راهكارهاي توسعه گردشگري ديني / 37گردشگري مذهبي؛ نيمه گمشده صنعت توريسم

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: راهكارهاي توسعه گردشگري ديني / 37گردشگري مذهبي؛ نيمه گمشده صنعت توريسم
گروه اجتماعي: اماكن مذهبي مجموعه منسجمي از انديشه، هنر، آداب و رسوم زندگي ايرانيان و مسلمانان است كه توجه و برنامه‌ريزي براي آن مي‌تواند اين جذابيت‌ها را به يكي از اولويت‌هاي گردشگران خارجي براي سفر به كشورمان ترغيب كند تا بدين‌ترتيب زمينه مناسبي را براي نشر افكار اسلام فراهم كند.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا)، موقعيت فرهنگي و جغرافيايي كشور، برخورداري از اماكن مقدس نظير زيارتگاه‌ها و بقاع متبركه، حضور اديان مختلف توحيدي و اقليت‌هاي مذهبي شرايط مطلوبي را براي حضور گردشگران خارجي فراهم كرده است كه برنامه‌ريزي صحيح مسئولان ذي‌ربط در حوزه گردشگري در اين زمينه مي‌تواند به شكوفايي صنعت توريسم كشور و همچنين احياي قبور امامزاده‌ها كمك كند.

البته تأكيدات برخي از مراجع عظام تقليد همچون آيت‌الله «نوري‌همداني» و برخي از مسئولان ذي‌ربط از جمله «اسفنديار رحيم‌مشايي» رئيس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، «طه هاشمي» رئيس سابق پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و برخي از نمايندگان مجلس مبني بر اينكه به سبب وجود بيش از يك ميليارد مسلمان و 250 ميليون شيعه در جهان، اماكن و شهرهاي مقدس كشور نظير شهر مشهد بايد محور گردشگري كشور باشد، توجه به اين مهم را بيش از پيش ضروري مي‌كند.

كارشناسان صاحب‌نظر در اين مقوله كه غالباً شامل فعالان سازمان‌هاي ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي، اوقاف و امور خيريه و مراكز فرهنگي و مذهبي هستند، همگي بر اين مهم اتفاق‌نظر دارند كه اماكن مذهبي كشور از ظرفيت خوبي براي حضور گردشگران برخوردارند هرچند تاكنون به درستي از اين قابليت بهره‌برداري نشده است.

راهكارهاي توسعه گردشگري مذهبي از منظر كارشناسان سازمان اوقاف و امور خيريه

در همين راستا حجت‌الاسلام‌و‌المسلمين «حسين احمديان» معاون فرهنگي سازمان اوقاف و امور خيريه و «ياور صفايي‌منش» معاون بقاع متبركه اداره‌كل اوقاف و امور خيريه استان تهران معتقدند توسعه گردشگري مذهبي با اعتبارات و برنامه‌هاي فعلي محقق نمي‌شود.

احمديان فقدان تبليغات لازم را از موانع پيش‌رو در توسعه گردشگري مذهبي عنوان كرد و از اصحاب رسانه خواست تا با توليد برنامه‌هاي تبليغاتي به معرفي مراكز مذهبي و بقاع متبركه به مردم بپردازند زيرا بسياري از اين ظرفيت‌ها به دليل فقدان اطلاع‌رساني مناسب، مورد توجه مسئولان قرار نمي‌گيرد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيد «يدالله شيرمردي» مديركل اوقاف و امور خيريه استان تهران نيز با تأييد اين امر، استفاده از تبليغات و ظرفيت بالقوه ماهواره به‌عنوان يك رسانه‌ جهاني را از عوامل تأثيرگذار در صنعت گردشگري مذهبي دانست كه عنايت به آن علاوه بر ايجاد تحول در اين حوزه، زمينه تقويت اين نوع از گردشگري را نيز فراهم مي‌كند.

نبود اعتبار و بي‌توجهي به تخصيص بودجه لازم براي ساماندهي بقاع متبركه نيز از جمله مواردي بود كه معاون بقاع متبركه اداره‌كل اوقاف و امور خيريه استان تهران آن را از چالش‌هاي فعلي توسعه گردشگري مذهبي دانست و با انتقاد از اينكه بيشتر اماكن مذهبي كشور به فراموشي سپرده شده‌اند، تشكيل شوراي فني مستقل براي احيا، مرمت و ساماندهي آنها را از امور ضروري و غيرقابل انكار گسترش توريسم مذهبي عنوان كرد.

به اعتقاد حجت‌الاسلام‌المسلمين «محمدناصر انتصاري» مديركل اوقاف استان گلستان، مادامي كه گردشگري مذهبي داراي قوانين خاص و تقسيم وظايف نهادها نباشد نمي‌توان انتظار توسعه آن را داشت چرا كه بي‌قانون بودن وضعيت گردشگري مذهبي در كشور و پراكندگي مسئوليت‌ نهادهاي دخيل در اين امر صنعت گردشگري را با مشكلات عديده‌اي روبه‌رو كرده است.

