آماری تامل برانگیز در باب میزان سرانه مطالعه ایرانیها

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق:

دقیقههای سرگردان
اعداد و ارقامی که هر سال مسؤولان از میزان مطالعه ما ارائه میدهند، زمین تا آسمان با هم متفاوت است.
ما ایرانیها کتاب میخوانیم؟ ما کتاب نمیخوانیم؟ اصلا ً تو چقدر کتاب میخوانی؟ روزی یک ساعت؟ 2 ساعت؟ 5 دقیقه؟ ... یا این که بستگی به کارهایت دارد؟ خواهرت چطور؟ ... یا پدرت؟ حالا اگر بخواهی همه خانواده را روی هم حساب کنی چقدر میشود؟ این که من چقدر کتاب میخوانم یا تو چقدر، خیلی مهم نیست اما این که ما ایرانیها روی هم چقدر کتاب میخوانیم، مسأله ای است که ذهن خیلیها را به خودش مشغول کرده.

سرانه مطالعه یعنی این که هر نفر به طور میانگین در روز چقدر کتاب میخواند. برای به دست آوردن این عدد، زمان کتاب خواندن همه افراد یک جامعه را با هم جمع میکنند و تقسیم میکنند به تعدادشان. همه کشورهای دنیا، هر سال یارانه مطالعهشان را حساب میکنند و از روی این عدد میفهمند که وضعیت کتاب و کتاب خوانی در کشورشان چطور بوده. اما ماجرای این عدد در کشور ما کمی پیچیده شده و هر مسؤولی یک عدد متفاوت را اعلام میکند. هر چند که همه میدانند سرانه مطالعه در ایران پایین است اما هر سال، تعداد زیادی آمار غیر رسمی و غیر دقیق منتشر میشود که همه را گیج کرده؛ مثلا ً علی اکبر اشعری، رئیس کتابخانه سازمان اسناد ملی ایران که مشاور فرهنگی رئیس جمهور هم هست، اعلام کرده که سرانه مطالعه هر ایرانی در شبانه روز فقط 2 دقیقه است. البته در این محاسبه کتابهای درسی در نظر گرفته نشدهاند. اشعری گفته اگر زمان درس خواندن را هم به این رقم اضافه کنیم، سرانه مطالعه هر ایرانی میشود 6 دقیقه. وحشتناکی این رقم، وقتی بهتر مشخص میشود که بدانیم سرانه مطالعه آمریکاییها 20 دقیقه، انگلیسیها 55 دقیقه و ژاپنیها 90 دقیقه است.

اما درست همان موقع که اشعری و تیمش مشغول مطالعه درباره دلایل این فاجعه بودند، منصور واعظی _ دبیر کل نهاد کتابخانههای عمومی کشور _ اعلام کرد سرانه مطالعه در کشور اصلا ً کم نیست و خیلی هم خوب است. واعظی آمارش را در مراسم شروع اولین دوره آموزشی کتابداران در سراسر کشور رو کرد او میگوید سرانه مطالعه در کشور ما در هر روز 18 دقیقه است تازه این عدد، فقط برای مطالعه کتابهای غیر درسی و غیر کاری است. علاوه بر این کتابها، در محاسبه واعظی، مطالعه قرآن و کتابهای مذهبی و خواندن مطلب در اینترنت هم محاسبه نشده (که البته هیچ کجای دنیا هم این آمار به سرانه مطالع اضافه نمیشود). به نظر واعظی، تنها مشکل فعلی مطالعه مردم وضعیت کتابخانههاست. او میگوید طی 2 سال آینده، باید ظرفیت کتابخانههای عمومیکشور 2 برابر شود.

این وسط به آمارهای متفاوت دیگری هم برمیخوریم؛ مثلا ً محمد سالاری _ مدیر کل دفتر برنامهریزی و مطالعات فرهنگی و کتابخوانی _ گفته آمار قدیمی 2 دقیقه در روز که همه جا گفته میشود و همه به آن استناد میکنند، سیاه نمایی است و ما خیلی هم کتاب خوانیم. آمار واقعی کتاب خواندن در ایران، روزی 2 ساعت، یعنی 120 دقیقه است نه 2 دقیقه! یعنی 30 دقیقه بالاتر از رکوردآمار کتابخوانی در در جهان یعنی همان رکورد 90 دقیقه در روز در ژاپن! قبلا ً هم سید جواد حسینی _ فرماندار مشهد _ در گردهمایی اعضای انتصابی انجمن کتابخانههای عمومی مشهد اعلام کرده بود که سرانه مطالعه هر ایرانی 95 دقیقه است! تنها باری که یک آمار نسبتا ً رسمی منتشر شد، سال 81 بود که مرکز پژوهشهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 28 استان را بررسی کرد و اعلام کرد سرانه مطالعه ایرانیها 7 دقیقه در روز است.

بین این همه آمارهای ضد و نقیض، سازمان ملی جوانان هم برای خودش یک آمار جداگانه و مفصل منتشر کرده. دکتر اسحاقی _ معاون مطالعات و تحقیقات سازمان ملی جوانان _ میگوید 76 درصد از جوانان، روزانه کمتر از 30 دقیقه مطالعه میکنند. سازمان برای به دست آوردن این آمار، یک پژوهش بین 120 نفر اهل قلم انجام داده. کارشناسان سازمان، آمارهای دقیقتری هم دارند. آنها میگویند 46 درصد از جوانان هر روز بین 4 تا 30 دقیقه مطالعه میکنند، 30 درصد آنها کمتر از 4 دقیقه در روز مطالعه میکنند، 13 درصد تا یک ساعت مطالعه میکنند، 7 درصد یک تا 2 ساعت و فقط 4 درصد باقیمانده هستند که بیشتر از 2 ساعت در روز کتاب میخوانند.

بعد از اعلام آمارهای ضد و نقیض بود که دیگر صدای صفار هرندی _ وزیر فرهنگ و ارشاد _ درآمد. او در مصاحبه ای که با روزنامه اطلاعات کرد گفت که در مورد سرانه مطالعات حال حاضر کشور، هیچ آماری ندارد و نمیداند آنهایی که در مورد سرانه مطالعه آمار میدهند آن را از کجا آورده اند. وزیر ارشاد اعلام کرد به فکر افتاده است که برای به دست آوردن آمار درست کاری بکند. آمار گیری سرانه مطالعه قرار بود از مهر سال گذشته اجرا شود اما به دلایل نامعلومی پروژه اش متوقف شد. اما حال نهاد کتابخانههای عمومی سراسر کشور (نهادی که محمد حسین صفر هرندی، منصور واعظی و علی اکبر اشعری از اعضای هیأت امنای آن هستند)، کمیته ای تشکیل داده به نام «کمیته سنجش میزان مطالعه». این کمیته قرار است نوع، موضوع و قالبهای مطالعه در ایران را بررسی کند و برای این کار در نظر دارد پرسشنامههایی را بین مردم پخش کند. قرار است این بار، اندازه مطالعه در گروههای سنی مختلف بررسی شود و این بار، مطالعه کتابهای درسی و قرآن و کتابهای دعا هم به طور جداگانه در نظر گرفته شود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 163]