گزارش پشت صحنه شبانه‌روز ـ1/وقتي روياهاي دو فيلمساز به واقعيت تبديل مي‌شود

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش پشت صحنه "شبانه‌روز" ـ1/وقتي روياهاي دو فيلمساز به واقعيت تبديل مي‌شود
نويسنده و كارگردان فيلم سينمايي "شبانه‌روز" كه در مرحله فيلمبرداري قرار دارد، تنها دليل ساخته شدن آثارشان را حضور دوستاني مي‌دانند كه كمك كرده‌اند آنها روياهايشان را به واقعيت تبديل كنند.

به گزارش خبرنگار مهر، تهيه گزارش از پشت صحنه فيلم و مجموعه‌هاي در حال توليد از فعاليت‌هاي روتين در حوزه سينما و تلويزيون است كه ركود مقطع زماني آماده شدن تا به نمايش درآمدن يك فيلم را براي مخاطب واجد جذابيت مي‌كند.

پيش درآمد

در اين ميان تهيه گزارش توليد يك فيلم سينمايي كه فهرست رنگين بازيگران آن هر روز در صدر اخبار قرار گرفته و رسانه‌ها براي انعكاس آن با هم رقابت مي‌كنند، وجوهي تازه به اين جذابيت مي‌بخشد. فيلمي كه بخش عمده بازيگران حرفه‌اي و چهره سينماي ايران را در اختيار گرفته و همچنان برگ‌هايي براي رو كردن در اختيار دارد.

"شبانه‌روز" دومين ساخته اميد بنكدار و كيوان عليمحمدي اين روزها توجه بسياري را به خود جلب كرده، اما در اين ميان يك تجربه ديگر هم به خاص شدن تهيه اين گزارش كمك كرده است؛ تجربه تحقق همان چيزي كه به آن فكر كرده‌اي آن هم در فاصله زماني كوتاه. ماجراي حضورم پشت صحنه "شبانه‌روز" حاصل چنين تجربه‌اي است؛ غريب، خاص و دوست‌داشتني.

پارسا پيروزفر، مرتضي پورصمدي و كيوان عليمحمدي

در واقع همان زماني كه به امكان اين تجربه فكر مي‌كردم، سراغم آمد و طبيعتاً شريك شدن در يك شب از اين تجربه را آن هم به عنوان اولين گزارش پشت صحنه اين فيلم از دست ندادم. شبي كه قرار است يكي از خطوط روايي چهارگانه فيلم به تصوير دربيايد با حضور دو شخصيت اصلي مرجان و فرخ با نقش‌آفريني نيكي كريمي و پارسا پيروزفر.

پيروزفر يكي از آن برگ‌هاي برنده "شبانه‌روز" است كه هر چند ديرهنگام به رسانه‌ها معرفي شد، اما اين گزارش مي‌تواند با ثبت حضور او پس از سال‌ها در نقشي تازه با گريمي متفاوت اهميت پيدا كند. اضافه كنيد به اين نكته بازي كريمي و پيروزفر را پس از تجربه مشابه فيلم "دختران انتظار". با اين تعاريف همه شواهد پيشاپيش بر اهميت اين گزارش پشت صحنه دلالت مي‌كند.

شب. خارجي. فرهنگسراي نياوران

از مقابل در ورودي فرهنگسرا جنب و جوشي خاص بر رفت و آمد آدم‌ها و عبور و مرور خودروها حاكم است و همه چيز نشان از غير عادي بودن شرايط دارد. وقتي به عنوان مجوز ورود نام دو كارگردان فيلم را به زبان مي‌آورم، راه گشوده مي‌شود و پله‌هاي ورود فرهنگسرا مرا به حياط اصلي و نهايتاً راهي كه به گالري فرهنگسرا ختم مي‌شود، مي‌رسانند.

حياط فرهنگسرا برخلاف هميشه خاموش و تاريك است و مجسمه‌هاي در حال تفكر و مطالعه آن هم سر از كتاب‌ها برداشته‌اند و حواسشان به اتفاقي است كه آدم‌ها را ساعت 9 شب براي ثبت و ضبط دور هم جمع كرده است. حياط فرهنگسرا آن شب به جاي آنكه مثل هر شب ميزبان باشد، معبري بود براي عابراني كه مي‌خواستند خود را به گالري برسانند.