اين در حالي است كه «محمد حشمتي» معاون امور بقاع اداره اوقاف و امور خيريه شهرستان دماوند و «هدايت جليل‌وند» معاون بقاع متبركه اداره‌كل اوقاف و امور خيريه كرج اعتقاد دارند كه برنامه‌ريزي‌هاي انجام‌شده توسط متوليان اين امر نسبت به گذشته از روند مطلوبي برخوردار است به طوري‌كه همه چيز مهياي حضور گردشگران در بقاع و اماكن مذهبي است و كثرت زائران در اين اماكن مؤيد شرايط مطلوب گردشگري مذهبي است.

تسهيل در صدور رواديد، تدوين برنامه‌هاي فرهنگي براي جذب گردشگران، پيشگامي نهادهاي دولتي در بازسازي بقاع متبركه، چا‌پ كتاب، بروشور و معرفي اين اماكن به شهروندان هر منطقه، سياست‌گذاري هدفمند و جهت‌دهي سرمايه‌ها به اين سو، بهبود وضعيت بهداشتي و اقامتي از جمله پيشنهادهايي بود كه توسط متوليان امور اوقاف همچون حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيد «محمود فقيهي» مديركل اوقاف استان اصفهان، «علي يوسفي» رئيس اداره فرهنگي اداره‌كل اوقاف و امور خيريه استان خراسان رضوي، «محمد گلزاري» رئيس اداره اوقاف و امور خيريه شهرري و «محمد مؤمني» رئيس بقاع متبركه و امور ديني اداره‌كل اوقاف و امور خيريه استان خراسان رضوي به آن اشاره كردند.

سازمان اوقاف يا ميراث فرهنگي! چه كسي عهده‌دار توسعه گردشگري مذهبي است؟

توسعه گردشگري مذهبي يكي از وظايف مشترك سازمان‌هاي اوقاف و امور خيريه و ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري است لذا خبرنگاران سرويس اجتماعي ايكنا با طرح پرسشي مبني بر اينكه «چه نهادي را مي‌توان متولي اصلي توسعه اين توريسم دانست؟» جوياي نظرات كارشناسان در اين حوزه شدند.

به گفته حجج‌ اسلام «حسن ملك‌محمدي» مديرعامل بنياد بين‌المللي غدير و سيد «محمود فقيهي» مديركل اوقاف استان اصفهان، سهم زيادي از زمينه‌سازي و توجه به مقوله گردشگري مذهبي را بايد سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري عهده‌دار شود زيرا بودجه برنامه‌هاي ميراث فرهنگي و اماكن مذهبي در اختيار سازمان گردشگري قرار دارد.

اما در اين ميان حجت‌الاسلام‌و‌المسلمين «قاسم زينالي» متولي بقعه شيخ «عبدالله طرشتي» شمال غرب تهران اعتقاد دارد سازمان اوقاف و شرح وظايف آن بايد در خدمت توسعه اين مهم قرار گيرد تا با استفاده از امكانات خويش و دستگاه‌هاي ديگر به اين امر كمك كند.

به گفته وي، وجوهات اهدايي مردم و درآمد ناشي از دفن اموات در محوطه امامزاده‌ها و اماكن مذهبي درآمد زيادي را براي اوقاف به همراه دارد كه متأسفانه اين درآمد در خدمت توسعه گردشگري مذهبي قرار نگرفته است.

اما عده بيشتري از كارشناسان حوزه‌هاي مختلف همچون حجج اسلام «حسين احمديان» معاون فرهنگي سازمان اوقاف و امور خيريه، «عبدالحميد آكوچكيان» معاون فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان اصفهان، «حسين ايراني» مديركل تبليغات اسلامي استان قم و «محسن كريمي» معاون امور بقاع اداره اوقاف و امور خيريه شهرستان لواسان تعامل نهادهاي مذكور و تقسيم وظايف بين سازمان‌هاي اوقاف و ميراث را عامل توسعه گردشگري مذهبي عنوان مي‌كنند.

به اذعان برخي از كارشناسان تعامل سازمان‌هاي اوقاف و گردشگري در حوزه ساماندهي بقاع متبركه نه تنها ثمربخش نبوده بلكه مشكلاتي را نيز براي ما فراهم كرده است زيرا سازمان اوقاف بايد طبق وظيفه سازماني خود به مرمت و بازسازي بناهاي مذهبي بپردازد كه اين اقدام با مخالفت سازمان ميراث فرهنگي مواجه مي‌شود.

