گفت‌وگو با احمديان معاون سابق وزير نيرو در امور برق؛خاموشي‌ها را فراموش نكنيد؛ مي‌مانند - علي خردپير

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: گفت‌وگو با احمديان معاون سابق وزير نيرو در امور برق؛خاموشي‌ها را فراموش نكنيد؛ مي‌مانند - علي خردپير

خاموشي‌ها در دولت نهم، دوران جنگ را به ياد مي‌آورد. سال‌هايي كه بي‌برق ماندن و هر جيره‌بندي و به دست داشتن كوپن توجيهي داشت. حالا‌ اما جنگي در كار نيست و افزايش بهاي نفت، شكم خزانه را پرتر از گذشته كرده است. با اين شرايط است كه سراسر كشور هر روز متحمل خاموشي‌هاي به اصطلا‌ح منظم شده است. ماجرا اما ساده‌تر از اين بود كه وزير نيرو بخواهد معاونان خود در امور آب و برق را بركنار كند. ‌ ديگر داستان كهنه فرسودگي شبكه‌ها و تلفات برق دليل اصلي نيست. آب سد‌ها تمام شده بود وقتي كه گرماي تابستاني رمق از جان هر بني بشري مي‌كشيد. سال گذشته تركمن‌ها كه گاز را روي ايران بستند، نيروگاه‌هاي برق آبي در اوج زمستان به كار افتادند. بهار و تابستان كه رسيد، نيروگاه كارون 3، تنها به عنوان يك نمونه با 3 درصد ظرفيت خود برق توليد كرد.

محمد احمديان، معاون وزير نيرو در امور برق با همه دفاعي كه از عملكرد مجموعه نيرو داشت محكوم به ترك سمت خود شد. احمديان به هر روي بازمانده‌اي از دولت قبل بود كه بهانه‌اي براي تغييرش فراهم شده بود. وي با ما از تداوم خاموشي‌ها مي‌گويد و از طرح تبادل برق با امارات. اما شايد اصلي‌ترين نظر او همان پابرجا ماندن خاموشي‌ها باشد؛ پديده‌اي كه فراموش نمي‌شود و همچنان مي‌ماند. متن اين مصاحبه را در ادامه بخوانيد. ‌

چراغ مصاحبه را با خاموشي‌ها روشن كنيم، موافقيد؟ به نظر مي‌رسد كه در واقع بايد در اين باره توضيح دهيد، چرا واقعا مردم گرفتار اين موضوع شدند و بر اين اساس مي‌خواهم بدانم كه اعلا‌م هفتگي جدول زمان‌بندي‌هاي خاموشي چگونه شكل گرفت و چگونه ادامه پيدا مي‌كند؟

همانطوري كه ملا‌حظه كرديد ما در اواخر خرداد اعلا‌م كرديم براي تير جدولي اعلا‌م خواهد شد و با برآوردي كه براي توليد و مصرف در مرداد خواهد بود، اگر ضرورت پيدا كرد اين جدول اصلا‌ح مي‌شود و همين‌طور در انتهاي مرداد براي شهريور. چنانكه اطلا‌ع داريد با عبور از شهريور گرما به‌طور محسوسي كاهش پيدا مي‌كند و هر سال در شبكه سراسري ميزان مصرف از شهريور شروع به افت و كاهش مي‌كند. البته امسال در همين مقطع زماني، توليد محدود نيروگاه برق‌آبي محدودتر و بعضا قطع خواهد شد. در سال‌هاي گذشته ذخيره شبكه سراسري از اواسط شهريور به‌طور محسوسي بهبود پيدا مي‌كرد چون توليد خيلي تغيير نداشت ولي مصرف به‌شدت كاهش پيدا كرد. امسال همزمان با كاهش مصرف، كاهش توليد را به واسطه قطع توليد برق‌آبي خواهيم داشت. بنابراين اواخر شهريور يا اوايل مهرماه مسوولا‌ن مي‌توانند برآورد واقع‌بينانه‌تري را ارائه دهند كه آيا اين محدوديت‌ها در پاييز در حدي كه نيازي به اين برنامه زمان‌بندي مثل تابستان باشد ادامه پيدا خواهد كرد يا اينكه به شكل عادي بازمي‌گردد.

پس احتمال اينكه تا زمستان برنامه خاموشي‌ها را داشته باشيم وجود دارد؟

بله، البته مطمئنا در حد فعلي نخواهد بود به دليل اينكه به‌خاطر كاهش مصرف، ميزان محدوديت كمتر مي‌شود ولي اينكه آيا در پاييز ما خاموشي برق را به اين شكل خواهيم داشت يا خير، بايد صبر كنيم تا روزهايي كه بتوانيم وضع موجود را دقيق‌تر ارزيابي كنيم.

