كتاب انديشه - مباني انديشه سياسي در اسلام

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: كتاب انديشه - مباني انديشه سياسي در اسلام
كتاب انديشه - مباني انديشه سياسي در اسلام

حامد زارع:كتاب «مباني انديشه سياسي در اسلام» به‌زودي توسط انتشارات سمت و به قلم سيدصادق حقيقت منتشر مي‌شود. اين كتاب كه براي دانشجويان دوره كارشناسي علوم سياسي تهيه شده، حاوي بنيادي‌ترين مفاهيم و اصلي‌ترين مباني انديشه سياسي و فكر سياسي در اسلام است. عضو هيات علمي گروه علوم سياسي دانشگاه مفيد در كتاب خويش با اشاره به اينكه اين كتاب به مهم‌ترين مباحث مقدماتي در حوزه انديشه سياسي اسلام مي‌پردازد، سعي كرده است در تاليف كتاب خود، از مبنا و با ارائه مباني فلسفي، فقهي، روش‌شناسانه، كلامي، قرآني و روايي از يك طرف، و طرح مهم‌ترين و اصلي‌ترين مسائل حوزه انديشه سياسي از طرف ديگر، زمينه فهم هرچه بهتر ديگر دروس اسلامي را فراهم سازد. دكتر سيدصادق حقيقت در آغاز كتاب خويش به توضيح و تبيين مفاهيم سه‌گانه «مباني»، «انديشه سياسي» و «اسلام» مي‌پردازد و بعد از آن به پردازش جايگاه سياست در بين ديگر علوم اسلامي اهتمام مي‌كند و فرق مفهوم سياست در نزد فلاسفه و فقها را مورد بررسي قرار مي‌دهد. حقيقت در بخش ديگري از كتاب خويش، نسبت عقل و نقل را بررسي مي‌كند و با اذعان به اينكه اكثر انديشمندان اسلامي سعي در جمع عقل و نقل داشته‌اند، اما در عمل به يك‌سو متمايل شده‌اند، تقابل فلسفه سياسي و فقه سياسي را با انسجامي تئوريك به نمايش مي‌گذارد. يكي ديگر از مباحث ارزشمند كتاب «مباني انديشه سياسي در اسلام» بحث مربوط به هواداران قرائت حداكثري و حداقلي از دين است كه تحت عنوان فصلي به نام «رويكرد حداكثري و حداقلي» به آن پرداخته شده است. براساس رويكرد حداكثري، انتظار مي‌رود دين علاوه بر مسائل عبادي به مسائل اجتماعي و سياسي نيز بپردازد. برعكس، حداقلي‌ها معتقدند هدف دين چيزي جز مبدأ و معاد نيست و خدا و آخرت هدف اصلي بعثت انبيا تلقي مي‌شود. اين فصل در صدد است اين دو رويكرد را با هم در چند مورد مقايسه كند. عقل انساني، كمال و جامعيت دين، ارتباط معرفت ديني با ديگر معارف بشري، تفسير دين و اجراي احكام شريعت از جمله مواردي است كه در نظرگاه حداكثري‌ها و حداقلي‌ها مقايسه مي‌شوند. در فصل چهارم كتاب، دكتر حقيقت به مباني كلامي مي‌پردازد. با مفروض گرفتن تفاوت كلام و فلسفه، اين فصل سعي دارد مباني مختلف كلامي انديشه سياسي اسلامي را واكاود. كلام سياسي خود را مقيد به اثبات گزاره‌هاي ديني مي‌داند؛ برخلاف فلسفه سياسي كه تقيدي به وحي ندارد و تنها به روش عقلي تكيه مي‌كند. در اين فصل كلام سياسي خوارج، زيديه، اسماعيليه، اماميه، اهل حديث، اشاعره و معتزله به بحث گذاشته شده است. ارتباط مسائل اسلامي و انديشه ديني با روش‌شناسي و مباني روش‌شناسانه، از جمله مباحثي است كه كمتر مولفي به آن پرداخته است. اما در حوزه، انديشه سياسي اسلام و در كتاب «مباني انديشه سياسي در اسلام» دكتر سيدصادق حقيقت، مباني روش‌شناسانه را مورد توجه قرار مي‌دهد. در اين راستا، فصل ششم به روش‌شناسي فقه سياسي (اجتهاد، دستگاه تفسيرگر نصوص ديني) و فصل هفتم به نسبت انديشه سياسي اسلامي با روش‌شناسي‌هاي مدرن (هرمنوتيك و گفتمان) مي‌پردازد. در پايان فصل اخير سعي شده است كه به اجتهاد با ديدگاه گفتماني نظر شود، تا به شكلي عملي اين روش كاربرد پيدا كند. سيدصادق حقيقت بر آن است كه انديشه سياسي اسلامي بدون فهم تقابل انديشه سياسي سني و شيعه قابل فهم نيست. بر اين اساس وي در كتاب تازه خود، بخشي را نيز به انديشه سياسي شيعه و سني اختصاص داده است. فقه سياسي شيعه بسيار ديرتر از فقه سياسي اهل سنت شكل گرفت، چراكه با تاخيري طولاني با مسئله حكومت درگير شد. در جاي‌جاي متن سعي شده است تفاوت اين دو ديدگاه مشخص شود. هرچند در فصل چهارم اين تقابل به شكلي مشخص در كلام سياسي خود را نمايان خواهد ساخت. ارتباط دين و سياست نيز از ديگر مباحثي است كه به تفصيل در اين كتاب مورد بررسي قرار مي‌گيرد. سنت و تجدد نيز از ديگر مسائلي است كه ذهن نويسنده را به خود مشغول داشته است! حقيقت معتقد است انديشه سياسي اسلامي در دو نوع انديشه سياسي كلاسيك و انديشه سياسي مدرن قابل شناسايي است. اگر انديشه سياسي مدرن غرب با رنسانس شناخته مي‌شود، انديشه سياسي متجددانه در ايران به مشروطه باز مي‌گردد. مسلمانان با روبه‌رو شدن با تجدد، انديشه سياسي متفات با انديشه كلاسيك ارائه نمودند. به‌طور كلي برخي از ايشان درصدد توجيه مفاهيم و نهادهاي مدرن برآمدند؛ و برخي ديگر سعي كردند با رجوع به سنت در مقابل مدرنيته واكنش نشان دهند. نائيني و خراساني در تاييد مشروطه در دسته نخست جاي مي‌گيرند. كتاب مباني انديشه سياسي در اسلام در پاييز 1387، چاپ اول خود را با انتشارات سمت تجربه خواهد كرد. سيدصادق حقيقت علاوه بر اين كتاب كه به‌زودي وارد بازار نشر كشور خواهد شد، كتابي را نيز از مايكل والزر در دست ترجمه دارد كه تا پايان سال منتشر خواهد شد.
شنبه 6 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 195]