دانش - مسوول گرم شدن جهان كيست

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: دانش - مسوول گرم شدن جهان كيست
دانش - مسوول گرم شدن جهان كيست

اين روزها كه بازار تبليغات و شعارهاي انتخاباتي در ايالات متحده داغ است، گاه پيش مي‌آيد كه طرفين درگير براي خودنمايي هم شده، درباره موضوعات علمي كه هيچ صلاحيتي در آنها ندارند، اظهارنظر مي‌كنند. سارا پيلين، معاون جنجالي، مذهبي و نسبتا متحجر سناتور مك‌كين، تا همين اواخر و تا پيش از توفان‌هاي يكي دو هفته پيش، اصرار داشت كه اگرچه مي‌داند كه گرمايش جهاني واقعيت دارد اما كسي نيست كه آن را ناشي از فعاليت‌هاي انسان بداند. اين در حالي است كه هيات ميان‌دولتي تغييرات اقليمي متشكل از هزاران دانشمند اقليم‌شناس تراز اول جهان، در گزارش سال گذشته‌شان فعاليت‌هاي انسان را علت اصلي گرمايش دانسته‌اند. اگرچه تاكنون درباره پديده گرمايش جهاني در رسانه‌ها بسيار گفته شده است اما چگونگي پيدايش و تاثيرات آن كمتر مورد توجه قرار گرفته و از اين‌رو قصد داريم از اين پس در اين ستون كه پيشاپيش دو قسمت از آن چهارشنبه و پنج‌شنبه گذشته ارائه شد، از نگاه يك دانشمند به اين موضوع بپردازيم. با ما همراه باشيد.

مارك مسلين/ ترجمه طاهره رنجبر: قسمت سوم: از پيمان چارچوب ايالات متحده درباره تغييرات اقليمي (UNFCCC) در تهيه نخستين قرارداد بين‌المللي براي كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي استفاده شد. با اين حال اين كار، آن‌طور كه در نگاه اول به نظر مي‌رسيد، آسان نبود، زيرا انتشار دي‌اكسيد كربن توسط كشورهاي مختلف به يك اندازه و به‌طور مساوي صورت نمي‌گيرد. اولين منبع اصلي توليد دي‌اكسيد كربن، سوخت‌هاي فسيلي است زيرا قسمت عمده انتشار دي‌اكسيد كربن، به خاطر توليد انرژي، فرآيندهاي صنعتي و حمل‌ونقل است. اينهايي كه گفته شد به‌طور يكنواخت در سطح جهان توزيع نشده زيرا كشورها به يك اندازه و همپاي هم صنعتي نشده‌اند در نتيجه هر توافقي كه حاصل شود روي اقتصاد برخي از كشورها بيشتر از سايرين تاثير مي‌گذارد. از اينرو در حال حاضر، كشورهاي صنعتي بايد مسووليت اصلي كاهش انتشار دي‌اكسيد كربن، چيزي در حدود 22 ميليارد تن كربن در سال، را برعهده بگيرند. آمريكاي شمالي، اروپا و آسيا بيش از 90 درصد از دي‌اكسيد كربن ناشي از فعاليت‌هاي صنعتي را توليد مي‌كنند.دومين منبع عمده انتشار دي‌اكسيد كربن تغيير كاربري زمين است. اين نوع انتشار در وهله نخست از بريدن جنگل‌ها براي اهداف كشاورزي، شهري‌سازي يا ساخت‌وساز جاده‌ها سرچشمه مي‌گيرد. هنگامي كه مناطق وسيعي از جنگل‌هاي پرباران جنگل‌زدايي مي‌شود، زمين حاصل غالبا به علفزار كم‌بازده تغيير مي‌يابد و ظرفيت ذخيره Co2 آن به طرز چشمگيري افت مي‌كند. در اينجا الگوي انتشار دي‌اكسيد كربن با مورد اول فرق دارد، بدين‌ترتيب كه آمريكاي جنوبي، آسيا و آفريقا، مسوول بيش از 90 درصد از انتشار ناشي از تغيير كاربري‌هاي زمين‌اند: يعني چيزي در حدود چهار ميليارد تن كربن در سال. البته كشورهاي صنعتي، پيشاپيش و از همان ابتداي قرن بيستم، تغيير كاربري چشم‌اندازهاي‌شان را آغاز كرده بودند. اگر معيارمان مقدار دي‌اكسيد كربن رها شده در هواسپهر باشد، باز هم فرآيندهاي صنعتي در تغيير كاربري زمين نقش مقصر اصلي را برعهده دارند. بدين‌ترتيب آدم بدهاي مسوول افزايش دي‌اكسيد كربن هواسپهر چه كساني هستند؟ ترديدي نيست كه كشورهاي توسعه‌يافته بيشترين گازهاي گلخانه‌اي انسان- ساخت را در طول تاريخ منتشر كرده‌اند، آنها استارت اين كار را از آغاز انقلاب صنعتي در نيمه دوم دهه 1700 زده‌اند. وانگهي يك اقتصاد صنعتي جا افتاده همچنان تشنه انرژي است و مقادير بسيار زيادي از سوخت‌هاي فسيلي را به كام خود مي‌كشد. كشورهاي صنعتي نشده هم سخت به دنبال افزايش استاندارد زندگي مردم‌شان هستند از اين‌رو آنها هم دارند بر سهم‌شان در انتشار گازهاي گلخانه‌اي مي‌افزايند زيرا توسعه اقتصادي ارتباط تنگاتنگي با توليد انرژي دارد. با اين حساب، به‌رغم تلاش‌هايي كه براي كاهش انتشار دي‌اكسيد كربن در كشورهاي صنعتي در دست انجام است، احتمالا همچنان بر حجم انتشار دي‌اكسيد كربن افزوده خواهد شد. به عنوان مثال چين اكنون دومين منتشركننده بزرگ دي‌اكسيد كربن جهان است. با وجود اين سرانه انتشار Co2 هر چيني يك‌دهم سرانه هر فرد آمريكايي است؛ آمريكا در صدر فهرست توليدكنندگان گازهاي گلخانه‌اي جاي دارد. به عبارت ديگر هر آمريكايي 10 برابر هر چيني آلودگي دي‌اكسيد كربن توليد مي‌كند. بنابراين تمام موافقتنامه‌هاي بين‌المللي مقدماتي مربوط به متوقف ساختن انتشار گازهاي گلخانه‌اي كه با «اجلاس زمين» در «ريودژانريو»ي برزيل در 1992 آغاز شد، به دلايل اخلاقي شامل حال كشورهاي در حال توسعه نمي‌شود زيرا در نگاه نخست به نظر مي‌رسد كه اعمال محدوديت‌ها به طرز غيرمنصفانه‌اي سد راه پيشرفت اقتصادي آنهاست. اما اين مسئله اهميت زيادي دارد زيرا به عنوان نمونه، هر دو كشور چين و هند به سرعت دارند صنعتي مي‌شوند و با جمعيت مجموعا 3/2 ميليارد نفري‌شان مقادير بسيار زيادي آلودگي توليد خواهد كرد.
Maslin. M. 2004, Global Warming: a Very Short Introduction, Oxford Universtiy Press.
يکشنبه 7 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 196]