طرح تغيير ساعت كاري كه براي اصناف پايتخت در نظر گرفتيد چگونه شكل گرفت؟

بحث ساعت كار اصناف را به‌عنوان يكي از گزينه‌هايي كه براي كاهش مصرف برق در ابتداي شب و كاهش انرژي مصرفي برق مي‌توانست اثرات مثبتي داشته باشد مطرح كرديم، ولي چون ابعاد مختلف اجتماعي داشت و صرفا تاثيري روي ميزان مصرف برق نداشت مي‌توانست به تصميم‌گيري منجر شود. همچنين ساير جنبه‌هايش را هم در نظر گرفتيم و به بحث و گفت‌وگو گذاشته شد. خود اصناف عكس‌العمل مثبتي نشان دادند و ما طي جلسه‌اي كه با مسوولا‌ن اتحاديه‌هاي صنفي داشتيم پيشنهادشان اين بود كه اصناف به صورت داوطلبانه با استفاده از تجهيزات مناسب مثل لا‌مپ‌هاي كم‌مصرف بيايند و آن هدفي كه از كاهش ساعت كار ما دنبال مي‌كرديم را محقق سازند. يعني بدون اينكه ملزم باشند كه ما طبق طرح، فعاليت‌شان را تعطيل كنيم مصرف‌شان را پايين بياورند. ‌ علا‌وه‌ بر تنوع اصناف و با توجه به تنوع فرهنگ‌ها و وضعيت آب و هوايي در نقاط مختلف كشور قرار شد در هر استان وزارت بازرگاني، اتحاديه صنفي و مسوولا‌ن برق با هم تعامل داشته باشند و هدف كاهش مصرف برق را دنبال كنند. اتحاديه‌هاي صنفي هم قول دادند در اين راستا به ما كمك كنند. آن جاهايي كه تغيير ساعت امكانپذير است اتحاديه‌ها اين كار را انجام دهند و آنجايي كه با تمهيداتي مي‌توانند مصرف را كاهش دهند بدون تغيير ساعت اين كار انجام شود. اتحاديه صنفي بعد از جلساتي كه داشتيم طرح را به اصناف ابلا‌غ كردند اما درخواست‌شان اين بود كه هم مهلتي براي اطلا‌ع‌رساني به اصناف و هم امكان اينكه لا‌مپ‌ها عوض شود و لا‌مپ كم‌مصرف خريداري كنند داده شود. سپس در مرحله بعد وارد فاز برخورد با آن اصنافي شوند كه اين ضوابط را رعايت نمي‌كنند.

براي برخورد با پرمصرف‌هاي دولتي در آن دوران چگونه برنامه‌ريزي كرديد؟

بر اساس بخشنامه‌اي كه آقاي داوودي معاون اول رئيس‌جمهوري داشتند در تمام دستگاه‌هاي دولتي هدف‌گذاري شده بود كه 10‌درصد مصرف انرژي نسبت به سال‌هاي گذشته كاهش پيدا كند. در هر دستگاه يك فرد، مسوول بهينه‌سازي و كاهش مصرف برق شده بود و جلسه‌هاي متعددي در سازمان بهينه‌سازي بهره‌وري انرژي ايران تشكيل شد. ‌ راهكارهايي كه مي‌توانست در اين دستگاه‌ها به كاهش مصرف برق منجر شود، الزاماتش بحث شده بود و چون ما اعتقاد داشتيم صرف گفتن و خواستن راهكاري ارائه نخواهد شد و راهكارهاي عملي‌در هر دستگاه بايد وجود داشته باشد، بنابراين آموزش‌هايي داده شد و گروه‌هايي تعيين شدند كه به‌عنوان ارزياب به تمام اين دستگاه‌ها مراجعه ‌كنند و وضع آنها را قبل و بعد از اين اقدامات بسنجند. به آنهايي كه عملكردشان بهبود لا‌زم را نداشت بايد تذكر مي‌دادند و قرار بود در انتهاي تابستان بر اساس تكليفي كه دولت براي ما مقرر مي‌كرد، دستگاه‌هايي كه عملكرد مناسب داشتند در كنار دستگاه‌هايي كه به‌طور جدي عمل نكردند معرفي شوند.

اين نظارت و اعلا‌م تخلف شامل وزارت نيرو هم مي‌شود؟ در مورد زيرمجموعه‌ها و شركت‌هاي متعددش چطور؟

خود وزارت نيرو هم به‌عنوان يك دستگاه اجرايي موظف به رعايت اين موضوع است و در صورت تخلف هيچ‌يك از شركت‌هاي تابعه از ابلا‌غيه مذكور مستثني نيستند. ‌

به نظر شما وزارت نيرو از برنامه زمان‌بندي‌اي كه به مردم ارائه كرده است تخطي كرده است يا خير؟ ‌

بله. ماهيت اين كار به‌گونه‌اي است كه متاسفانه دقيقا اجراي آن برنامه امكان‌پذير نيست ولي ما تمام تلا‌ش‌مان را براي اجرايي كردن آن انجام داديم. قضاوت با مردم است كه اصل مشكل را به خاطر خشكسالي پذيرفته‌‌اند. اگر اين برنامه را مي‌شد دقيق اجرا كرد وزارت نيرو شايد يك نمره قبولي مي‌گرفت. البته با پذيرش اينكه ساير مسائل خارج از اختيار ما بوده است. ما در واقع مهم‌ترين مشكلي كه در اجراي دقيق اين برنامه داشتيم در مقطعي بود كه بايد برق مشتركين را بعد از 2 ساعت وصل مي‌كرديم. اتفاقي كه در اينجا مي‌افتاد اين بود كه با كليدي 20 كيلوولت برق را در پست وصل مي‌كرديم و بلا‌فاصله تمام دستگاه‌هاي برقي مردم كه قطع شده بود همزمان با هم روشن مي‌شد. بسياري از اين دستگاه‌ها در لحظه شروع، جريان زيادي را مي‌كشد درست مثل آسانسور كه موقعي كه سوار مي‌شويد و دكمه را مي‌زنيد اگر خوب طراحي نشده باشد به‌خاطر آن راه‌اندازي، جريان برق يك چشمك در داخل آن ساختمان مي‌زند. دستگاه‌هاي حفاظتي ما ممكن است به اشتباه اين را يك خطا حساب كنند. مشتركين ما در آن مناطق احساس مي‌كنند كه خاموشي‌شان در آن مناطق طولا‌ني شده بنابراين زماني‌كه به دو ساعت و نيم يا سه ساعت مي‌رسد اطلا‌ع مي‌دهند و تا مامورين برق بروند اين ايراد را برطرف كنند آن تعهد زماني دو ساعته اضافه مي‌شود بدون اينكه ما به عمد يا به علت كمبود اين كار را انجام داده باشيم.