شب. داخلي. نگارخانه نياوران

اگر مسير راهرو مدور را دنبال كني به سالن دو طبقه گالري مي‌رسي كه دور تا دور آن با تابلوهاي عكس و نقاشي پوشيده شده كه اختصاص به اين سكانس از فيلم "شبانه‌روز" دارند. دو نقاشي از چهره مهناز افشار كه در يكي از اپيزودها نقش شخصيت فوژان را بازي مي‌كند، در گوشه‌اي پشت و رو قرار گرفته كه كاري از افشين پيرهاشمي است.

ديوارهاي طبقه دوم كه لوكيشن اصلي سكانس‌هاي امشب است با نقاشي‌هاي مهرداد محبعلي پوشيده شده كه در ميان آنها عكسي از كتي ده‌چمني خودنمايي مي‌كند. در همين طبقه دو كارگردان جوان فيلم را در حال گفتگو با مرتضي پورصمدي مدير فيلمبرداري مي‌بينم. با توجه به اينكه هنوز دو بازيگر فيلم نيامده‌اند، بهترين فرصت براي گپ زدن در فضايي آرام قبل از آغاز كار است.

اميد بنكدار درباره چگونگي پيشرفت كار و سكانس‌هايي كه قرار است امشب بگيرند، مي‌گويد: فيلم را 20 شهريورماه با قصه شخصيت مرجان (نيكي كريمي) كليد زديم و امشب دوازدهمين جلسه فيلمبرداري را پشت سر مي‌گذاريم. خوشبختانه همه چيز طبق برنامه‌ريزي و مطابق با ذهنيت ما پيش رفته و حدود 20 درصد كار فيلمبرداري شده است.

وي با اشاره به لوكيشن‌هاي متعدد "شبانه‌روز" اضافه مي‌كند: اين فيلم با حدود 38 لوكيشن از پرلوكيشن‌ترين آثار داستاني سينماي ايران است. تا امروز هفت هشت لوكيشن را به اتمام رسانده‌ايم كه از آن جمله مي‌توان به خانه مرجان، فرهنگسرا، شهر كتاب، گالري زعفرانيه و يكسري از خيابان‌ها اشاره كرد.

از داستان و ويژگي‌هاي بصري فيلم كه مي‌پرسم، كيوان عليمحمدي پاسخ مي‌دهد. همه وجوه و وظايف بين اين دو كارگردان به شكل كاملاً حرفه‌اي تقسيم شده است! مي‌گويد: "شبانه‌روز" از نظر بصري و ريتم كارگرداني كاري مشكل است چون چهار قصه را با چهار فرمت متفاوت دكوپاژ و كارگرداني مي‌كنيم. چگونگي ربط اين چهار قصه از وجوه چالش برانگيز فيلم است.

چرا كه "در يكي از قصه‌ها همه نماها ثابت است و حتي حركت پن و تيلت دوربين را نداريم و رنگ هم منوكروم است. در قصه ديگر دوربين روي دست با لنز زوم و رنگ آبي با توناليته سربي است. قصه ديگر تا نيمي سياه و سفيد و پلان‌هايش لانگ تيك است و قصه آخر دكوپاژي كلاسيك دارد و تركيبي از تمام پلان‌ها در آن موجود است."

وقتي درباره حضور فهرست بلندبالاي بازيگران "شبانه‌روز" مي‌پرسم عليمحمدي با تأكيد بر اينكه چنين چيدماني فقط به لطف خدا ممكن شده، مي‌گويد: واقعيت اين است كه بخشي از چيدمان و شرايط فعلي توليد اين فيلم دست ما نيست. چون قرار دادن اين دوستان كنار هم نه در توان من و اميد است و نه بسياري ديگر. خدا كمك كرد و شرايط به گونه‌اي شد كه اين دوستان كنار هم جمع شوند.

او فاصله زماني ساخت "شبانه" تا "شبانه‌روز" را اينگونه روايت مي‌كند: بعد از "شبانه" مشغول كارهاي مستند شديم و كنار آنها روي فيلمنامه "شبانه‌روز" هم كار كرديم. از آنجا كه درگير فيلمي مي‌شويم كه بتوانيم در انتها پاسخگوي آن باشيم، بايد اين زمان طي مي‌شد تا فيلم به جريان بيفتد. همه دوستان پشت و جلو دوربين دلي وارد كار شدند و كمك كردند "شبانه‌روز" ساخته شود.

عليمحمدي بر تأكيد بر اينكه اين فيلم در شكل طبيعي بودجه‌اي هنگفت را مي‌طلبيد اضافه مي‌كند: ولي لطف دوستان باعث شده در شرايطي ديگر كنار هم قرار بگيريم. در واقع وقتي در فيلم‌هايمان با گروه و عوامل آشنا كار مي‌كنيم، در كنار انجام يك كار حرفه‌اي، احساس و عاطفه هم دخيل مي‌شود.

