر دولت افغانستان سازمان ملل، آمريكا،انگليس، كانادا، فرانسه، آلمان و تعدادي از كشورها كه حضور نظامي در افغانستان دارند، نيز موافقت خود را با برگزاري انتخابات مطابق نظر كميسيون مزبور اعلام كردند.
برخي همسايگان افغانستان هم با اعلام اينكه انتخابات مساله داخلي است، به افغانها توصيه كردند، ضمن گفت و گو با يكديگر، زماني را براي برگزاري انتخابات تعيين تا از بروز التهاب سياسي در كشور جلوگيري شود. به اين ترتيب 29مرداد زمان مورد قبول اغلب افراد، سازمان و احزاب واقع شد.
نامزدهاي انتخابات انتخابات امروز افغانستان شاهد حضور گسترده نامزدهايي است كه از دو ماه پيش بر سر تصاحب كرسي رياست جمهوري با يكديگر رقابت ميكنند. در اين انتخابات 41 نفر داوطلب شدند كه از ميان آنان دو نفر زن هستند. در جريان مبارزات انتخاباتي 11 نامزد به نفع نامزدهاي ديگر كنار رفتند و به اين صورت، فهرست كساني كه امروز مردم ميتوانند به يكي از آنان به عنوان رئيسجمهور موردنظر خود براي پنج سال آينده راي دهند، 30 نفر است.
نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري افغانستان كه همزمان با انتخابات شوراهاي ولايتي برگزار ميشود، در اين مدت فرصت داشتند تا با ارائه برنامههاي خود به جلب حمايت مردم بپردازند و از همين رو، نسبت به دوره نخست انتخابات رياست جمهوري، نه تنها از زمان بيشتر بلكه از امكانات تبليغاتي گسترده تري نيز برخوردار بودند.
برگزاري انتخابات در سايه هراس از حملات انتقام جويانه طالبان و نگراني از وقوع توطئهو تقلبهاي سياسي ميتواند بر روند مشاركت مردم تاثير منفي بگذارد
نامزدهاي رياست جمهوري در اين مدت از ابزارهاي مدرني چون مطبوعات، انواع گوناگون رسانهها، مناظرههاي تلويزيوني، ايجاد سايتهاي اينترنتي گرفته تا ابزارهاي سنتي چون گردهماييها، ديدارهاي شخصي و مهمانيها را به خدمت گرفتند تا برنامههاي خود را با مردم در ميان بگذارند.
بنا به گزارش كميسيون مستقل انتخابات افغانستان، حامد كرزاي و عبدالله عبدالله كه از بيشترين شانس براي پيروزي در انتخابات برخوردار هستند، در ميان نامزدهاي رياست جمهوري بيشترين ميزان تبليغات را هم داشته اند و رمضان بشر دوست و بشير بيژن دو نامزدي هستند كه كمترين تبليغ را انجام دادهاند.
حجم گسترده تبليغات و تعدد نامزدها موجب شد تا در اين دوره موضوعي به نام تخلفات انتخاباتي نيز در افغانستان شدت بگيرد به گونهاي كه كريم خليلي، معاون حامد كرزي به دليل استفاده از امكانات دولتي در مبارزات انتخاباتي و شمار ديگري از معاونان نامزدها به دلايل گوناگون از سوي كميسيون رسيدگي به شكايات انتخاباتي جريمه نقدي شدند. هر نامزد رئيسجمهور در افغانستان بايد براي معاون خود نيز در انتخابات از مردم راي بگيرد.
از ديگر ويژگيهاي انتخابات كنوني افغانستان، افزايش زنان داوطلب احراز پست رياستجمهوري نسبت به انتخابات 5 سال پيش از يك نفر به 2 نفر است كه افزايش قابل توجه تمايل آنها را براي حضور در عرصه سياسي نشان ميدهد. 2 زن نامزد پست رياستجمهوري افغانستان فروزان فنا و شهلا عطا هستند كه شهلا عطا نماينده مجلس و فنا يك پزشك و همسر دكتر عبدالرحمان، وزير پيشين هوانوردي اين كشور است كه 7 سال پيش كشته شد.
اين دو در جريان ثبتنام نامزدهاي رياستجمهوري با مراجعه به كميسيون مستقل انتخابات، تصوير 10هزار برگه رايدهندگان را بهعنوان حمايت حداقلي كه از آن برخوردار هستند، نشان داده و رسما نامزدي خود را براي دومين دوره انتخابات رياستجمهوري اعلام كردند. نكته جالب اينجاست كه عطا و فنا معاونان اول و دوم خود را از ميان مردان انتخاب كردهاند.
حضور زنان افغان تنها منحصر به احراز پست رياست جمهوري نيست و از ميان معاون اول رئيسجمهور آينده اسامي خانمها زرمينه سحر و ثريا دقيقي به چشم ميخورد. همچنين ناديه، حنيفه معروف، نفس جهد و فاطمه نعيمي از سوي چهار نامزد رياست جمهوري به عنوان معاون دوم معرفي شدهاند.
حضور زنان البته به معناي بالابودن شانس آنان در جامعه مردسالار افغانستان نيست اما درايت و شجاعت آنان را براي حضور در عرصهاي كه از نظر قانوني ميتوانند در آن حضور يابند، به نمايش ميگذارد.