به گفته «محمد مؤمني» رئيس بقاع متبركه و امور ديني اداره‌كل اوقاف و امور خيريه استان خراسان رضوي كه از موافقان اين نظريه است، در حال حاضر اين دو نهاد با هم تعامل ندارند و اقدامات هر كدام از اين دو سازمان طبق سياست‌هاي خودشان است لذا نمي‌تواند منافعي را براي گردشگري مذهبي به ارمغان آورد.

«ساغر حميدي» رئيس اداره موزه‌ها و بناهاي تاريخي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري اصفهان از ديگر مخاطبان ايكنا در اين سوژه نيز معتقد است، توسعه گردشگري مذهبي نيازمند تعامل مداوم و مستمر بين سازمان ميراث فرهنگي، شهرداري، استانداري، سازمان اوقاف و نهادهاي متعددي است و نمي‌توان ساماندهي آن را به نهاد خاصي واگذار كرد. حجت‌الاسلام‌‌والمسلمين سيد «رضا ظاهري» مسئول امور مساجد اداره‌كل تبليغات اسلامي استان تهران نيز معتقد است گردشگري مذهبي بايد به بخش خصوصي سپرده شود زيرا تنها در اين صورت است كه جاذبه‌هاي مذهبي كشور شناسايي و زمينه‌هاي لازم براي توسعه و جبران غفلت‌هاي اعمال‌شده فراهم مي‌شود.

البته به عقيده حجت‌‌الاسلام‌والمسلمين «حسين ايراني» مديركل تبليغات اسلامي استان قم توسعه گردشگري مذهبي فراتر از فعاليت اين دو سازمان و نيازمند نگاه ويژه دولت به شهرهاي مذهبي است تا مسئولان و متوليان ذي‌صلاح حساسيت زيادي در ارائه خدمت به اين استان‌ها داشته باشند چراكه تسهيلات ارائه شده به اين مناطق، همه كشور و حتي گردشگران خارجي را نيز در برمي‌گيرد كه اين اظهار نظر ما را بر آن داشت تا با نمايندگان مجلس درباره نقش فراكسيون «وقف و امامزادگان» در توسعه گردشگري مذهبي به گفت‌و‌گو بنشينيم.

نقش فراكسيون «وقف و امامزادگان» در توسعه گردشگري مذهبي

به گفته حجت‌الاسلام‌و‌المسلمين «حسن ملك‌محمدي» عضو كميسيون فرهنگي مجلس هشتم، راه‌اندازي اين فراكسيون نقش بسزايي در توجه به اماكن متبركه و توسعه آنها دارد لذا تصميم‌گيري دولتمردان در اين رابطه بسيار مؤثر است.

«جواد آرين‌منش» نائب رئيس اول كميسيون فرهنگي و آيت‌الله «حسين ابراهيمي» از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي از جمله نمايندگاني هستند كه معتقدند ايجاد فراكسيون وقف و امامزادگان كمكي به توسعه گردشگري مذهبي نمي‌كند.

به گفته نماينده مردم مشهد تاكنون از فراكسيون‌سازي بهره‌اي نبرده‌ايم لذا پيگيري كميسيون فرهنگي و تعامل نهادهاي متولي در امر توسعه گردشگري مذهبي مهم‌ترين راهكار براي توسعه اين نوع از توريسم است.

آيت‌الله «حسين ابراهيمي» رئيس مركز رسيدگي به امور مساجد نيز معتقد است، تأثير اين فراكسيون رابطه مستقيمي با اداره آن دارد زيرا تشكيل فراكسيون امري سهل است كه كارآمدي و مديريت مطلوب بر آن تضمين‌كننده ميزان تأثيرگذاري در اين عرصه است به نحوي‌كه نمايندگان با استفاده از اقتدار، اختيار و نظارت بر اماكن مذهبي و فعاليت سازمان‌هاي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري و اوقاف و امور خيريه به ايجاد تفاهم بين متوليان امر گردشگري مذهبي بپردازند.

با همه اين اوصاف به اذعان بسياري از كارشناسان، گردشگري مذهبي يكي از منابع درآمدزاي كشور است كه انتظار مي‌رود مسئولان ذي‌ربط در اين حوزه با اقدامات زيربنايي و كلان به توسعه آن بينديشند اما بايد ديد كه انجام اقداماتي همچون امضاي تفاهم‌نامه ميان سازمان‌هاي ميراث فرهنگي و اوقاف و امور خيريه كه چندي پيش با حضور رؤساي اين سازمان‌ها و با هدف بهره‌مندي بيشتر از اماكن مذهبي براي حضور گردشگران و راه‌اندازي فراكسيون وقف و امامزادگان تا چه اندازه مي‌تواند در اين زمينه مؤثر باشد؟
دوشنبه 8 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1303]