اين نويسنده و كارگردان جوان همچنين به اين ترجيع‌بند هميشگي حرف‌هايش اشاره مي‌كند: ما نه خودمان سرمايه‌دار هستيم نه هيچوقت سرمايه دولتي در اختيار داشته‌ايم. هميشه گفته‌ام اگر فيلم‌هاي من و اميد ساخته شده تنها به دليل حضور دوستان خوبي بوده كه به ما كمك كرده‌اند تا روياهايمان را به واقعيت تبديل كنيم.

/

عليمحمدي، بنكدار و پورصمدي در حال مشاوره قبل از فيلمبرداري

وقتي درباره احتمال رسيدن فيلم به جشنواره و تمايل آنها به اين حضور مي‌پرسم، بنكدار مي‌گويد: فيلم براي 60 جلسه فيلمبرداري برنامه‌ريزي و حدود يكچهارم آن انجام شده است. برآورد زماني ما تا رسيدن به نسخه كپي صفر به گونه‌اي است كه پيش‌بيني مي‌كنيم فيلم به جشنواره فجر برسد. اما تلاش مضاعفي به قيمت آسيب زدن به كيفيت فيلم براي رسيدن به جشنواره نخواهيم كرد.

بنكدار درباره جايگاه "شبانه‌روز" در كارنامه فيلمسازيشان مي‌افزايد: به لحاظ زماني 60 درصد فيلم در روز اتفاق مي‌افتد و 70 درصد لوكيشن‌ها داخلي است. به لحاظ تماتيك نيز براي ما يك تجربه جديد در روايت چندپيرنگي قصه است. "شبانه‌روز" براي گروه توليد به اندازه چهار فيلم انرژي مي‌برد. چون چهار قصه با ساختار، شخصيت‌ها، رنگ و كار با دوربين متفاوت دارد.

وقتي اظهار اميدواري دو كارگردان فيلم را به رضايتبخش بودن اين تجربه پس از تدوين و آماده شدن نهايي، تأييد مي‌كنم درست كنارمان چند ابزار فلزي سنگين با صدايي مهيب تخليه مي‌شود و جالب اين است كه دو فيلمساز با آرامش و طمأنينه هميشگي خود همچنان جانب صبر را نگه داشته و به روي خودشان نمي‌آورند.

نيكي كريمي بازيگر نقش مرجان اولين بازيگري است كه از راه مي‌رسد و همراه با خود موجي از انرژي مي‌آورد. موجي كه نويد نزديك شدن به زمان جادويي ثبت اتفاق‌ها بر نوار سلولوئيد را مي‌دهد نه چيز ديگر. چون اين بازيگر و فيلمساز تمايلي به گپ زدن درباره شخصيتي كه ايفا مي‌كند ندارد، من هم به خواسته او احترام مي‌گذارم.

متمركز شدن افراد پشت صحنه در طبقه دوم گالري انتظارها را براي آغاز كار بالا مي‌برد اما در راه ماندن پارسا پيروزفر گروه را منتظر و البته در حال آماده كردن مقدمات فيلمبرداري قرار مي‌دهد. وقتي پورصمدي را گوشه‌اي در حال بحث و تبادل نظر با بنكدار و عليمحمدي مي‌بينم، فراغت او را كه تا لحظاتي ديگر به شدت درگير لنز و دوربين مي‌شود، غنيمت مي‌دانم.

مرتضي پورصمدي يكي از مديران فيلمبرداري باسابقه و البته تجربه‌گراي سينماي ايران است كه تجربه همكلامي با او را در پشت صحنه مستندي كه اين دو كارگردان از نخستين سمپوزيوم مجسمه‌سازي ساختند، دارم. پيشاپيش از پذيرفته شدن درخواستم براي گپي كوتاه مطمئن هستم و پورصمدي هم پيش بيني مرا نقض نمي‌كند.

وي درباره چگونگي آشنايي و كار با بنكدار و عليمحمدي مي‌گويد: بيش از 10 سال است اين دو كارگردان جوان را مي‌شناسم. از زماني كه دستيار محمدرضا اصلاني بودند تا وقتي تجربه‌هاي مستقل كوتاه خود را آغاز كردند و در اولين فيلم بلندشان "شبانه" هم حضور داشتم. همكاري جذاب و دوست‌داشتني داريم چون اساساً جسارت و نگاهي تازه دارند كه بسياري فاقد آن هستند.

