چرا جنگ هشت سال به طول انجاميد

واضح آرشیو وب فارسی:مردم سالاری: چرا جنگ هشت سال به طول انجاميد
28 سال از شروع جنگ خانمان سوز هشت ساله ايران و عراق مي گذرد. اين كه كمي بيش از نيمي از جمعيت كشور را جوانان زير 25 سال تشكيل مي دهند، با توجه به اهميتي كه دوران دفاع مقدس در تاريخ معاصر ايران دارد ونيز اين كه بسياري از جوانان و نسل سوم انقلا ب كمتر خاطره اي از دوران جنگ تحميلي دارند، نياز به بررسي بيشتر و روشن نمودن اذهان وافكار اين قشر نسبت به وقايع و حقايق اين دوران بيش از بيش آشكار مي گردد.
ما در اين مقاله بيشتر سعي مي كنيم به اين مساله بپردازيم كه چرا جنگ هشت سال به طول انجاميد؟ و چرا پس از آزاد سازي خرمشهر ايران حاضر به پذيرش آتش بس نشد؟
مقاله حاضر به چهار بخش تقسيم گرديده است. ابتدا به چگونگي تجاوز عراق به ايران به طور خلا صه خواهيم پرداخت. در بخش دوم كمي راجع به مقاومت شجاعانه مردم ونيروهاي مسلح جمهوري اسلا مي مي پردازيم. سپس از آزاد سازي خرمشهر و آن پيروزي غرورآفرين يادي خواهيم كرد و در بخش پاياني نيز به مساله اصلي مورد بحث يعني ادامه جنگ مي پردازيم. اميد آن كه مقبول خوانندگان باشد.

بخش اول: آغاز جنگ

در واپسين روزهاي شهريور ماه 1359 در حالي كه اكثريت مردم ايران در تكاپوي خريد لوازم مدرسه براي فرزندان خود بودند، در مرزهاي ايران و عراق خبرهائي بود. درگيري هاي پراكنده و رجزخواني سياسي طرف عراقي و ... اما هنوز كسي در داخل ايران اين اخبار و تهديدها را جدي نمي گرفت. كمتر ايراني به ذهنش خطور مي كرد كه عراقي كه در طول ساليان متمادي در برابر دولت ايران نمي توانست قدرت نمائي كند وجرات چپ نگاه كردن به ايران را هم نداشت، به يك باره با گستاخي دچار توهم حمله به ايران گردد!
اما اين چنين شد، صدام ديكتاتور عراق با توجه به برداشت هاي ذهني خود و نيز تشويق قدرت هاي خارجي سرانجام تاب مقاومت را از دست داده و باحمله به ايران با ادعاي آزادي سرزمين هاي عرب و نجات قوم عرب از دست فارسيان! خود را فرشته نجات اعراب و مظهر قدرت آنان نشان دهد.
به دنبال شليك يك گلوله تانك تي 72 در پادگان بعقوبه، ساعت 11 صبح روز 31 شهريور 1359به سيله صدام و به دنبال آن حملا ت هوائي به شهرهاي داخلي ومرزي جمهوري اسلا مي، تلا ش همه جانبه نيروهاي زميني عراق نيز آغاز گرديد و مواضع و تاسيسات نظامي و غير نظامي ايران در نزديكي مرز زير آتش سنگين نيروهاي عراق قرار گرفت. فرودگاه مهرآباد هم توسط سه فروند ميگ 23 عراقي حوالي ساعت 14/30 بمباران شد و لشكرهاي عراقي در مناطق مهران و بستان حركت خود را آغاز كردند.
آري! تجاوزي ديگر به مملكت ايران صورت پذيرفت، اما سال ها كسي در دنيا اين موضوع (تجاوز به ايران) را نپذيرفت. زيرا با پذيرش اين تجاوز ادعاي حكومتي انقلا بي پذيرفته مي شد كه درميان دولت ها هنوز هيچ دوستي نداشت!