مسعوده جلال وزير پيشين امور زنان هم كه تنها كانديداي زن در انتخابات دوره اول رياست جمهوري افغانستان بود در آن زمان فقط 1.1 درصد آراي راي دهندگان را بدست آورد.
با اين حال، ميزان حضور زنان در انتخابات پرشور است و در برخي ولايات افغانستان نيمي از شركت كنندگان در انتخابات را زنان تشكيل ميدهند. در انتخابات پارلماني افغانستان از مجموع 6500 نامزد براي احراز كرسي در ولسي جرگه (مجلس نمايندگان) و شوراهاي ولايتي نيز در دور نخست حدود 600 زن خود را كانديدا كرده بودند.
نحوه رايگيري جمعيت افغانستان به گفته مقامهاي اين كشور 24 ميليون و به عقيده سازمان هاي بينالمللي 34 ميليون نفر است اما به دليل سالها جنگ و مشكلات متعدد ناشي از آن حدود نيمي از جمعيت اين كشور شناسنامه ندارند. بر اساس قوانين انتخاباتي، افغانهايي كه ميخواهند در انتخابات شركت كنند بايد كارت راي دهي داشته باشند و مسووليت صدور اين كارتها نيز بر عهده مراكز ثبت نام كميسيون انتخابات است.

از زمان نخستين انتخابات رياست جمهوري، پارلمان و شوراهاي ولايتي كه سالهاي 83 و84 هجري شمسي پس از سه دهه جنگ داخلي برگزار شد تاكنون حدود 18ميليون كارت راي براي افغانها صادر شده و اين افراد ميتوانند در انتخابات امروز رياست جمهوري افغانستان شركت كنند.
از نظر قانوني، هر فردي كه در سالهاي 83، 84 و 87 كارت رايدهي را از مراكز ثبت نام دريافت كرده و روز انتخابات 18سال تمام داشته باشد، تابعيت افغانستان را دارا و اگر از سوي دادگاه محكوم به محروميت از حقوق سياسي و مدني نشده باشد، ميتواند به داوطلب مورد نظرخود راي دهد.
براي اين انتخابات 7 هزار حوزه اخذ راي پيش بيني شده كه هر مركز داراي صندوقهاي راي جداگانه براي مردان وزنان است و براي عشاير هم صندوقهاي ويژهاي در نظر گرفته شده است.
مطابق دستور العمل كميسيون انتخابات افغانستان حق تقدم راي دهي با افراد معلول، مسن و زنان حامله است و ناظرين خارجي ميتوانند در محل راي دهي مترجم محلي با خود همراه داشته باشند.
افغانها امروز در هر يك از 34 ولايتي كه حضور دارند،مي توانند درانتخابات رياست جمهوري شركت كنند، اما در انتخابات شوراي ولايتي در صورتي ميتوانند راي دهند كه كارت رايدهي آنان مربوط به آن ولايت باشد.

به گفته نورمحمد نور سخنگوي كميسيون مستقل انتخابات افغانستان، براي مهاجران افغان مقيم ساير كشورها به ويژه در ايران و پاكستان مراكز راي دهي در نظر گرفته نشده كه علت آن عدم تمايل جامعه جهاني به تامين 50 ميليون دلار اعتبار براي برگزاري انتخابات در خارج از افغانستان بوده است.
در حالي كه نور، واجدين شرايط حق راي ايران و پاكستان را حدود يك ميليون نفر تخمين ميزند، هم اكنون حدود سه ميليون نفر در اين دو كشور به صورت قانوني اقامت دارند.

جامعه جهاني مبلغ 223ميليون دلار كمك براي برگزاري انتخابات افغانستان تخصيص داده و 250تا 300 ناظر بينالمللي و 203هزار ناظر داخلي با همكاري حدود 300 هزار نيروهاي امنيتي داخلي و خارجي كار نظارت و تامين امنيت انتخابات امروز را بر عهده دارند.
چالشهاي انتخابات انتخابات امروز براي تحكيم درخت نوپاي دموكراسي در افغانستان در شرايطي برگزار ميشود كه جامعه سنتي اين كشور با بافت جمعيتي و قومي متنوع شامل اقوامي نظير پشتون، تاجيك، هزاره، ازبك، تركمن، قرقيز، عرب و بلوچ شاهد دورهاي طولاني از درگيري، بيثباتي و ناامني بوده و با وجود سرنگوني طالبان و استقرار نظام سياسي جديد، بهبود چنداني در اين شرايط ايجاد نشده است.
طالبان به عنوان بزرگترين گروه مخالف نظام سياسي كنوني كه همزمان با دولت و نيروهاي نظامي خارجي مستقر در افغانستان به جنگ ادامه ميدهد، نسبت به برهم زدن نظم و ايجاد اخلال در روند برگزاري انتخابات تهديد كرده و از مردم خواسته است در رايگيري شركت نكنند.