موضوع اين است كه علا‌وه بر طولا‌ني شدن زمان هر خاموشي، بارها اين خاموشي‌ها به دفعات در يك روز اتفاق افتاده است. ‌

در سال‌هاي گذشته هم كه ما مشكل توليد نداشتيم گاهي اوقات قطع برق در مناطقي به‌خاطر مشكل شبكه توزيع روي مي‌داد اين موضوع امسال هم وجود دارد. بنابراين مردم 2 ساعت سهميه خاموشي را تحمل كردند و بيش از اين اگر به‌خاطر اشكالي در شبكه توزيع دچار خاموشي شدند ديگر خارج از اختيارات ما بوده است. در مورد تناوب خاموشي‌ها نيز ما دو زمان اعلا‌م كرديم؛ يك زمان كه در واقع مثل بعدازظهرها و سر شب، احتمال خاموشي بيشتر است و زماني كه احتمال خاموشي كمتر است. در تيرماه آماري كه گرفتيم خوشبختانه غير از دو روز، در مابقي 30 روز آن دو محدوده زماني حفظ شده؛ يعني بيش از دو بار در روز خاموشي نداشتيم.

آخرين پرسشم در رابطه با اعمال خاموشي اين است كه آيا در اين ميان تبعيضي قائل نشديد؟

بين نقاط گرمسير كشور و نقاطي كه از نظر جوي عادي است، تفاوت وجود دارد كه به دليل حساسيت بيشتر نقاط گرمسير و مشكلا‌ت بيشتري كه قطع برق ايجاد مي‌كند آنها سهميه‌شان كمتر است. در هر شهر نيز تعدادي منطقه وجود دارد كه برق‌شان قطع نمي‌شود كه عمدتا اين مناطق مناطقي هستند كه خدمات عمومي عرضه مي‌كنند، مثل بيمارستان‌ها، تصفيه‌خانه‌هاي آب، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌هاي دولتي يا مناطقي كه اشخاص خاصي در آنجا زندگي مي‌كنند. عنوان مي‌شود كه چرا برق بعضي از برج‌ها قطع نمي‌شود. موضوع اين است كه برق اين برج‌ها نيز مثل ساير مشتركين برق قطع مي‌شد، ولي در ضوابطي كه در ساخت آن سازه‌ها لحاظ شده است بايد برق اضطراري داشته باشند، پس موقعي كه ما برق را قطع مي‌كنيم، مقداري از مصرف را از برق اضطراري مي‌گرفتند.

براي مثال در مورد شهرك شهيد محلا‌تي كه كاركنان و اعضاي سپاه آنجا زندگي مي‌كنند چطور؟ مساله اين است كه گروهي با اشاره به سپاه مي‌گويند دولت نهم دچار تبعيض شده است؟

من به هيچ‌وجه اين موضوع را تاييد نمي‌كنم. ‌

آيا چنانكه پيش از اين وعده داده شده بود واقعا ميزان ظرفيت توليد نيروگاه‌هاي حرارتي در مرداد افزايش پيدا كرد و به 32 هزار و 500 مگاوات رسيد؟ ‌

در تيرماه تا حدود 31 هزار و 700 مگاوات به توليد همزمان در نيروگاه‌هاي حرارتي رسيديم. اكنون نيز در شرايطي هستيم كه تمام نيروگاه‌هاي حرارتي واقعا با همه ظرفيت كار مي‌كنند و به هر حال جايي براي نيروگاه‌هاي كشور در بحث حرارتي باقي نمانده است، ولي تمام تلا‌ش خود را كرديم كه با كاهش خروج اضطراري واحدها، بتوانيم به همان حدي كه اشاره شده بود برسيم.

آيا جداي از شرايط جوي و ميزان مصرف، براي سال آينده ‌اين مشكل را نخواهيم داشت؟

اين موضوع بستگي بسيار زيادي به وضعيت منابع آب در سال آينده دارد، يعني اينكه در فصل پاييز و زمستان چه ميزان از كمبودي كه در سدها وجود دارد، مي‌تواند جبران شود و ما با چه شرايطي وارد بهار سال آينده مي‌شويم. اگر در واقع وضعيت منابع آب در سال آينده به‌گونه‌اي باشد كه با محدوديت جدي بهار سال آينده را آغاز كنيم، در اين صورت هم براي تامين نياز شبكه سراسري بايد فشار زيادي به نيروگاه‌هاي حرارتي بياوريم. با اين حال اميدواريم كه با داشتن يك وضعيت عادي با مشكلا‌تي كه امسال داشتيم مواجه نشويم.

پس اين گفته درست است كه ما در زمستان سال گذشته تمام سدهايمان را خالي كرديم و در واقع به جاي اينكه آب ذخيره كنند، توليد داشتند؟

سوالي كه مطرح مي‌كنيد بسيار حساس است. من مي‌خواهم توضيح مفصل‌تري در مورد آن بدهم. در اوايل پاييز سال گذشته، اطلا‌ع پيدا كرديم كه زمستان سختي از نظر تامين سوخت نيروگاه‌هاي خواهيم داشت و بر اين اساس هماهنگي‌هايي با همكارانمان در وزارت نفت داشتيم. وزارت نيرو در استفاده از آب پشت سد‌ها دقت بيشتري كرد و زمستان هم بيشترين توليدي كه در نيروگاه‌هاي برق‌‌آبي داشتيم با استفاده از اين ذخيره‌سازي بود. به عبارتي پيش از پايان سال 86 بر اساس آمار و ارقامي ‌كه همكاران ما در امور آب منتشر كرده‌اند، ما با شرايط نسبتا مشابه با سال قبل از نظر ذخيره آب پشت سدها وارد فصل بهار شديم، يعني اينكه بنا به ضرورت‌هايي كه بود در زمستان يك مقدار بيش از سال‌هاي گذشته از نيروگاه‌هاي برق‌آبي استفاده كرديم. ما در شرايطي بوديم كه در بعضي از استان‌ها گاز قطع شده بود و مسوولا‌ن وزارت نيرو نيز به ناچار اعلا‌م كردند مردم در اين استان‌ها مي‌توانند اطمينان داشته باشند كه قطع برق نخواهند داشت و از برق براي گرمايش استفاده كنند.