مرحله دوم: آغاز دفاع
و مقاومت دليرانه

حمله عراق با بهت مردم ايران همراه بود، غرور ملي شكسته شد و مردم هنوز باور نداشتند كه عراق به اين راحتي به ايران حمله كند و به پيشروي ادامه دهد. ارتش ساماندهي گذشته را نداشت، ژاندارمري نيز وضعي بهتر از ارتش نداشت، بيشتر پادگان ها تقريبا خالي بودند، سپاه نيز نهاد نوپائي بود كه هنوز نمي شد روي آنها حسابي باز كرد. علا وه بر اين مشكلا ت و درگيري هاي داخلي در كردستان و تركمن صحرا نيز مزيد بر علت گرديده بود.
در حالي كه عراق با 9 لشكر از 12 لشكر خود به ايران حمله كرده بود واز لحاظ تبليغاتي نيز يك فرستنده راديوئي به نام جبهه آزادي بخش خوزستان را به كار انداخته بود، استعداد نيروهاي ايراني مستقر در مرز در مجموع كمتر از يك تيپ عراقي بود!
با اين وجود بسياري از مردم و حتي مسوولين مي پنداشتند كه همين مقدار نيرو نيز مي تواند عراقي ها را به عقب براند! در آن روزها در بيشتر پاسگاه هاي مرزي ايران حدود 10 نفر مستقر بودند كه تنها مجهز به جنگ افزارهاي سبك بودند. با چنين برتري نسبي عراق در زمين باز و بدون موانع طبيعي و مصنوعي بايستي بتواند بيش از 5 كيلومتر در ساعت پيشروي كند. يعني ظرف چند ساعت به حاشيه خرمشهر رسيده و به چند روزه آن را اشغال نمايد. ولي در عمل نيروهاي عراقي تا 10 روز نتوانستند به حاشيه خارجي خرمشهر برسند و بيش از يك ماه نيز پشت درهاي خرمشهر ماندند. از همان روزهاي اول حمله عراق به ايران مقاومت آغاز گرديد. به فاصله يك روز از حمله عراق به ايران، در اولين قدم نيروي هوائي ارتش جمهوري اسلا مي ايران با بمباران گسترده مواضع و تاسيسات عراق به صدام نشان داد كه در مورد قدرت ارتش ايران و مديريت آن اشتباه قضاوت كرده است. سخنان امام خميني (ره) نيز با ايجاد آرامش و وحدمت ميان اقشار مختلف مردم، بسيار كارا و موثر بود.
بي ترديد بايد گفت كه مقاومت دليرانه جمعي از نيروهاي لشكر 92، عده اي از تكاوران نيروي دريايي، اعضاي شهرباني و ژاندارمري و نيروهاي مردمي خرمشهر در طول ايام محاصره اين شهر جزو غرور آفرين ترين لحظات ايام دفاع مقدس مي باشد. اما به هر حال با وجود مقاومت رشيدانه نيروها و مردم، خرمشهر سقوط كرد اما اين دفاع نشان داد كه صدام براي رسيدن به پيروزي بر ايران راه سختي را در پيش رو دارد

بخش سوم: آزاد سازي خرمشهر
نقطه عطف جنگ

علي رغم سقوط خرمشهر و با وجود تمام مشكلا ت، رشادت هاي كليه رزمندگان ارتشي و نيروهاي مردمي حركت شتابان دشمن را كند كرده و با اين كه هزاران كيلومتر از خاك ايران به اشغال متجاوزي درآمده بود، درايت و انديشمندي فرماندهان نظامي، توجيه مقامات مملكتي، هماهنگي بيشتر نيروهاي مسلح و درايت و رهبري امام خميني (ره) و وحدت و همدلي مردم فرصت لا زم براي تدارك و سازماندهي نيروها، آمادگي، طرح ريزي ودر نهايت اجراي عمليات هاي پدافندي و آفندي به منظور باز پس گيري مناطق اشغالي ودر هم كوبيدن ماشين جنگي عراق فراهم نمود.
با شكست حصر آبادان و به خصوص پس از انتصاب شهيد سرافراز امير صياد شيرازي به فرماندهي نيروي زميني ارتش اين حركت دو چندان شد و به دنبال اين پايان يافتن محاصره آبادان تلا ش ها براي آزادسازي خرمشهر نيز آغاز شد.
عمليات بازپس گيري خرمشهر با نام بيت المقدس كه از تاريخ 10 ارديبهشت 1361 به مدت 26 روز در جنوب غربي اهواز انجام گرفت يكي از درخشان ترين كارنامه هاي عملياتي نيروهاي مسلح جمهوري اسلا مي ايران عليه ارتش عراق به شمار مي رود كه افزون بر پايان دادن به 19ماه اشغال نظامي قسمتي از حساس ترين نقاط خوزستان ضربه اي قاطع به نيروهاي عراق و توان و ميل جنگجويي آنان وارد كرد. بي دليل نبود كه بيست روز از پايان اين عمليات صدام تحت تاثير ضربه كمرشكني كه اين شكست بر ارتش وي وارد كرد و نيز به دليل ترس از آسيب پذيري بيشتر در مقابل تهاجمات گسترده تر نيروهاي ايراني، در پوشش شعار صلح طلبي و لزوم آمادگي براي نبرد با اسرائيل به بهانه اشغال جنوب لبنان در آستانه تشكيل كنفرانس سران كشورهاي غير متعهد به صورت يك طرفه آتش بس اعلا م كرد و شكست خفت بار خود و به ويژه از دست دادن خرمشهر را يك عقب نشيني تاكتيكي عنوان كرد و جالب اينجا است كه صدام پس ازآزادسازي خرمشهر از شدت ناراحتي بسياري از افسران و فرماندهان عالي رتبه ارتش عراق را اعدام يا مجازات نمود