پورصمدي از نگاه حرفه‌اي خود "شبانه‌روز" را اينچنين توصيف مي‌كند: اين فيلم در نوع خود تجربه‌اي مدرن است با چهار قصه كه در هم تداخل مي‌كنند و هر قصه به تناسب مضمون و محتوا رنگاميزي متفاوت دارد. قبل از شروع فيلمبرداري جلسه‌هاي مفصل براي اين منظور داشتيم. حتي در جلسه‌اي با آقاي كريميان؛ مسئول لابراتوار درباره شكل نهايي كار به تفاهم رسيديم.

مدير فيلمبرداري "شبانه‌روز" با تأكيد بر اينكه فرمت فيلمبرداري اين چهار اپيزود به لحاظ رنگاميزي متفاوت است مي‌گويد: ما بيشتر روي بخش شيمي كار بحث و تبادل نظر كرديم. در مورد رنگ دو بحث شيمي و نرم‌افزاري مطرح است كه ما به دليل زمانبر بودن نتوانستيم روي بخش نرم‌افزاري مانور بدهيم و با كمك دوستان در لابراتوار در بخش شيمي كارهايي انجام داديم.

پورصمدي با اشاره به وجه حرفه‌اي اين دو فيلمساز در كنار جسارتشان مي‌گويد: ما در "شبانه" و "شبانه‌روز" با استوري‌برد بسيار حرفه‌اي مواجه هستيم و معلوم است از قبل به هر سكانس، تعداد، اندازه و فرم پلان‌ها و نوع نورپردازي و رنگاميزي انديشيده شده است. اين در سينماي ايران تقريباً بي‌نظير است و من با آن مواجه نشده‌ام.

وي اهميت وجود استوري‌برد را در سرعت گرفتن توليد مي‌داند: به همين دليل به سرعت به فضايي كه مي‌خواهيم مي‌رسيم. اين دو خوب مي‌دانند چه مي‌خواهند و در نتيجه حاشيه‌اي نداريم و به سرعت حركت مي‌كنيم. آنها حتي سر صحنه هم تقسيم وظايف را به خوبي انجام داده‌اند و كيوان بيشتر در حوزه لنز و دوربين و اميد بيشتر در حوزه بازي و اكت بازيگران حضور دارد.

پورصمدي درباره بازخورد رويكرد جسورانه اين دو مي‌گويد: هر رفتار نو و جسورانه در آغاز توي ذوق مي‌زند. چون جامعه اسير عادت‌ها و روزمرگي‌هاست و رفتارهاي جديد را برنمي‌تابد. غالب چارچوب‌هاي از پيش تعيين‌شده بر اساس يك سليقه پائين شكل گرفته و به قدري تكرار شده كه همه فكر مي‌كنند درست است. اما مهم اين است كه ما اسير سليقه تماشاچي عام نشده‌ايم.

وي با اشاره به اينكه تجربه‌هاي جسارت آميز براي فهميده شدن بايد مشمول گذر زمان شوند مي‌گويد: ما در حوزه كار با آقاي اصلاني هم اين بحران‌ها را گذرانديم و سليقه مخاطب امروز ما كمي متفاوت شده است. اگر اين تجربه‌ها در طول سال تكرار شده و تعدادشان بالا برود، خواه ناخواه ارتقا سليقه تماشاگر حاصل مي‌شود.

نيكي كريمي، پيروزفر و بنكدار در حال تمرين

پورصمدي براي نمونه به تجربه متفاوت خود در عرصه تلويزيون نيز اشاره مي‌كند: پس از مدت‌ها مقاومت بالاخره با مجموعه "مدار صفر درجه" همكاري كردم. در اين مجموعه تلاش كرديم سليقه مخاطب و همكارانمان را به گونه‌اي ديگر جهت دهيم و البته با آقايان حسن فتحي، ايرج رامين‌فر و حسن بشكوفه به سليقه مشترك رسيديم.

اين مدير فيلمبرداري در انتها از پروژه‌اي كه به تازگي به اتمام رسانده مي‌گويد: تجربه‌اي متفاوت را در فيلم "دوزخ، برزخ، بهشت" بيژن ميرباقري پشت سر گذاشتم كه آن هم از جنس بدنه سينماي ما نبود و كاري خاص و متفاوت بود. بابت سهيم بودن در چنين تجربه‌هايي بسيار خوشبخت و خرسندم. چون در همين جسارت‌هاست كه مي‌توان حس و حالي تازه را تجربه كرد.

ادامه دارد...
يکشنبه 7 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 296]