‌ شرايط خيلي سختي بود، بنابراين با استفاده از پيش‌بيني كه در پاييز شده بود، مقداري از منابع آب بيشتر استفاده شد، ولي نه با اين تصوري كه الا‌ن وجود دارد كه سدها بي‌رويه خالي شده است. شاهد ادعاي بنده هم آماري است كه همكارانمان منتشر كردند كه ما با شرايط نسبتا مشابه سال قبل وارد فصل بهار شديم، يعني ذخاير آب پشت سدها در اواخر اسفند 86 را اگر با اسفند 85 و سال‌هاي قبل مقايسه كنيم تغيير محسوسي نداشته‌ايم. منتها ما هر سال در استان خوزستان سيلا‌ب‌هايي در آن فصل داشتيم كه سدها را پر مي‌كرد. اگر به سوابق مراجعه كنيد، هر چند سال يك بار اين اتفاق مي‌افتاد و ميزان سيلا‌ب‌ها به اندازه‌اي بود كه در مواقعي به سدهايي كه در دست احداث بود صدماتي وارد مي‌كرد. متاسفانه سال گذشته و به خصوص در روزهاي پاياني اسفند، كاملا‌ قطع بارندگي را شاهد بوديم. بنابراين به دليل نبودن اين سيلا‌ب‌ها، مخازن در فروردين و ارديبهشت به شدت نسبت به سال‌هاي قبل كاهش داشت. توضيح من اين است كه در واقع اين وضعيت نامطلوب ذخيره آب پشت سدها در ارديبهشت بيش از اينكه متاثر از آن باشد كه در زمستان بي‌رويه خالي شده متاثر از اين است كه در فاصله بين اسفند و ارديبهشت سيلا‌ب‌هاي گذشته تكرار نشده است.

يعني مي‌گوييد اگر ما آن تجربه را نداشتيم، سدهاي ما خالي نمي‌شد؟

حتما همين‌طور است. اين‌طور نيست كه سدها را در زمستان پر نگه داريم و در پاييز هم پر باشند. براي اينكه زمستان را آغاز كنيم، معمولا‌ در اواخر زمستان تا حد قابل قبولي خالي مي‌شوند. به حدي كه بتوانند سيلا‌ب‌هاي بهاره را پوشش بدهند.

چه تعداد از اين 500 سدي كه در كشور موجود است، در محدوده جنوب غرب ايران، يعني مناطقي كه اين سيلا‌ب‌ها اتفاق مي‌افتد واقع شده است؟

در واقع سدهايي كه توليد برقي حدود 7500 مگاوات را دارند در رودخانه‌هاي كارون و دز و كرخه در قسمت جنوب غرب كشور و خوزستان واقع شده‌اند. يعني بخش عمده نيروگاه‌هاي برق‌آبي ما در استان خوزستان و جاهاي ديگر مثل سد كرج، لتيان و... متمركز است اما در ديگر نقاط، آن ميزان ظرفيتي كه پراكنده است در مقايسه با آن ميزاني كه اشاره كردم ناچيز است. جداي از نيروگاه‌هاي برق آبي ، ما 19 نيروگاه بخاري و 30 نيروگاه‌ گازي و 12 نيروگاه چرخه تركيبي داريم. ‌

در حال حاضر چند درصد از توليد برق كشور متكي به سوخت گاز است؟

‌ خوشبختانه با توجه به اينكه ما منابع سرشار گاز در كشور داريم و گاز سوخت پاكتري از مازوت و گازوييل است و از جنبه زيست‌محيطي نيز استفاده از آن بسيار موجه‌تر است، در سال‌هاي گذشته سوخت اصلي تمام نيروگاه‌هاي حرارتي را گاز طبيعي در نظر گرفته‌اند. در تمام نقاط كشور كه شبكه گاز وجود دارد نيز نيروگاه‌هاي ما قابليت استفاده از سوخت گاز دارد، غير از نيروگاه‌هاي محدودي مثل نيروگاه ايرانشهر در سيستان و بلوچستان كه شبكه گاز وجود ندارد و سوخت اصلي‌آن مازوت و گازوييل است. بنابراين ما در مواقعي كه امكان تامين گاز وجود داشته باشد از آن استفاده مي‌كنيم، لذا بيش از 96‌درصد توليد برق حرارتي‌با سوخت گاز انجام مي‌شود و فقط 4 درصد در برخي از نيروگاه‌ها بايد از سوخت مايع استفاده شود. با اين حال به دليل محدوديت‌هايي كه در زمستان وجود دارد، متاسفانه اگر در عمل سهم سوخت‌هاي مختلف را در نظر بگيريم، سهم گاز به‌عنوان سوخت نيروگاهي به حدود 70 يا 72 درصد مي‌رسد، چراكه در زمستان حتي نيروگاه‌هايي كه مي‌توانند گاز مصرف كنند به ناچار از سوخت مايع استفاده مي‌كنند. ‌

عنوان كرديد توليد عمده نيروگاه‌هاي برق‌آبي ما در جنوب كشور واقع شده است پس چرا و به چه دليلي، حداقل پس از جنگ و در دوران بازسازي كشور جنوب ايران با مشكل برق مواجه بوده است؟