طالبان در همين زمينه تاكيد كرده است كه انگشت كساني را كه در انتخابات شركت كنند، قطع خواهد كرد. اين گروه در هفتههاي منتهي به انتخابات نيز بر دامنه حملات نظامي خود به نقاط و مراكز مختلف افغانستان افزوده است به گونهاي كه در هفته جاري، با يك خودروي انتحاري، مقر اصلي نيروهاي ناتو را در كابل و با حملات خمپارهاي نهاد رياست جمهوري افغانستان را مورد حمله قرار داد تا نشان دهد در تهديد خود جدي است. اين حملات دهها كشته و زخمي بر جاي گذاشت.
از ديگرچالشهاي فراروي انتخابات رياست جمهوري افغانستان تعدد نامزدها دراين دوره است كه ميتواند موجب سردرگمي مردم هنگام راي دادن شود.

به رغم تعدد داوطلبان، ائتلافي ميان نامزدها رخ نداده و شوراي تشريك مساعي نيز كه با هدف ائتلاف نامزدها و انصراف 24 تن از آنان به نفع يك نفر اعلام موجوديت كرده بود، توفيق چنداني در دستيابي به اين هدف نداشت تا روز دوشنبه كه روز پايان تبليغات و اعلام انصراف داوطلبان بود، فقط 11 تن از نامزدي كنار رفتند.

اغلب اين افراد به نفع كرزاي و پس از آن، عبدالله كناره گيري خود را اعلام كردند. بنابراين، مردم افغانستان بايد امروز از ميان يك فهرست 30 نفره يك نامزد را براي رياست جمهوري انتخاب كنند.
چالش سوم امروز انتخابات رياست جمهوري افغانستان كه نگراني مردم و جامعه جهاني را برانگيخته، احتمال تقلب، تخلف و جعل اسناد انتخاباتي است كه احتمالا باعث بروز ناآرامي پس از انتخابات خواهد شد.
براي پيشگيري از بروز هرگونه ناامني كاي ايده نماينده بان كي مون دبيركل سازمان ملل متحد در افغانستان و نمايندگان ناظرين بينالمللي بهطور جداگانه با هريك از نامزدها ديدار و مراتب نگراني خود را نسبت به بروز اين مساله اعلام كردهاند.

نامزدها نيز خود را متعهد به پذيرش نتيجه انتخابات و احترام به راي و نظرمردم كرده اند اما معلوم نيست در عمل تا چه اندازه به اين گفته خود پايبند باشند.تجربه انتخابات نخستين دوره رياست جمهوري افغانستان شاهد بارزي بر اين مدعا است.

در نخستين ساعات رايگيري آن روز به دنبال انتشار گزارشهايي مبني بر پاك شدن جوهر مخصوص رايگيري در برخي حوزه ها، 14 تن از رقباي انتخاباتي حامد كرزي، خواهان جلوگيري از ادامه رايگيري شدند و آن را نشانه تقلب در انتخابات دانستند.

پس از آن، برخي نامزدها ، پليس را به دخالت در انتخابات به نفع يكي از نامزدها متهم كردند و حتي گفتند كه تعدادي از خارجي ها هنگام شركت در رايگيري دستگير شدهاند. سازمان ملل پس از رسيدگي اين اتهامات را رد كرد و برگزاري انتخابات را سالم خواند.
عزيزالله لودين رئيس كميسيون انتخابات افغانستان هفته جاري به خبرنگاران گفت كه تدابيري براي كاهش و كشف تقلب درانتخابات امروز پيش بيني شده است تا نتايج انتخابات يك كارقابل قبول و داراي اعتبار باشد.
لودين اضافه كرد: تدابير كميسيون انتخابات شامل مواد داراي كيفيت، كنترل دقيق انتقال و جابجايي مواد حساس، دستورالعمل كشف و پيشگيري از تقلب و به كارگيري شفافيتها با همكاري ناظرين، نمايندگان نامزدها و خبرنگاران است.
وي تاكيد كرد كه مواد حساس مانند تعرفهها و فرم اعلام نتايج در خارج از كشور با كيفيت بالا چاپ شده است و امكان تقلب وجود ندارد و نشانههايي امنيتي در اوراق راي دهي وجود دارد كه زمينه چاپ جعلي اين اوراق را ناممكن ميسازد.
تدابيري براي كاهش و كشف تقلب درانتخابات امروز افغانستان پيش بيني شده است تا نتايج آن قابل قبول و معتبر باشد
لودين يادآور شد كه صرفا كارمندان كميسيون انتخابات و برنامه توسعه سازمان ملل اجازه دارند به مواد حساس انتخاباتي دسترسي داشته باشند.
وي ادامه داد: براي پيشگيري از بروز تقلب،كارت راي دهندگان در روز انتخابات سوراخ خواهد شد تا يك فرد نتواند دو بار راي دهد و شماره كارت ثبت نام راي دهندگان ثبت خواهد شد تا در صورت وجود اعتراض مورد بررسي قرار گيرد.