بخش چهارم: چرا پس از آزاد سازي
خرمشهر جنگ ادامه يافت؟

پس از آزاد سازي خرمشهر اين خوش بيني قوت گرفت كه جنگ به زودي پايان مي پذيرد، اما چنين نشد و جنگ شش سال ديگر هم ادامه يافت. امروزه براي بسياري هنوز اين سوال مطرح است كه چرا به جنگي چنين هولناك و زيانبار زودتر پايان داده نشد؟
در اين باره نظرات متفاوتي از سوي كارشناسان مسائل سياسي و نظامي مطرح گرديده است. كه در ادامه در مورد آنها بحث خواهيم كرد. صدام با چند برداشت غلط به ايران حمله كرد، اول اين كه قدرت ارتش ايران را با توجه به شرايط پس از انقلا ب دست كم محاسبه كرده بود، دوم توان ملي ايجاد شده به وسيله انقلا ب اسلا مي را ناديده گرفته بود، سوم عرق ملي - مذهي ايرانيان را فراموش كرده بود و آن را چيزي معادل سابقه كوتاه عمر كشور خود مي دانست وديگر اين كه توان خود را دست بالا گرفته بود.
اما پس از آزاد سازي خرمشهر كمي به خود آمد! و طي علا ميه اي كه در تاريخ 10 ژوئن 1982 (20 خرداد 61) براي دبيركل وقت سازمان ملل متحد ارسال كرد، آمادگي عراق را براي اجراي آتش بس اعلا م نمود تا با يك بازي سياسي خود را صلح طلب و مقيد به قوانين بين المللي نشان دهد واز طرف ديگر به قول معروف توپ را به زمين ايران بيندازد.
ليكن اين كه چرا در آن موقع ايران راضي به پذيرش آتش بس نشد دلا يلي دارد كه در اينجا به طور خلا صه به برخي از آنها مي پردازيم. اول اين كه معلوم نبود كه با پذيرش آتش بس از سوي ايران، صدام پس از تجهيز دوباره ارتش خود بار ديگر به ايران حمله ور نشود، چنانچه پس از پايان جنگ با ايران، با اشغال كويت خوي تجاوزگرانه خود را نشان داد.
شواهدي كه نشان مي دهد صدام از همان ابتداي جنگ خود را براي حمله شيميايي به ايران آماده مي كرده نيز مويد اين نظريه است. ديگر اين كه جامعه جهاني در آن روز (پس از آزاد سازي خرمشهر) عراق را به عنوان آغاز كننده جنگ نمي شناخت و اين موضوع باعث از دست دادن امتيازاتي براي ايران مي شد كه طبعا قابل قبول براي دولت و ملت ايران نبود.
نكته ديگر اين كه در زمان آزادسازي خرمشهر هنوز مهران و بعضي قسمت هاي ديگر از خاك ايران در دست عراق بود و شوراي امنيت از طرفين خواسته بود كه به مرزهاي خود عقب بروند آن هم بدون هيچ اجبار يا ضمانت اجرايي و حتي تقبيح و شناساندن متجاوز! در حالي كه هنگام اشغال كويت ديديم كه جامعه بين المللي چگونه به سرعت قطعنامه محكوميت عراق را صادر مي كند و براي آزادي آن اقدام نيز مي كند.
به طور حتم اگر در مورد ايران نيز جامعه بين المللي چنين عمل مي كرد وعدالت را در مورد برخورد با متجاوز و جبران خسارت و ... برقرار مي ساخت جنگ زودتر به پايان مي رسيد; زيرا دولتمردان ايران نيز راضي به جنگ و درگيري و تنش در منطقه نبودند.
علا وه بر اين صدام و حاميانش هنوز و درآن زمان در افكار خام خود بودند و نمي خواستند بدون دريافت امتيازي كنار بكشند چنانچه كه پس از پذيرش قطعنامه 598 از سوي ايران شاهد حمايت همه جانبه عراق از مخالفان ايران بوديم.
بهر تقدير جنگ ادامه يافت و روز بروز دنيا نظاره گر پيروزي رزمندگان اسلا م بود.