ما در مواردي مثل برق‌آبي، در 3 بخش اصلي محدوديت داريم. براي ساخت سد و توليد برق بايد ويژگي‌هاي طبيعي وجود داشته باشد، از اين روي در هر مكاني كه بخواهيم نمي‌توانيم به توليد بپردازيم. پس به ناچار بايد در آن مناطق اين نيروگاه‌هاي برق‌آبي را بسازيم. در مورد نيروگاه‌هاي حرارتي هم تامين سوخت مساله مهمي ‌است و ملا‌حظات زيست‌محيطي در واقع تكليف مكان نيروگاه را مشخص مي‌كند. ما با شرايط انتقال تمام اين توليدها را به هم وصل مي‌كنيم و به مراكز مصرف مي‌رسانيم. در بخش توليد نيز در بعضي از مناطق ما با مشكلا‌تي مواجه مي‌شويم و اين در واقع همان نكته‌اي است كه در رابطه با مناطق گرمسير بايد اشاره شود. مساله اين است كه ميزان مصرف برق در مناطق گرمسير به‌طور متوسط به‌شدت در مقايسه با ساير نقاط كشور در ماه‌هاي گرم بالا‌تر است. يعني يك مشترك خاموشي در مناطق گرم وجود دارد كه بعدا 8 تا 10 برابر اين مشترك در مناطق عادي استفاده مي‌شود. اين مساله نيازمند آن است كه شبكه‌هاي توزيع در آن مراكز از كيفيت فني و ظرفيت بالا‌تري برخوردار باشند. ‌

جداي از اين كليات در مورد خوزستان‌و بوشهر توضيح دهيد؟

متاسفانه در خوزستان، بوشهر و هرمزگان كه مناطق گرم كشور محسوب مي‌شوند، كيفيت و ساختار شبكه‌هاي توزيع‌متناسب با انتظاري كه وجود دارد نبوده و همواره در سال‌هاي گذشته از اين بابت خاموشي‌ها و مشكلا‌تي به مشتركين تحميل شده كه الزما ربطي به توليد ندارد. يعني حتي در مواقعي كه در كشور توليد در حد قابل قبولي بوده است نيز در اين مناطق مشكلا‌تي داشتيم. دو عامل به اين قضيه كمك كرد و آن را تشديد كرده كه يكي موقعيت جغرافيايي آن منطقه است. طراحي‌هايي كه در گذشته در آنجا صورت گرفته تاسيسات ما را بسيار آسيب‌پذير كرده است. براي مثال يك سيم مسي در تهران ممكن است براي مدت طولا‌ني در شبكه توزيع كار كند ولي به دليل رطوبت و ملا‌حظات آب و هوايي كه آنجا وجود دارد به‌شدت دچار خوردگي مي‌شود. البته از چند سال قبل استانداردهايي براي تجهيزات در اين مناطق توسط توانير تهيه و ابلا‌غ شده و از آن به بعد در ساخت تاسيسات اين استاندارد تجهيزات رعايت مي‌شود كه وضعيت را بهتر كرده و تاسيسات قبلي نيز بايد به‌تدريج به اين استانداردها مجهز شود. نكته دوم اين است كه متاسفانه به دليل مصرف بالا‌يي كه در آنجا وجود دارد، استفاده غيرمجاز از مصرف شبكه‌هاي برق به‌شدت در اين مناطق وجود دارد و اين باعث شده كه تاسيسات ما به شدت آسيب ببيند و به خود مشتركين نيز صدماتي از اين بابت وارد شود.

اما مدت‌هاست كه قراراست اين نوع انشعابات جمع شود؟ ‌

‌ خوشبختانه از سال گذشته با تمهيداتي كه دولت در‌نظر گرفته بحث جمع‌آوري انشعابات غيرمجاز در اين استان‌ها با كيفيت و با سرعت قابل توجهي نسبت به گذشته دنبال مي‌شود و اين موضوع شايد بتواند وضعيت را در آنجا مناسب‌تر كند. به‌عنوان اطلا‌عاتي كه بتواند اين بحث را تحكيم كند بايد عرض كنم كه در سال 85 كل تلفات شبكه برق كشور حدود 7/19‌درصد بوده كه خوشبختانه در سال 86 با 3/1‌درصد كاهش به 4/18 رسيده است.

‌ آيا مصرف غيرمجاز هم جزو تلفات محاسبه شده است؟

بله. تفاوت بين انرژي‌اي كه به شبكه تحويل داده مي‌شود با آن انرژي‌اي كه برايش صورتحساب صادر شده و به فروش مي‌رسد را در تعريف تلفات مي‌ناميم. اين وسط چه به صورت فني و چه غيرفني ميزان انرژي كه از دست برود و به دست مصرف‌كننده - به مفهوم اينكه صورتحساب و قبض صادر شود - نرسد جزو تلفات حساب مي‌شود. تلفات شبكه توزيع در سال 85 برابر با 2/18‌درصد بوده كه استان خوزستان كه 38‌ درصد در اين تلفات سهم داشته است. ‌

آيا استان خوزستان با توجه به جمع‌آوري انشعابات غيرمجازي كه عنوان كرديد، همچنان تلفات برق بالا‌يي دارد؟ ‌

استان خوزستان در طول سال‌هاي 86 و 87 بهترين عملكرد را در كاهش تلفات داشته است. مي‌خواهم در پاسخ به پرسش شما كه چرا در اين نقاط كيفيت تحويل برق به مردم پايين‌تر است، بگويم كه تا حدي اين موضوع به كيفيت شبكه برمي‌گردد و تا حدي ديگر به وضعيت آب و هوا. البته انشعابات فوق‌العاده زياد غيرمجاز هم كه اصولا‌ كل برنامه‌ريزي‌ها را مختل مي‌كند.

اين انشعابات غيرمجاز بيشتر از سوي جنگ‌زده‌ها استفاده مي‌شود. اين مردم به دليل اينكه نمي‌توانند انشعاب مجاز دريافت كنند مشكل قانوني دارند. چراكه مكان اسكان‌شان ثبت نشده است و قانوني نيست پس وقتي كه كنتوري برايشان نصب نمي‌شود و انشعاب‌هاي غيرمجاز هم جمع‌آوري مي‌شود، تكليف‌شان چيست؟

ببينيد همانطوري كه اشاره شد بخش قابل توجهي از اين انشعابات غيرمجاز برمي‌گردد به حاشيه شهرها و ساخت‌هايي كه به صورت غيررسمي‌ايجاد شده است و احداث‌كنندگان اين سكونتگاه‌ها براي احداث اين بناها مجوز نداشتند. اين موضوع متاسفانه در بعضي از مقررات و قوانين هم بروز پيدا كرده است كه با وجود ندادن بعضي از امكانات مثل گاز، برق و تلفن در واقع رسميت يافتند و شكل گرفتند.