بنا بر اعلام كميسيون انتخابات صندوقهاي جمع آوري آرا نيمه شفاف است تا ناظرين بتوانند اوراقي را كه به داخل صندوق ريخته ميشود مشاهده كنند،صندوقهاي راي قبل از رايگيري خالي و در حضور ناظرين لاك و مهر خواهد شد.
كميسيون انتخابات افغانستان تدابيري را براي شمارش آرا نيز اتخاذ كرده است كه بر اساس آن شمارش آرا درمحل با حضور نمايندگان احزاب يا نامزدها انجام ميشود، قبل از شمارش آرا جابجايي صندوقهاي راي ممنوع است و پس از شمارش آرا، نتايج فورا در محل حوزه راي به اطلاع همگان خواهد رسيد.
به گفته نجفي رئيس دبيرخانه كميسيون انتخابات افغانستان نامزدها، نمايندگان داوطلبان، احزاب سياسي وراي دهندگان ميتوانند،نتايج را با آماري كه در محلات راي دهي دريافت كردهاند، بررسي نمايند ودر صورت تناقض از كميسيون انتخابات بخواهند موضوع را بررسي كنند و يا موضوع را به كميسيون بررسي شكايت اطلاع دهند.

وي افزود: كميسيون بررسي شكايتهاي انتخاباتي تنها مرجع براي بررسي موارد شكايت نامزدها و نمايندگان آنان، راي دهندگان و ساير دست اندركاران انتخاباتي است.
اما با وجود همه اين تدابير، به نظر ميرسد واقعيتهاي موجود جامعه افغانستان و برگزاري انتخابات در سايه هراس از حملات انتقام جويانه طالبان و نگراني از وقوع توطئه و تقلبهاي سياسي مردم را براي مشاركت گسترده در انتخابات به ترديد بيندازد.
اين در حالي است كه كرزاي نيز در تحقق وعده هايش مبني بر ايجاد يك حكومت قانونمند و استوار بر مشاركت ملي كه رشوه و فساد اداري را از ميان بردارد، ناامنيها را از بين ببرد و راه مؤثري را براي مبارزه عليه كشت خشخاش ، توليد و قاچاق مواد مخدر جستجو كند، ناكام مانده و نتوانسته است به شعارهاي خود مبني بر ايجاد شرايط مناسب براي رفاه همگاني، شكوفايي اقتصاد كشور و مبارزه عليه فقر و بيكاري به عنوان مهمترين اولويتهاي دولت خود جامه عمل بپوشاند.
با وجود اين ناكامي، كرزاي همچنان از حمايت آمريكا و كشورهاي غربي برخوردار است، به قوم پشتون به عنوان جمعيتي بزرگ تعلق دارد، مورد حمايت سران برخي سران قبايل و جنگ سالاران همچون عبدالرشيد دوستم ازبك است كه براي حمايت از او از تركيه به افغانستان رفته است.

علاوه بر اينها كرزاي همچنان تاكيد ميورزد كه در صورت تداوم دوره حكومتش براي پنج سال ديگر ميتواند امنيت و آرامش را به افغانستان باز گرداند.
اما كرزاي براي تصاحب دوباره پست رياست جمهوري بايد بتواند بر رقيبي به عنوان دكتر «عبدالله عبدالله» وزير پيشين امور خارجه افغانستان فائق آيد.

عبدالله يك مجاهد سرشناس و باسابقه از قوم تاجيك تنها كسي است كه از ميان 40 نامزد ديگر كرسي رياست جمهوري افغانستان بيشترين شانس را براي كنارزدن كرزاي دارد.

بسياري معتقدند او كسي است كه ميتواند اقداماتي را كه كرزاي نتوانست از عهده انجام آنها در افغانستان برآيد، عملي سازد. به همين دليل، از دكتر عبدالله كه با شعار تغيير به ميدان آمده است به عنوان «اوباماي افغانستان» نام ميبرند.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 234]