ميدان جنگ و جبهه هاكانون برخورد و آشنايي جواناني بود كه با فرهنگ و قوميت هاي مختلف از تمام نقاط ايران به جبهه هاي جنگ اعزام شده بودند. آنان دراين جبهه ها به توانائي ها و قدرت فرهنگي و استعداد خود پي بردند و بدين سان اين نبرد هشت ساله عامل بيداري ملي ايرانيان گرديد.
جنگ با پيروزي ايرانيان ادامه داشت و ابرقدرت هاي شرق و غرب و نيز حكومت هاي عرب حاشيه خليج فارس نگران سرنوشت صدام شدند و ترس از ايجاد حكومتي مانند حكومت انقلا بي ايران باعث حمايت بي چون و چرا و كامل اين دول از صدام گرديد.
در حالي كه ايران از لحاظ اقتصادي و نظامي در تحريم بود و براي تامين نيازهاي جنگي خود در شرايط سختي به سر مي برد، انواع واقسام ادوات جنگي ساخت غرب و شرق و هواپيماهاي روسي و فرانسوي به عراق سرازير شد.
خيل كارشناسان غربي و كمك هاي سخاوتمندانه كشورهاي عربي به عراق در ادامه جنگ كمك شاياني كرد. اگر نبود كمك هاي اطلا عاتي غرب و تسليحاتي روسيه و فرانسه و ساير كشورها و نيز سربازان اردني و مصري و سوداني و ... و دلا رهاي نفتي شيخ نشين هاي خليج فارس، عراق ياراي مقاومت نداشت.
آري، جنگ ادامه يافت چون غرب و شرق وحشت داشتند، از پيروزي تفكر استقلا ل طلب و پويا! ايران اميدوار بود بتواند خود مسئله راحل كند و با توجه به پشتوانه مردمي اش به پيروزي هم نزديك شد. اما جنگ رواني فزاينده تمام دنيا عليه ايران، تحريم هاي نظامي و اقتصادي و نيز دخالت مستقيم آمريكا كه با حمله به سكوهاي نفتي ايران و سقوط هواپيماي مسافربري ايرباس انجام گرفت، نشان دادكه غرب به هيچ وجه تاب تحمل پيروزي ايران را ندارد.
از سوي ديگر تلفات نسبتا بالا ي انساني جنگ، خسارات فراوان مالي واقتصادي و نابساماني اقتصادي، دولت يران را به اين نتيجه رساند كه شرايط براي ادامه جنگ ميسر نيست و بايستي آتش بس را قبول كرد.
اما به هر حال دليل عمده توقف جنگ و پذيرش آتس بس از سوي ايران را مي توان در آينده نگري امام (ره) نسبت به مصالح كشور، دين و انقلا ب خلا صه كرد.
در 27 تير ماه 1367 دولت ايران نيز قطعنامه 598 را پذيرفت، اما اين بار مهمترين خواسته ايران يعني شناسائي متجاوز مد نظر قرار گرفت و مي توان گفت اعتراف سازمان ملل متحد وآقاي خاوير پرزدكوئيار، دبير كل وقت آن، مبني بر اين كه عراق مقصر اصلي جنگ و آغازگر آن است، خود يك پيروزي بزرگ براي انقلا ب اسلا مي بود تا با وجود آن همه تبليغات بر عليه جمهوري اسلا مي مظلوميت و حقانيت ايران بر جهانيان ثابت شد.
امروز در حالي هفته دفاع مقدس را سپري كرديم كه صدام در مسند قدرت عراق نيست تا بار ديگر در سالروز آغاز جنگ از آن نطق هاي آتشينش بخواند و خود را پيروز جنگ وايران را آغاز گر جنگ بداند! و درحالي ياد شهداي گرانقدر دفاع مقدس را گرامي مي داريم كه صدام آن ديكتاتور خون آشام به سزاي اعمال ننگين خود رسيده است.
جمعه 5 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مردم سالاری]

[مشاهده در: www.mardomsalari.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 174]