البته گذشت زمان غيرعملي بودن اين نگاه را نشان داد. به هر حال وقتي يك هموطن با تمام مشكلا‌ت خانه‌اي را احداث مي‌كند، با ندادن برق يا آب نمي‌توان عاملي شد كه اين خانه را رها كند و برود. به همين دليل هم دولت در يكي دو سال اخير نگاه مثبتي به اين قضيه داشته و براي ساماندهي اين سكونتگاه‌ها روش‌هاي ديگري را درنظر گرفته است. با توجه به مجوزي كه دريافت شده بود، از ابتداي امسال در سطح وسيعي به دادن انشعابات قانوني با تسهيلا‌تي مثل تقسيط در حد انشعاب به افرادي كه در آنجا زندگي مي‌كنند اقدام شد و اين اميد وجود دارد تا 87 تقريبا تمام انشعابات غيرمجاز جمع‌آوري شود.

آذر سال گذشته قرار بود كه برق نيروگاه اتمي‌ بوشهر وارد شبكه شود و به وعده وزير نيرو با اين برق بايد قسمتي از مشكلا‌ت بوشهر حل مي‌شد اما اين اتفاق نيفتاد و باز براي سال آينده وعده داده شده است. پرسشم اين است كه تا وارد شدن برق اتمي‌ به شبكه، اين خلا‌‡ در بوشهر چگونه پر خواهد شد؟

با توجه به جديتي كه دولت در استفاده از انرژي هسته‌اي دارد و در واقع تصميمي‌كه در بهره‌برداري از نيروگاه بوشهر وجود دارد، از چند سال گذشته مجموعه برق كشور در برنامه‌ريزي‌هايش روي برق اين نيروگاه حساب باز كرده است. ما تمام خطوط ارتباطي كه بايد اين نيروگاه را به شبكه برق كشور وصل كند را احداث كرده بوديم. نيروگاه هسته‌اي بايد در يك فضاي فوق‌العاده ايمني بهره‌برداري شود، بنابراين ناچار بوديم كه استانداردهاي بالا‌تري در مقايسه با ساير نيروگاه‌ها براي اتصال اين نيروگاه به شبكه درنظر بگيريم .ما از سال 85 روي هزار مگاوات توليد اين نيروگاه در منطقه جنوب كشور كه به‌شدت هم به آن نيازمنديم برنامه‌ريزي كرده بوديم. حتي امسال هم اگر ما مي‌توانستيم اين نيروگاه را در مدار داشته باشيم، چيزي حدود 24 هزار مگاوات ساعت انرژي، مي‌توانستيم از اين نيروگاه داشته باشيم كه تقريبا معادل بخش قابل توجهي از اين خاموشي‌هايي است كه ما به‌خاطر نبود آب تحمل مي‌كنيم. با هماهنگي‌هايي كه با همكارانمان در سازمان انرژي اتمي‌صورت گرفت، اميدواريم حداقل از سال آينده به تدريج شاهد ورود برق اين نيروگاه به شبكه سراسري باشيم. اما به دليل اينكه راه‌اندازي اين نيروگاه فرآيندي طولا‌ني و تدريجي دارد، طبعا از همان ابتداي راه‌اندازي، برنامه‌ريزي ظرفيت هزار مگاوات را نمي‌تواند داشته باشد، ولي با قولي كه همكاران سازمان انرژي اتمي‌ دادند و با قراردادي كه در دست تنظيم است، قول سال آينده را مي‌توان به رسميت شناخت. اميدواريم كه از سال آينده برق اين نيروگاه را داشته باشيم.

اين قرارداد چه زماني امضا مي‌شود؟

چون اين امر تجربه جديدي است، طبعا جوانب مختلف اين قرارداد بايد ديده شود، ولي صحبت‌هايي شده بود كه بتوان تا پايان تابستان اين قرارداد بين طرفين امضا شود.

آيا برق تحويلي قيمت متفاوتي خواهد داشت؟

يكي از مواردي كه در حال مذاكره و بررسي بود همين قيمت برق تحويلي است. توانير خريدار اين برق‌است. از يك طرف سازمان انرژي اتمي، برق را مي‌تواند به قيمت بالا‌تري بفروشد تا بتواند از درآمدهاي آن براي توسعه اين بخش در كشور استفاده كند و از طرف ديگر هم ما محدوديت‌هايي داريم. به هر حال قيمت خريداري اين برق روي قيمت نهايي كه به مردم فروخته مي‌شود تاثير مي‌گذارد. اميدواريم كه انتهاي تابستان يا اوايل پاييز در اين مورد جمع‌بندي شده باشد.

تا پيش از اعلا‌م نتيجه مذاكرات وزارت نيرو و سازمان انرژي اتمي‌، برآورد شما چيست؟ آيا قيمت برق حاصل از برق نيروگاه اتمي‌ارزان‌تر است يا گران‌تر؟

همان‌طوري كه عرض كردم، اولا‌ خود نيروگاه بوشهر شرايط خاصي دارد. به دليل اينكه ساخت اين نيروگاه طولا‌ني شده است و با توجه به محدوديت‌هايي كه به‌ناحق براي احداث اين نيروگاه ايجاد كردند هزينه‌هاي احداث به صورت غير‌متعارف بالا‌ رفته است. بنابراين قيمت تمام‌شده نيروگاه بوشهر را ملا‌كي براي نيروگاه هسته‌اي نمي‌توان درنظر گرفت.

