رمضان در شعر فارسي/3حسيني ژرفا:نگاه سمبوليك به رمضان و روزه در شعر فارسي موفق‌تر از نگاه آشكار است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: رمضان در شعر فارسي/3حسيني ژرفا:نگاه سمبوليك به رمضان و روزه در شعر فارسي موفق‌تر از نگاه آشكار است
گروه ادب: در ادبيات فارسي دربرخورد با مفاهيم ديني، دو نوع نگاه وجود دارد، يك نوع نگاه آييني آشكار و ديگري نگاه سمبوليك و پنهان كه بسيار موفق‌تر از نگاه آييني آشكار است. بزرگان ادب فارسي نيز، مانند حافظ و عطار كه با نگاه دوم به مسائل ديني پرداخته‌اند، در ذهن‌ها اثرگذار‌تر بودند و كار آن‌ها را بييشتر مي‌توان هنر ناميد.
حجت‌الاسلام والمسلمين «سيد‌ابوالقاسم حسيني ژرفا» شاعر و عضو هيئت علمي پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي در گفت‌وگو با خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا) با بيان اين مطلب گفت: نگاه آييني صريح، روشن و آشكار است و از عناصر و المان‌هاي مذهبي به طور مشخص و روشن استفاده مي‌كند، مانند شعر كسايي‌مروزي و سنايي.

او ادامه داد: نگاه آييني روشن و آشكار، از صفويه به بعد در شعر فارسي بسيار رواج يافت، زيرا كه شاهان و علما به شاعران هديه‌هايي براي پرداختن به اين امور مي‌دادند، تا جاييكه حتي صائب‌تبريزي و بيدل‌دهلوي در غزل‌هاي كه حالت تصوير‌انگيزانه را دنبال مي‌كند، دو الي سه بيت از شعر خود را به صورت صريح و آشكار به رمضان و روزه اختصاص‌ داده‌اند و حتي جنبه‌هاي وعظي و تبليغي هم در ابياتشان كاملاً آشكارست.

ژرفا افزود: اما نگاه دوم كه در مجموع خط سير ادبيات ايران داريم و برخي به آن نگاه سمبوليك گفته‌اند، بر خلاف نگاه اول، به مفاهيم ديني با ماهيت ظاهري نمي‌پردازد، بلكه پرداخت ادبي و هنري را در باطن مفاهيم ديني انجام مي‌دهد، براي مثال باطن روزه، چيزي جداي عطش، تشنگي و آداب و مناسك خاص است، باطن آن نوعي صبر، بردباري، گذشت و ايثار است، شاعر در نگاه دوم، اين باطن را با رمزها، استعاره‌ها و سمبول‌ها پرداخته مي‌كند، اوج اين نوع نگاه را در اشعار حافظ مشاهده مي‌كنيم و اصلا رمز ماندگاري حافظ در كل تاريخ و بين همه گروه‌ها همين است.

نويسنده «مباني نظري قصه‌هاي قرآني» در رابطه با اين دو نگاه در شعر معاصر گفت: در شعر امروز، نگاه اول طبعاً بسيار ضعيف شده است، شعر امروز از سپيد و نو گرفته تا قالب‌هاي ديگر، تحليل هنري‌تري از شعر دارد، چه در ساختار و چه در نوع زبان بيشتر سعي مي‌كنند، به صورت پنهان و هنري به باطن‌ مفاهيمي چون روزه و رمضان بپردازند و در واقع نگاه خود را از سطح اين مفاهيم به عمق ‌آن‌ها حركت دهد. در اشعار مرحوم «قيصر امين‌پور»، مرحوم «سيد‌حسن حسيني» و ديگر بزرگان شعرامروز، مفاهيم مرتبط با رمضان و روزه وجود دارد، اما اين مفاهيم را نمي‌توان به صورت خيلي مشخص يافت، بلكه در خيلي از بند‌هاي اشعار امروز المان‌هاي باطني مفهوم رمضان و روزه نمود يافته، بدون اينكه تعبير صريح رمضاني وجود داشته باشد.

حسيني (ژرفا) عضو هيئت علمي پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي است كه تا كنون كتاب‌هايي مانند «بر ساحل سخن (آداب نويسندگي)»، «بر بال قلم (متن درسي ادبيات در حوزه‌هاي علميه)»، «مباني نظري قصه‌هاي قرآني»، «زخم پرواز ديدار (مجموعه متون ادبي درباره جانبازان كربلا)» از وي منتشر شده است. از ترجمه‌هاي وي مي‌توان به «ارتباط صهيونيستي» (آلفرد لينيلتال) و «بهشت ارغوان» (كمال السيد) اشاره كرد.
جمعه 5 مهر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 214]