‌ بنابر تاخير صورت‌گرفته، هزينه‌هاي نيروگاه بالا‌ رفته است. آيا اين مساله روي قيمت برق توليدي اثر مي‌گذارد؟

نه. من نمي‌خواهم بگويم كه قيمت چقدر محاسبه مي‌شود. گفتم اگر نيروگاه بوشهر را به صورت يك مجموعه درنظر بگيريم و قيمت تمام‌شده‌‌اش در بيايد اين قيمت يك قيمت بالا‌يي خواهد بود و اين به مفهوم آن كه برق هسته‌اي خيلي گران درمي‌آيد نيست. اين نيروگاه شرايط خاص و ويژه‌اي داشته است. آن چيزي كه ما در وزارت نيرو در پي آن بوديم و دنبال مي‌كرديم اين بود كه ما براي توليد برق در كشور بايد امكانات كشور را با توجه به يك نيروگاه قابل قبول به صورت فرضي در نظر بگيريم. اكنون سوخت گاز طبيعي در اختيارمان است. گاز طبيعي را مي‌توانيم مبناي سوخت آن نيروگاه درنظر بگيريم. ما بنايمان اين بود كه از تمام توليدكنندگان برق در كشور براساس قيمت تمام‌شده اين نيروگاه، برق را خريداري كنيم حالا‌ مي‌خواهد هسته‌اي باشد، گازي باشد، آبي باشد يا حرارتي باشد.

اين چه فايده‌اي دارد؟

اين موضوع باعث مي‌شود كه سرمايه‌گذاري‌ها در كشور ما به شرايط موثرتر و منطقي‌تر پولي سوق پيدا كند و در واقع يك احداث كننده نيروگاه مي‌تواند بر اساس قيمت خريد برق كه قيمتي تعيين‌شده است، هزينه‌ها را كاهش دهد تا سود بيشتري ببرند. در آيين‌نامه‌اي كه براي بند قانون بودجه امسال درنظر گرفته شده و الا‌ن در دولت مطرح است، بودجه ساخت نيروگاه مطرح و محاسبه شده است. اگر اين آيين‌نامه به تصويب دولت برسد ملا‌ك روشني براي خريد برق از هر نيروگاهي وجود دارد. در اين صورت به توليدكننده برق مي‌توان گفت كه در كشور مي‌توانيم يك نيروگاه چرخه تركيبي سوخت گاز بسازيم و به فلا‌ن قيمت برق را توليد كنيم بنابر اين نمي‌توانيم از شما گران‌تر بخريم. شما اگر توانستيد از اين ارزان‌تر در بياوريد اشكالي ندارد. اين سود شما خواهد بود.

در واقع يك فضاي رقابتي ايجاد خواهد شد كه هر كسي با قيمت كمتر توليد كند.

دقيقا هر كسي با قيمت كمتر توليد كند كه يك سودي ببرد. اين‌طور نباشد كه هر كس با هر قيمتي كه توليد كرد سودي به آن داده شود. ‌

شايد اين وظيفه سازمان انرژي اتمي ‌است كه پاسخ دهد اما به دليل اينكه نخستين بار خبر را از زبان وزير نيرو شنيده‌ام اينجا مطرح مي‌كنم. قرار بود نيروگاه اتمي ‌دومي‌ساخته شود. گفته مي‌شد كه نيروگاه بومي ‌اتمي‌خواهيم داشت. شما به عنوان كسي كه زماني معاون وزير نيرو بوديد پاسخ دهيد كه تكليف آن نيروگاه چه شد؟

البته همان‌طور كه اشاره كرديد، چون اين كار در حوزه سازمان انرژي اتمي‌دنبال مي‌شود آمار دقيق را دوستان سازمان نيروي اتمي‌مي‌توانند بدهند، ولي از آنجايي كه ما در مكان‌يابي نيروگاه هسته‌اي همكاري نزديكي با هم داشتيم و محل اين نيروگاه‌ها با توجه به شبكه برق كشور انتخاب مي‌شود در جريان هستم كه سازمان انرژي اتمي‌ با جديت دنبال نيروگاه بومي‌هسته‌اي است و در نظر دارد كه با استفاده از تمام توانمندي‌هايي كه در داخل كشور وجود دارد و استفاده از امكانات بومي تكليف ‌اين نيروگاه را مشخص كند. ‌

بفرماييد كه اين نيروگاه كجا قرار دارد؟

تا آنجايي كه اطلا‌ع دارم چند نقطه متفاوت در كشور درنظر گرفته و مطالعه شده است كه اين نقاط همه قابل قبول‌اند، اما به دليل اينكه برنامه كشور ساخت بيش از دو نيروگاه است، براي عنوان كردن اينكه دومين نيروگاه در كدام يك از اين مناطق انتخاب مي‌شود، بايد خود اعضاي سازمان انرژي اتمي‌پاسخ بدهند.

آقاي احمديان، در مورد تبادل برق با كشورهاي همسايه صحبت كنيم. ما از ارمنستان، تركمنستان و آذربايجان واردات برق داريم. سهم هر كدام از اين 3 كشور چقدر است و فكر مي‌كنيد اين روند تا كي ادامه پيدا ‌كند؟ تا چه زماني ما همچنان واردكننده برق خواهيم بود؟

اتصال شبكه‌هاي برق كشورها به يكديگر و امكان افزايش تبادل برق بين كشورها مقوله‌اي است كه از نظر فني و اقتصادي موجه است. ساده‌ترين دليلي كه براي اثبات اين ادعا مي‌توانم بياورم اين است كه الا‌ن تمام كشورها سعي مي‌كنند كه شبكه برق‌شان را به هم متصل كنند. اطلا‌ع داريد كه برق اروپا به هم وصل شده ‌است. برق شمال آفريقا و كشورهاي حاشيه درياي مديترانه به هم وصل شده است و برق كشورهاي شمال آفريقا به كشورهاي خاورميانه نيز متصل مي‌شوند. كشورهاي حاشيه خليج فارس برنامه‌اي دارند كه شبكه برق را به هم متصل كنند و در همين حال از طريق عراق و سوريه به كشورهاي ديگر وصل شوند. بنابراين تمام كشورهايي كه امكان فيزيكي اتصال شبكه برق‌شان وجود دارد به‌شدت دنبال اين مقوله‌اند. اين امر نشان مي‌دهد كه چنين كاري موجه و از نظر اقتصادي به صرفه است. ما به جاي اينكه در مواقع اضطراري با هزينه‌هاي زياد نيروگاه بسازيم مي‌توانيم با اتصال شبكه برق از اين تبادل استفاده كنيم. من فكر مي‌كنم حتي در صادرات برق دچار كمبود هم هستيم. در داخل گاه عنوان مي‌شود كه چرا وقتي كمبود داريم برق صادر مي‌كنيم. اين برخوردي غيردقيق است. بلكه بايد به‌شدت از اينكه شبكه برق كشور با شبكه همسايگان متصل شود حمايت كنيم. ‌

يعني كمبود برق ما با واردات در قبال صادرات جبران مي‌شود؟ ببينيد پرسش من در مورد واردات بود به صادرات كه برسيم به نظرم جاي پرسش‌هاي بسياري مطرح است. ‌

ما عمدتا در فصل تابستان واردكننده برق هستيم و اينگونه نيست كه در موقعيتي كه شبكه برق كشور با كمبود مواجه است، به جاي اولويت دادن به مشتركين داخلي برق را به بيرون از مرزها صادر كنيم، ولي اين را به‌عنوان يك واقعيت بپذيريم وقتي كه مي‌خواهيم تبادل برق با كشورهاي همسايه داشته باشيم در يك چارچوب و توافقي كه صورت مي‌گيرد اين كار را بايدانجام دهيم. اين نيست كه بگوييم هر موقعي كه ما مايل بوديم به شما برق مي‌دهيم و هر وقت كه كمبود داشتيم نمي‌دهيم. به هر حال بايد يك چارچوب و يك توافقي باشد.

پس اينكه مي‌گويند در تابستان بيشتر واردكننده‌ هستيم چه مي‌شود؟ ‌

به هر حال در تنظيم توافقات مصلحت مشتركين داخلي لحاظ شده است. نظير اينكه در فصل تابستان بيشتر برق دريافت كنيم و در بهار و پاييز و زمستان امكان بيشتري داريم برق را به آنها بدهيم. ما متاسفانه ميزان تبادل برق‌مان با كشورهاي همسايه در مقايسه با آن چيزي كه در كشور توليد و مصرف داريم بسيار ناچيز است. به‌عنوان مثال در سال 86 انرژي توليدي نيروگاه‌هاي كشور حدود 204 هزار گيگاوات ساعت بوده است ولي در همان سال 34/2 درصد در مقايسه به 204 هزار گيگاوات ساعت ما صادرات داشتيم و 6/0 درصد در مقايسه با 204 هزار گيگاوات ساعت، واردات داشتيم. ملا‌حظه مي‌كنيد كه اعداد با توجه به نياز داخلي محدود و ناچيز است و تاثير جدي روي وضعيت تامين برق داخل ندارد. مصلحت ايجاب مي‌كند كه با توسعه شبكه‌هاي برق بتوانيم امكان تبادل را با كشورهاي همسايه افزايش بدهيم.

شما مي‌فرماييد كه افزايش تبادل بين‌المللي برق مثبت است اما اكنون اين ميزان براي ايران ناچيز است. پس آيا دليل خاصي وجود داشته و دارد كه سياستي كه عنوان مي‌كنيد سياست مثبتي است به حالت كمال و مطلوبش انجام نگرفته است؟ ‌

تحقق اين سياست در كشورهاي همسايه بايد انجام شود. ما در چند سال اخير موفق شديم، شبكه برق را در سطح ولتاژ انتقال به تمامي‌ اين كشورها به هم وصل كنيم. بعضي از اين كشورها هم به هر دليل آن ميزان انگيزه‌اي كه ما براي توسعه شبكه‌هاي برق داريم را ندارند. براي مثال توافقي با تركمنستان براي ساخت يك خط 500 كيلوولت بين مرو و مشهد داشتيم كه مي‌تواند ظرفيت تبادل بين دو كشور را به شدت افزايش دهد. با وجود اينكه ما توافقاتي را انجام داديم و در ايران تاسيسات لا‌زم ايجاد شد ولي با گذشته يكي دو سال سقف زماني كه درنظر گرفته شده بود، طرف تركمني هنوز به‌طور جدي كار را دنبال نكرده است اما در چند سال اخير در پاكستان يا عراق ظرفيت افزايش پيدا كرده است. بنابراين پاسخ سوال جنابعالي برمي‌گردد به تمايل طرف مقابل كه بايد با مذاكره و پيگيري آن را هم ان‌شاءالله حل كرد. ‌

كشورهاي حاشيه خليج فارس هم امكان تبادل برق با ايران را دارند؟

در كشورهاي حاشيه خليج فارس هم به تازگي اين فضا ايجاد شده است. الا‌ن اين مطالعه مشترك توسط يك مشاوره بين‌المللي براي شركت توانير و برق امارات در حال انجام است تا بتوانيم از زير دريا با يك كابل فشار قوي حدود 2 هزار مگاوات برق را بين ايران و امارات عربي متحده مبادله كنيم. اماراتي‌ها بسيار علا‌قه‌مندند كه براي تنوع‌بخشي به امكانات برق‌شان در منطقه شبكه‌خود را به ايران وصل كنند. اگر نتيجه‌اين مطالعه مشخص شود‌‌‌و از نظراقتصادي نيز توجيه داشته باشد، طرح شروع خواهد شد.

انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------

------------
يکشنبه 7 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 252]